ĐBQH Phạm Thị Minh Hiền: Cần bảo vệ trẻ em trước tác hại của rượu bia

Đại biểu Phạm Thị Minh Hiền đặt vấn đề: nếu đặt mình vào từng gia cảnh, thân phận con người đang đối mặt với mất mát đau thương, kể cả những người vì rượu bia vướng vào vòng lao lý... thì sẽ hiểu được nỗi đau và bản án lương tâm mà họ phải gánh chịu. “Nếu dùng rượu bia mà không thể kiểm soát tác hại của nó thì bất kỳ ai cũng có nguy cơ, trở thành nạn nhân, thậm chí là tội phạm.” – Đại biểu Minh Hiền nhấn mạnh.

Hạn chế thấp nhất trẻ em tiếp xúc với quảng cáo rượu bia và nước uống có cồn

Theo đại biểu Phạm Thị Minh Hiền, trước kỳ họp, thông qua việc khảo sát, phương pháp thảo luận nhóm và phỏng vấn sâu với trẻ em về chính sách có liên quan. Từ tư liệu thu thập được, đại biểu Minh Hiền nêu một số nội dung cần làm rõ, đó là các nhóm giải pháp mang tính ngăn ngừa liệu đã đủ tạo nên rào cản để phòng chống tác hại rượu bia với trẻ em vị thành niên trong luật hay chưa.?

Đại biểu Minh Hiền đặt vấn đề: Thứ nhất, với quy định quảng cáo, nếu xác định kiểm soát quảng cáo để hạn chế tác động của rượu bia thì cần chú trọng hai vấn đề: hạn chế thấp nhất trẻ em tiếp xúc với quảng cáo rượu bia và nước uống có cồn.

Thứ hai, kiểm soát nội dung quảng cáo, làm sao để các em không bị lầm tưởng rượu bia là tốt, khuyến khích sử dụng.
“Khi tôi khảo sát nhóm trẻ em từ 12 – 16 tuổi, về các loại thức uống các em dùng thì có 83% ý kiến liệt kê nhiều đồ uống có cồn. 87,6% ý kiến không nhận biết được đồ uống có cồn từ 4,5% trở lên. Khi hỏi về cảm giác sau khi uống, thì đều trả lời rằng: Con uống có cảm giác lâng lâng, con chóng mặt... gần 80% trẻ lựa chọn đều có thể tiếp tục sử dụng vì có thể giới thiệu, quảng cáo là nước hoa quả có gas, nước lên men...”

“Nếu không muốn nói quảng cáo đã tự do đánh tráo khái niệm thì điều này đã trái với việc nghiêm cấm thông tin không chính xác, sai sự thật về ảnh hưởng của rượu bia, sức khỏe nêu trong Dự thảo.” – Đại biểu Minh Hiền nhấn mạnh.

Cần đưa ra các quy định chặt chẽ cho mục tiêu phòng chống tác hại rượu bia

Thảo luận về Dự thảo luật, đại biểu Minh Hiền cho rằng lý do đồ uống có cồn không được đưa vào Dự thảo Luật chỉ vì đây là từ chưa được sử dụng rộng rãi trong xã hội như báo cáo giải trình thì đó là căn cứ khá yếu về mặt pháp lý.

“Tôi rất ngạc nhiên về tính dự báo của Dự thảo Luật so với xu thế chung, dường như đi ngược lại với tính chất nguy hiểm với đời sống con người, vô tình xem nhẹ sức khỏe con người, nhưng có vẻ bắt kịp rất nhanh, mạnh của nền công nghiệp rượu bia.” – Đại biểu Minh Hiền nhấn mạnh.

“Trên thực tế các loại bia chiếm áp đảo thị trường trong nước đa số có nồng độ cồn từ 4,2 – 5%. WHO nêu rõ, bia là đồ uống phổ biến của Việt Nam, là sự lựa chọn chính khi trẻ làm quen với thức uống có cồn. Vì vậy đề nghị quy định độ cồn từ 4% trở lên thay cho mốc 5,5%, khung giờ quảng cáo cần phải điều chỉnh lại từ 18 – 21 giờ ở điều 12 thay cho những quy định hiện tại. Ai cũng biết, 19 – 20 giờ là thời gian của chương trình thời sự, gần như không có quảng cáo. Đó chỉ là khung giờ vàng theo quan điểm của người lớn, không có ý nghĩa ưu tiên giảm tiếp xúc với quảng cáo rượu bia và đồ uống có cồn.”

Đại biểu Minh Hiền cho rằng, Dự thảo này không phục vụ cho mục tiêu phòng chống tác hại rượu bia, lấy lợi ích của người dân làm cốt lõi, cho các nhóm quyền của trẻ em liên quan tới dự luật này.
Bên cạnh đó, với biện pháp kiểm soát trẻ em mua rượu bia, tôi thấy bất ngờ vì Dự thảo không còn quy định cấm bán rượu bia trên 15% độ cồn trên Internet vì nội dung này thực tế đã được quy định tại nghị 105/2017 của Chính phủ. Đây là biện pháp nhằm hạn chế tính sẵn có của rượu bia.
Không thể bỏ qua việc đánh giá tác hại của rượu bia với trẻ em thuộc ngành hàng bảo vệ trẻ em. Đề nghị cần bổ sung cấm bán.
Dẫn chứng về các nước phát triển về mạng lưới bán lẻ hiện đại vẫn còn nhiều lúng túng trong việc kiểm soát việc gian lận độ tuổi khi mua hàng trong khi rượu bia không phải hàng hóa bình thường mà là hàng có nguy cơ gây nghiện, cần hạn chế tiêu dùng. Đại biểu Minh Hiền cho rằng cần tạo ra các rào cản mạnh mẽ, không nên tạo thêm cơ hội cho người tiêu dùng nói chung và trẻ em nói riêng.  

“Luât phải có sự minh định rõ rằng, phải tính tới yếu tố khả thi khi áp dụng chứ không thể thiếu sự mạch lạc. Ít nhất là các điều khoản có yếu tố tác động trực tiếp đối với trẻ em và vị thành niên. Chúng ta không thể hồn nhiên loại bỏ nhiều yếu tố quan trọng nhưng lại hăm hở đi vào nhiều điều cấm.” – Đại biểu Minh Hiền nhấn mạnh.