Thứ trưởng Bộ Môi trường Nhật Bản: Việt Nam – Nhật Bản sẽ kết hợp tốt trong công tác xử lý chất thải, rác thải công nghiệp

Cuộc họp còn có sự góp mặt của các đại biểu đến từ các Bộ, ngành của Việt Nam, đại diện các hiệp hội, các doanh nghiệp trong lĩnh vực môi trường của cả hai nước.

Bản ghi nhớ hợp tác giữa Bộ Môi trường Nhật Bản (MOEJ) và Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam (MONRE), Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam về Hợp tác môi trường được ký kết ngày 13/12/2013.

Dựa trên bản ghi nhớ, các cuộc đối thoại chính sách giữa MOEJ và MONRE đã được tiến hành. Cuộc đối thoại mới nhất (cuộc đối thoại lần thứ 4) được tổ chức vào ngày 26/3/2018 tại Tokyo. Tại cuộc đối thoại lần thứ 4, hai Bộ đã nhất trí thành lập Uỷ ban Hỗn hợp.

Mục tiêu của Uỷ ban Hỗn hợp (UBHH) là cải thiện hệ thống vệ sinh công cộng và bảo tồn môi trường ở Việt Nam. Hướng tới mục tiêu này, cần thiết lập hệ thống quản lý chất thải phù hợp, dựa trên chính sách và các công nghệ 3Rs, bao gồm cả chuyển đổi chất thải thành năng lượng.

Phát biểu khai mạc và chỉ đạo cuộc họp, Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân cho biết, trong những năm gần đây, cuộc cách mạng phát triển công nghiệp, nông nghiệp tạo ra bước phát triển công nghiệp, nông nghiệp tạp ra bước phát triển mạnh mẽ cho kinh tế xã hội Việt Nam, nâng cao mức sống của người dân, đồng thời cũng làm phát sinh một lượng lớn chất thải rắn công nghiệp và chất thải rắn sinh hoạt ra môi trường. Lượng chất thải phát sinh ngày càng tăng đang tạo ra nguy cơ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng nếu không có những giải pháp hiệu quả để quản lý và xử lý chất thải.

Hiện nay, chất thải rắn sinh hoạt ở Việt Nam được xử lý chủ yếu thông qua qua phương pháp chôn lấp, trong đó có khoảng 30% các bãi chôn lấp hợp vệ sinh.

Ngoài ra, trên cả nước hiện nay có khoảng 30 cơ sở xử lý chất thải thành phần mùn hữu cơ (compost) và gần 300 lò đốt chất thải rắn sinh hoạt (chủ yếu là lò đốt rác cỡ nhỏ, quy mô cấp xã).

Theo số liệu ước tính khoảng 36% số hộ ở cấp xã tự tiêu huỷ chất thải tại gia đình bằng các hình thức như chôn lấp, làm chất độn chuòng và phổ biến nhất là đốt thủ công ngay trong vườn nhà; CTR được đổ tại các bãi rác tạm. Đã có một số địa phương hướng dẫn nhân dân ở khu vực nông thôn xử lý chất thải bằng công trình khí sinh học (bioga) hoặc ủ sinh học làm phân hữu cơ (compost) nhưng số lượng còn rất ít. Việc đầu tư và xây dựng các khu xử lý chất thải, các bãi chôn lấp hợp vệ sinh mới chỉ thực hiện ở một số tỉnh có nguồn thu ngân sách lớn.

Nhìn chung, việc quản lý chất thải rắn hiện nay là bài toàn khó đối với cơ quan quản lý và chưa đáp ứng được yêu cầu bảo vệ môi trường, chưa được xử lý và thải bỏ một cách an toàn, đây chính là một trong những nguyên nhan gây ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí,  nhiều trường hợp gây mất an ninh trật tự địa phương do người dân phản đối.

Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân cho biết,  với 70% lượng chất thải rắn phát sinh được sử dụng để sản xuất điện, Nhật Bản được coi là quốc gia thực hiện thành công công tác quản lý, xử lý chất thải rắn bằng cách hình thành xã hội tái chế, tái tạo năng lượng từ chất thải rắn. Trong những năm qua, mối quan hệ hợp tác Việt Nam – Nhật Bản đặc biệt phát triển trong lĩnh vực môi trường thông qua hoạt động hợp tác kỹ thuật, chuyên giao công nghệ. Trong thời gian tới, Bộ Tài nguyên và Môi trường mong rằng sẽ tiếp tục được hợp tác, học tập kinh nghiệm quản lý chất thải rắn của Nhật Bản để xây dựng chính sách quản lý chất thải rắn phù hợp với Việt Nam.

Với cuộc họp lần thứ I Ban công tác Hỗn hợp giữa Bộ Tài nguyên và Môi trường và Bộ Môi trường Nhật Bản về quản lý, xử lý chất thải phát điện hôm nay, các cán bộ, chuyên gia của hai Bộ sẽ thảo luận việc hình thành ban công tác Việt Nam – Nhật Bản về quản lý, xử lý chất thải phát điện. Ban công tác sẽ xây dựng kế hoạch hơp tác, lộ trình thực hiện nhằm xây dựng chính sách, mô hình quản lý, xử lý chất thải rắn hiệu quả, bền vững tại Việt Nam.

Thứ trưởng Bộ Môi trường Nhật Bản Takaaki Katsumata đồng quan điểm với Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân và thống nhất các phương án triển khai xây dựng các dự án hợp tác liên quan đến các dự án quản lý chất thải.

Thứ trưởng Takaaki Katsumata cho biết với việc chất thải ngày càng nhiều cho nên các hoạt động quản lý chất thải sẽ là những hoạt động quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế xã hội cho nên phía Việt Nam phải có những hành động cấp thiết.

Thứ trưởng Takaaki Katsumata cho biết, ông rất tâm đắc với quan điểm của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam là “Không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế”. Do vậy, Thứ trưởng Takaaki Katsumata khẳng định với quan điểm, chính sách của Việt Nam và kết hợp với kinh nghiệm, công nghệ của Nhật Bản thì chắc chắn sẽ đáp ứng được những yêu cầu của Việt Nam trong công tác xử lý chất thải, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững.

Với vai trò của Uỷ ban Hỗn hợp là giúp tăng cường trao đổi thông tin, kinh nghiệm về quản lý chất thải. Ngoài ra, UBHH đồng tổ chức các buổi hội thảo và các cuộc họp có sự tham gia của các quan chức chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp, các nhà nghiên cứu và những cá nhân có liên quan. Hai bên sẽ có những hoạt động cụ thể về: Các vấn đề kỹ thuật, pháp lý, vấn đề tài chính…; Thực trạng quản lý chất thải ở Việt Nam; Theo dõi các hoạt động; Các hình thức hợp tác được đồng thuận.