Tổng cục Khí tượng Thủy văn: Theo dõi chặt chẽ và dự báo sớm mưa lũ ở Bắc Bộ

Huy động toàn bộ hệ thống dự báo để cảnh báo sớm các thiên tainguy hiểm do mưa lũ

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, từ ngày 22-27/6, do ảnh hưởng của xoáy thấp hình thành và phát triển, khu vực Bắc Bộ đã xuất hiện mưa rất to với lượng mưa phổ biến từ 200-400mm, tập trung ở các tỉnh vùng núi từ Cao Bằng đến Lai Châu. Đặc biệt, tại trạm thủy văn Nậm Giàng (Lai Châu), tổng lượng mưa quan trắc được trong ngày 24/6 là 386mm, lớn nhất trong chuỗi số liệu ở đây từ khi có quan trắc mưa cho đến nay (kỷ lục trước là 325mm vào năm 2006).

Trên thượng lưu sông Đà đã xuất hiện lũ lịch sử đến hồ Lai Châu và hồ Bản Chát; trên thượng lưu sông Lô và sông Thao tại Yên Bái đã xuất hiện lũ lớn xấp xỉ mức BĐ3 tại Hà Giang (sông Lô) và xấp xỉ BĐ2 tại Yên Bái (sông Thao). Đặc biệt, đỉnh lũ trên sông Lô tại Hà Giang cao nhất lịch sử cùng kỳ trong tháng 6 (6/1969 cao nhất đạt 100,69m).

Từ chiều ngày 22 đến sáng ngày 24/6, lũ quét và sạt lở đất đã xảy nhiều tỉnh miền núi phía Bắc như huyện Mường Tè, Sìn Hồ, Than Uyên, Tam Đường (Lai Châu), Sa Pa, Văn Bàn (Lào Cai), Tuần Giáo (Điện Biên), Quản Bạ (Hà Giang).
 

Trước đó, từ chiều ngày 21/6, nhận định sẽ xuất hiện mưa vừa, có nơi mưa to ở vùng núi Bắc Bộ vào đêm 22/6 và sẽ gia tăng mưa lớn ở các tỉnh vùng núi phía Bắc từ đêm 23/6 đến 25/6, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia và các Đài Khí tượng Thủy văn khu vực đã phát bản tin dự báo, cảnh báo đầu tiên về đợt mưa lũ này và đến sáng ngày 22/6 đã phát tin cảnh báo đầu tiên về lũ, lũ quét, sạt lở đất (trong đó nhấn mạnh các tỉnh có nguy cơ cao nhất là Lai Châu, Sơn La, Điện Biên, Lào Cai, Hà Giang, Tuyên Quang). Tính đến 13 giờ ngày 27/6, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đã phát tổng cộng 24 bản tin cảnh báo mưa lớn diện rộng ở vùng núi Bắc Bộ, trong đó đều nhấn mạnh các tỉnh vùng núi và trung du có mưa vừa, mưa to đến rất to (Tần suất ban hành bản tin mưa lớn 04 bản tin/ngày); 10 bản tin cảnh báo lũ, tin lũ, lũ quét và sạt lở đất và 08 tin nhanh cảnh báo lũ, lũ quét và sạt lở đất.

Đồng thời, toàn bộ hệ thống dự báo (Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, các Đài Khí tượng Thủy văn khu vực và các Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh) đã tiến hành hội thảo trực tuyến hàng ngày và chủ trì một cuộc hội thảo trực tuyến với các Đài Tây Bắc, Việt Bắc, Đông Bắc, Đồng bằng Bắc Bộ về cảnh báo nguy hiểm mưa lớn, lũ, trượt lở đất ở các tỉnh vùng núi phía Bắc. Các Đài KTTV khu vực tham gia thảo luận trực tuyến đầy đủ, theo dõi chặt chẽ diễn biến mưa, lũ trên khu vực, thực hiện chế độ phát tin theo đúng các quy định và theo sát các bản tin dự báo, cảnh báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia. Ngoài ra, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đã dự 2 buổi thảo luận tại Ban chỉ đạo trung ương về phòng chống thiên tai.

Về công tác dự báo phục vụ tại các Đài Khí tượng Thủy văn khu vực, trong các bản tin ra chiều ngày 22 và ngày 23/6, các Đài đã nhận định khả năng mưa dông diện dộng trên địa bàn quản lý, cảnh báo khả năng mưa vừa, mưa to và cảnh báo nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở đất; trong ngày 24-25/6 có dự báo mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to và dông, cảnh báo nguy cơ cao xảy ra lũ quét và sạt lở đất cục bộ ở vùng núi, ngập úng ở vùng trũng. Đồng thời ra các bản tin nhanh cập nhật tình hình mưa lớn và nguy cơ lũ quét, sạt lở đất.

Các bản tin đều được gửi đến Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai và Ban Chỉ huy PCTT và TKCN các tỉnh trong khu vực Bắc Bộ, đồng thời gửi đến các cơ quan truyền thông, cập nhật trang web của các đơn vị.

Ứng dụng, đầu tư công nghệ hiện đại phục vụ dự báo, cảnh báo sớm thiên tai

Để tăng cường công tác dự báo, cảnh báo thiên tai, đặc biệt là lũ, lũ quét, sạt lở đất, Tổng cục Khí tượng Thủy văn đã đề nghị Bộ TN&MT tăng cường mật độ mạng lưới trạm đo mưa tự động, các trạm đo mưa tự động cần đặt ở đầu nguồn các sông suối nhỏ; đồng bộ hóa việc thu nhận, xử lý, lưu trữ và truyền tin các loại số liệu đo đạc tự động (mưa, mực nước, các yếu tố khí tượng, thủy văn khác) với số liệu vệ tinh, rada; đặc biệt chú trọng vào việc ứng dụng ước lượng mưa lớn từ radar, vệ tinh phân giải cao, mạng lưới quan trắc mưa tự động để cảnh báo chi tiết mưa lớn, lũ quét và sạt lở đát đến từng khu vực nhỏ, huyện, xã; đầu tư các công nghệ hiện đại, tự động cho phép tích hợp các số liệu mưa tự động, rada, vệ tinh cùng với sự đầu tư đồng bộ các thiết bị đo đạc tự động, viễn thám theo công nghệ mới hướng tới bài toán dự báo định lượng mưa lớn, cục bộ, lũ quét, sạt lở đất.

Tổng cục Khí tượng Thủy văn cũng đề xuất Bộ TN&MT tiếp tục triển khai cảnh báo tức thời các vị trí mưa lớn, có nguy cơ đặc biệt cao xuất hiện lũ quét sạt lở đất trên cơ sở giám sát mưa tự động, ảnh rada, vệ tinh; đẩy mạnh công tác nghiên cứu và chuyển giao, đào tạo đối với các dự báo viên địa phương để có thể chi tiết hóa dự báo định lượng mưa, dự báo các khu vực có nguy cơ lũ quét, sạt lở đất cho khu vực của mình; tuyên truyền tới các nhà lãnh đạo, nhà quản lý PCTT, người dân hiểu được những điểm bất khả kháng hiện nay trong dự báo, cảnh báo mưa lớn, lũ quét, sạt lở đất (nhấn mạnh về độ tin cậy, về sai số cho phép trong dự báo) để những kết quả dự báo được hiểu đúng và đánh giá khách quan hơn; trao đổi thông tin khi có mưa lớn diện rộng.
 

“Chuyển giao các công nghệ, sản phẩm cảnh báo lũ quét, sạt lở đất đang được đầu tư, nghiên cứu để đưa vào ứng dụng trong nghiệp vụ: Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản, Viện Khoa học KTTV&BĐKH hỗ trợ, chuyển giao các kết quả nghiên cứu, các công cụ mô hình từ các dự án do các đơn vị đã thực hiện để phục vụ công tác dự báo, cảnh báo lũ quét, sạt lở đất nhằm tăng tính tin cậy và chi tiết của các bản tin” - Tổng cục Khí tượng Thủy văn kiến nghị.