Hội thảo Diễn đàn Khu vực ASEAN về quản lý rác thải nhựa đại dương

Gần 100 đại biểu là các chuyên gia, nhà hoạch định chính sách… đến từ 28 quốc gia, tổ chức tham gia ARF và các tổ chức khu vực, quốc tế có liên quan cùng tham gia thảo luận. Trong 4 phiên thảo luận các đại biểu sẽtập trung vào 3 chủ đề chính là: xác minh tầm nghiêm trọng của rác thải biển như thế nào đối với các nước trong khu vực nhất là 27 nước tham gia diễn đàn, tác động đến quản lý nghề cá bền vững và an ninh lương thực; chia sẻ  kinh nghiệm, sáng kiến trong  phối hợp giải quyết vấn đề môi trường biển; các khuyến nghị cụ thể đối với vấn đề rác thải nhựa trên biển nhằm hỗ trợ nghề cá và an ninh lương thực.

Theo kết quả nghiên cứu, mỗi năm có khoảng 8 triệu tấn nhựa thải ra đại dương trên toàn cầu. Và 80% rác thải nhựa trên biển là các hoạt động trên đất liền theo các dòng sông, đường thoát tuồn ra biển. Còn lại 20% trong đó cơ bản rác thải nhựa từ hoạt động đánh bắt nuôi trồng hải sản như bỏ ngư cụ, vật phẩm thải ra biển bừa bãi không kiểm soát. Riêng Việt Nam hiện mỗi năm có khoảng 730.000 tấn rác thải nhựa ra biển.

Phát biểu tại hội thảo, ông Vũ Hồ - Vụ trưởng Vụ ASEAN, Bộ Ngoại giao Việt Nam, cho biết: Các mảnh vụn biển (bao gồm cả microplastic) đã nổi lên như một mối đe dọa toàn cầu đối với các sinh vật biển, hệ sinh thái, sức khỏe con người và phát triển kinh tế xã hội. Chúng ta đều biết những thống kê gây sốc về ô nhiễm nhựa biển. Các nghiên cứu hiện tại cho thấy rằng 8 triệu tấn nhựa cuối cùng trong đại dương của chúng ta mỗi năm, tương đương với một xe chở rác đầy nhựa đổ xuống đại dương mỗi phút. 5 trong số 10 quốc gia gây ô nhiễm toàn cầu hàng đầu là thành viên ASEAN.

“ASEAN trong tầm nhìn đến năm 2025 cam kết ngăn chặn và giảm đáng kể ô nhiễm biển, bao gồm các mảnh vụn biển. Hội nghị Bộ trưởng ASEAN đặc biệt gần đây về các mảnh vỡ biển ở Bangkok vào tháng 3/2019 tiếp tục động lực tích cực cho các nỗ lực quốc gia và mở đường cho hợp tác khu vực lớn hơn để giải quyết ô nhiễm mảnh vỡ biển. Việc xây dựng khung hành động ASEAN về các mảnh vỡ biển đang được tiến hành nhưng tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng đây là một cam kết mạnh mẽ nhằm đẩy nhanh các hành động nhằm ngăn chặn và giảm đáng kể ô nhiễm biển các loại”, ông Vũ Hồ cho hay.

Theo ông Vũ Hồ, đến nay Việt Nam đã thành lập 15 khu kinh tế biển để phát triển hậu cần thủy sản, cảng biển, du lịch trên biển và nghiên cứu khoa học hàng hải.  Một hệ thống quản lý nhà nước về tài nguyên, môi trường biển và hải đảo đã được xây dựng từ cấp Trung ương đến địa phương trong khi các chính sách, luật pháp và các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực này đã được xây dựng và hoàn thiện đồng bộ. Mới đây, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XII cũng đã ban hành Nghị quyết số 36-NQ/TW (ngày 22-10-2018) “Về chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.  Bên cạnh đó, Chính phủ Việt Nam đã bắt đầu xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý chất thải nhựa đại dương…

Ông Vũ Hồ hy vọng Hội thảo này sẽ không chỉ đóng vai trò là nền tảng để các thành viên tham gia ARF chia sẻ kinh nghiệm, thực tiễn tốt nhất và tăng cường hợp tác giải quyết vấn đề mảnh vỡ biển cùng nhau, mà còn nâng cao nhận thức về thế hệ tiếp theo trong tương lai. Cũng rất quan trọng để xem ASEAN có thể tận dụng các quyết định, kết quả và khuyến nghị của các diễn đàn liên quan trước đó ở cấp độ toàn cầu như Kế hoạch hành động khu vực của COBSEA về Litter Marine, nghị quyết của UNEA về rác nhựa biển và microplastic, Hội nghị đại dương của G7 gần đây và Các cuộc họp của G20 và Diễn đàn kinh tế thế giới ở Davos...

Còn bà Caryn McClelland - Phó Đại sứ Mỹ tại Việt Nam, cho biết: Các chuyên gia ước tính, 80% các mảnh vụn biển là chất thải được xử lý sai cách xâm nhập vào đại dương từ các nguồn trên đất liền. Một phần tốt của phần còn lại là ô nhiễm chất thải từ tàu và các ngư cụ bị bỏ rơi, bị mất hoặc bị loại bỏ. Chất thải nhựa đặc biệt thách thức. Một khi chất thải nhựa rơi vào nước, nó chảy theo dòng chảy đến những vùng biển xa nhất: từ các đảo xa Thái Bình Dương, đến băng Bắc cực và các rãnh sâu nhất trong đại dương. Ô nhiễm nhựa đại dương đe dọa các bãi biển của chúng ta, nguồn cung cấp thực phẩm của chúng ta và đa dạng sinh học đại dương. Nó đòi hỏi một bộ giải pháp rộng và toàn diện.

“Hoa Kỳ đang hợp tác với các tổ chức phi chính phủ, ngành công nghiệp, chuyên gia học thuật và các nước đối tác để tăng cường hợp tác về các giải pháp toàn cầu, khu vực và địa phương để giảm rác thải nhựa trên đại dương. Thách thức đặc biệt gay gắt ở Ấn Độ dương -Thái Bình dương, nơi bao gồm hơn một nửa bề mặt Trái đất và hơn một nửa gia đình loài người. Các nguồn chất thải nhựa lớn nhất đều có ở Ấn Độ dương -Thái Bình dương, nhưng chúng tôi cũng thấy các cơ hội để cải thiện năng lực kỹ thuật và giải quyết các lỗ hổng tài chính cho cơ sở hạ tầng quản lý chất thải quan trọng”, bà Caryn McClelland nhấn mạnh.

Cũng theo bà Caryn McClelland, Hoa Kỳ đã hỗ trợ mạnh mẽ vào năm ngoái về các nhà lãnh đạo Hội nghị thượng đỉnh Đông Á của Hội nghị thượng đỉnh về việc kết hợp các mảnh vỡ biển, do Indonesia và New Zealand đồng chủ trì. Hoa Kỳ cũng đồng tổ chức hội thảo Diễn đàn khu vực ASEAN với Việt Nam và Thái Lan để giải quyết tác động của các mảnh vỡ biển đối với nghề cá bền vững và an ninh lương thực.