Bến Tre: Phát huy vai trò của nông dân trong bảo vệ môi trường

PV: Ông đánh giá như thế nào về thực trạng môi trường nông thôn trên địa bàn tỉnh Bến Tre hiện nay?

Ông Bùi Minh Tuấn:

Năm 2021, qua 10 năm thực hiện Chương trình xây dựng Nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Bến Tre, bộ mặt nông thôn ngày càng khởi sắc, đời sống nhân dân ngày càng được cải thiện và nâng lên, khoảng cách giữa nông thôn và thành thị được thu hẹp, vấn đề BVMT nông thôn đã có nhiều chuyển biến rõ nét.

Nhận thức của người dân, đặc biệt là nông dân về BVMT đã được nâng lên đáng kể. Nông dân đã tích cực tham gia các hoạt động BVMT tại địa phương, tự giác thực hiện các phần việc liên quan đến hộ gia đình, chất lượng môi trường sống nông thôn ngày càng được cải thiện.

Ông Bùi Minh Tuấn - Giám đốc Sở TN&MT Bến Tre.

Nếu năm 2011 có 75,7% hộ sử dụng nước hợp vệ sinh và 39,9% hộ có nhà tiêu hợp vệ sinh thì đến nay đã có 99,5% hộ sử dụng nước hợp vệ sinh, trên 73% hộ sử dụng nước sạch theo quy chuẩn quốc gia và gần 93% hộ có nhà tiêu hợp vệ sinh; 66,7% hộ chăn nuôi có chuồng trại đảm bảo vệ sinh môi trường; 11,8% hộ đăng ký dịch vụ thu gom rác và gần 81% hộ có đào hố chôn lấp hoặc đốt rác trong vườn nhà...

Tuy nhiên, nhận thức của một bộ phận nông dân về BVMT mặc dù đã có chuyển biến nhưng cơ bản vẫn còn thấp; chưa ý thức được sâu sắc tác động của ô nhiễm môi trường đến sức khỏe, vì thế chưa có nhiều chuyển biến tích cực trong hành động.

Cùng với đó, tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch và nhà tiêu hợp vệ sinh tuy cao nhưng phân bổ không đều giữa các địa phương; tình trạng sử dụng cầu tiêu ao cá vẫn còn; tỷ lệ hộ đăng ký thu gom rác thấp, đa phần xử lý bằng biện pháp chôn lấp hoặc đốt chưa đảm bảo vệ sinh; một số mô hình phân loại rác thải tại nguồn chưa hiệu quả và thiếu tính bền vững…

PV: Ông có thể nói rõ hơn về những phong trào, mô hình và việc làm thiết thực nhất của nông dân đối với công tác BVMT tại địa phương trong thời gian qua?

Ông Bùi Minh Tuấn:

Ngay từ đầu năm 2019, Ban Chỉ đạo các Chương trình Mục tiêu quốc gia tỉnh Bến Tre đã phát động phong trào “Ngày Chủ nhật nông thôn mới” tại 142 xã trên địa bàn tỉnh với mục tiêu nâng cao nhận thức của cả hệ thống chính trị và nhân dân, nhất là nông dân khu vực nông thôn trong thực hiện Chương trình xây dựng Nông thôn mới trong công tác BVMT.

Mục tiêu thứ hai của phong trào là đổi mới cách thức tuyên truyền, chuyển từ tập trung phổ biến chủ trương sang hành động cụ thể, phát huy vai trò chủ thể của nông dân trong xây dựng Nông thôn mới, nhất là trong thực hiện các tiêu chí thuộc trách nhiệm của hộ gia đình, tránh tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ. Từ khi phát động đến nay, có 2.231 lượt xã thực hiện chủ đề về môi trường, đã thu hút 634.163 lượt người tham gia, trong đó nông dân tham gia chiếm khoảng 55%.

Cùng với đó, các tổ chức, đoàn thể địa phương đã triển khai xây dựng nhiều mô hình BVMT như: mô hình tuyến đường hoa, mô hình phân loại rác thải tại nguồn, thực hiện “3 sạch” của Hội Phụ nữ; mô hình hàng cây nông dân, nông dân tham gia BVMT của Hội Nông dân; mô hình tuyến đường sáng - xanh - sạch - đẹp, vườn đạt hiệu quả kinh tế của Hội Cựu chiến binh; mô hình nhà tiêu hợp vệ sinh chi phí thấp, mô hình biogas - cá, đệm lót sinh học xử lý chất thải trong chăn nuôi heo quy mô nông hộ của Sở TN&MT…

Người dân Bến Tre và các lực lượng tham gia nhặt rác tại bãi biển nhân Ngày Môi trường thế giới.

Các hoạt động đã thu hút được sự tham gia của đông đảo nông dân trên địa bàn, từ đó vai trò chủ thể của nông dân trong BVMT đã được phát huy.

PV: Để tiếp tục phát huy vai trò, vị trí của nông dân trong BVMT, tỉnh Bến Tre sẽ xây dựng và triển khai những định hướng, giải pháp gì nhằm góp phần thực hiện thành công mục tiêu “Bến Tre xanh”?

Ông Bùi Minh Tuấn:

Như chúng ta đã biết, nhận thức của nông dân là một thách thức lớn đối với việc BVMT. Do nông dân còn có hạn chế trong nhận thức về môi trường nên có những hành vi vi phạm pháp luật mà họ không biết. Vì vậy, công tác truyền thông, tuyên truyền là đặc biệt quan trọng. Đây là biện pháp tốn ít kinh phí và nếu làm tốt thì có thể biến ý thức BVMT thành một chuẩn mực đạo đức và trách nhiệm xã hội cho mỗi nông dân.

Vừa qua, UBND tỉnh đã ban hành quy định về “giải thưởng môi trường tỉnh Bến Tre” để kịp thời khen thưởng, biểu dương các tổ chức, cộng đồng và cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác BVMT trên địa bàn. Hay như trước đó, UBND tỉnh cũng đã thông qua Đề án nâng cao nhận thức và năng lực để xây dựng “Bến Tre xanh” giai đoạn 2021 - 2026; đặt ra các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp cụ thể.

Trong đó, về công tác tuyên truyền BVMT, sẽ tập trung đổi mới hình thức, nâng cao chất lượng truyền thông, tuyên truyền. Tiếp tục xây dựng và nhân rộng các mô hình BVMT trong cộng đồng dân cư như: "Hộ gia đình xanh - sạch - thân thiện - nghĩa tình"; “Khu dân cư tự quản về môi trường”, “ấp nông thôn mới kiểu mẫu”; "Tuyến đường sáng - xanh - sạch - đẹp - tiết kiệm năng lượng"; “Phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn”; "Chợ xanh - sạch - an toàn vệ sinh thực phẩm - văn minh thương mại”; "Trường học xanh - sạch - năng động"; BVMT, ứng phó với biến đổi khí hậu…

Thông qua tham gia các mô hình, nông dân sẽ nhận thấy được lợi ích thiết thực từ việc BVMT, từ đó hình thành những hành vi thân thiện với môi trường, từng bước phát huy vai trò, vị trí của mỗi người nông dân trong BVMT, hướng đến xây dựng thành công một “Bến Tre xanh - Bến Tre đáng sống”.

PV: Trân trọng cảm ơn ông!