Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân kiểm tra công tác bảo vệ môi trường tại làng nghề tái chế chì Đông Mai

Thôn Đông Mai, xã Chỉ Đạo, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên vốn được biết đến với nghề tái chế chì từ ắc quy cũ hàng chục năm nay, với 90% hộ gia đình kiếm sống bằng nghề này. Nghề tái chế ắc quy đã tạo ra thu nhập cao cho đại đa số các gia đình tại Đông Mai. Những bình ắc quy cũ được người dân Đông Mai thu gom từ khắp mọi nơi, việc tái chế chì được thực hiện ngay trong khu dân cư. Pin và bình ắc quy sau khi thu gom về được phá dỡ để lấy các tấm chì rồi đưa vào nung bằng phương pháp thủ công để loại bỏ tạp chất rồi đúc thành thỏi và đem bán lại cho các cơ sở mạ kẽm, sản xuất ắc quy tại nhiều địa phương khác.

Điều đáng nói, bãi nguyên liệu được tập kết ngay trong khu dân cư, nơi đập phá ắc quy cũng ở trong khu dân cư, lò nấu chì chung tường với nhà ở có ống khói cao hơn 10m, khói bụi chì thoát ra từ đây rơi vào vườn, vào nhà, các rãnh nước trong thôn đen sì, những giếng nước, ao làng bị ngấm chì. Nguồn không khí, đất và nước ngầm của thôn bị ô nhiễm nặng gây nên những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của người dân Đông Mai.

Suốt vài chục năm qua, làng nghề tái chế chì Đông Mai nằm trong danh mục làng nghề ô nhiễm chì tồn lưu (thuộc diện làng nghề ô nhiễm môi trường nghiêm trọng). Đến nay, cụm công nghiệp Đông Mai đã tách các cơ sở ra khỏi cụm dân cư. Tuy nhiên, vấn đề gốc để xử lý lượng kim loại tồn dư trong đất vẫn rất lớn, cần phải áp dụng nhiều biện pháp xử lý. Hiện nay, khu vực ô nhiễm tại các hộ dân là gần 4.000m2 và khu công cộng ô nhiễm chì tồn lưu (khu vực cây đa trước là ao làng sau bị chôn lấp bởi các chất thải phát sinh khoảng 400m2. Có điểm hàm lượng chì vượt QCVN đến hơn 1000 lần (so với QCVN 03).

Theo Tổng cục Môi trường, trước đây có Công ty Blackmisth (Mỹ) đã hỗ trợ xử lý, tiến hành thử nghiệm 21 hộ gia đình và đến thời điểm này đo lại vẫn an toàn. Công nghệ xử lý này cũng đã được triển khai ở Philippines và Indonesia và đạt hiệu quả tốt. Quá trình khảo sát, xử lý từ năm 2012 cho thấy, càng đào sâu xuống thì mức độ ô nhiễm càng cao nên việc di dời đất ô nhiễm đến nơi khác để xử lý tốn nhiều triệu USD và không hợp lý mà nên sử dụng biện pháp cô lập và cách ly ô nhiễm.

Hiện, lượng ô nhiễm chì tồn dư còn nhiều, thời gian tới Bộ TN&MT sẽ tiếp tục xử lý cải tạo môi trường góp phần xử lý triệt để vấn đề ô nhiễm chì tồn lưu mà xã hội và Chính phủ quan tâm.

Trong đợt khảo sát, kiểm tra này, Tổng cục Môi trường đã đem theo 2 máy đo nhanh hàm lượng kim loại và lấy các mẫu đất về phân tích.