Vụ QSDĐ của gia đình Mẹ VNAH Trương Thị Thị: Quảng Ngãi lúng túng trong cách giải quyết

Ông Nguyễn Tiến Dân đang chỉ thửa đất mà gia đình ông đã ở

Nội dung vụ việc

Nguồn gốc thửa đất số 926 là do cụ Trương Quang Lạng tạo lập. Năm 1987, thực hiện Chỉ thị 299/TTg, bà Trương Thị Thị (cháu nội) thực hiện kê khai toàn bộ thửa đất số 729 (sau này là thửa 926), diện tích 2.030 m2, loại đất T, tờ bản đồ số 17, sổ đăng ký ruộng đất (mẫu số 5b). Khi thực hiện Nghị định 64/CP, thửa đất của bà Thị biến động thành thửa đất số 926, diện tích 2.689 m, tờ bản đồ số 36, xã Tịnh Hiệp do ông Trương Thức đăng ký, kê khai và được UBND huyện Sơn Tịnh cấp Giấy CNQSDĐ số 00940/QSDĐ/1036/QĐ-UB ngày 27/12/2000.

Ông Nguyễn Tiến Dân (con trai bà Thị) có đơn kiến nghị và ngày 22/6/2016, Chủ tịch UBND huyện Sơn Tịnh ban hành Quyết định số 1817/QĐ-UBND về việc thu hồi Giấy CNQSDĐ số 00940/QSDĐ/1036/QĐ-UB ngày 27/12/2000 đã cấp cho hộ ông Trương Thức tại thửa đất 926.  

Ông Trương Thức khiếu nại và ngày 05/12/2016, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2499/QĐ-UBND về việc giải quyết khiếu nại của ông Trương Thức (địa chỉ: Khu dân cư số 8, tổ dân phố Liên Hiệp 2C, phường Trương Quang Trọng, thành phố Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi), trong đó công nhận nội dung khiếu nại của ông Trương Thức và công nhận GCNQSDĐ số 00940/QSDĐ/1036/QĐ-UBND của UBND huyện Sơn Tịnh cấp cho hộ ông Trương Thức là đúng theo quy định của pháp luật.

Ông Nguyễn Tiến Dân liên tục có đơn yêu cầu xem xét lại quyết định 2499/QĐ-UBND và công luận đã nhiều lần lên tiếng nên ngày 03/3/2017, Chủ tịch UBND tỉnh có Công văn số 1094/UBND-NC giao cho Tổ 1413 tham vấn xử lý nội dung đơn kiến nghị của ông Nguyễn Tiến Dân.

Báo TN&MT đã có buổi làm việc với ông Phạm Vinh, Chủ tịch UBND huyện Sơn Tịnh (hàng đầu từ phải qua). Theo ông Vinh, việc UBND huyện cấp GCNQSDĐ cho hộ Trương Thức tại thửa đất số 926, diện tích 2.689 m, tờ bản đồ số 36, xã Tịnh Hiệp là không đúng đối tượng sử dụng đất nên ông đã ký Quyết định số 1817/QĐ-UBND ngày 22/6/2016 v/v thu hồi Giấy CNQSDĐ số 00940/QSDĐ/1036/QĐ-UB ngày 27/12/2000 đã cấp cho hộ ông Trương Thức

Căn cứ pháp lý

Trước khi ông Trương Thức đăng ký kê khai theo Nghị định 64 năm 2000 thì năm 1987, bà Trương Thị Thị đã đứng tên đăng ký toàn bộ diện tích trong Sổ đăng ký ruộng đất (mẫu số 5b) theo Chỉ thị 299/TTg năm 1986 là đất ở, việc bà Trương Thị Thị đăng ký trong Sổ đăng ký ruộng đất được coi là loại giấy tờ về quyền sử dụng đất theo Công văn số 1568/BTNMT-ĐKTKĐĐ ngày 25/4/2007 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về việc “sử dụng sổ dã ngoại và sổ mục kê khai đất đai”. Trong đó có nội dung khẳng định: “Chỉ có Sổ đăng ký ruộng đất (lập theo quy định tại Quyết định số 56-ĐKTK) và Sổ địa chính (được lập theo quy định tại Quyết định số 499 QĐ-ĐC và Thông tư số 1990/2001/TT-TCĐC) mới được coi là loại giấy tờ về quyền sử dụng đất (quy định tại khoản 1 Điều 50 của Luật Đất đai) vì các Sổ này chỉ ghi đối với những người sử dụng đất đã kê khai đăng ký quyền sử dụng đất và được Hội đồng đăng ký ruộng đất cấp xã thẩm tra, xác nhận là sử dụng hợp pháp, đồng thời được UBND cấp huyện xét duyệt công nhận (theo quy định tại Quyết định số 56-ĐKTK) hoặc được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận (theo quy định tại Quyết định số 499/QĐ-ĐC và Thông tư số 1990/2001/TT-TCĐC)”.

Xác nhận của ông Trương Thuận Lực, Thủ từ nhà thờ họ Trương về việc sinh sống của gia đình Mẹ VNAH Trương Thị Thị trên thửa đất số 729 (sau là thửa 926). Trong khi đó qua xác minh, từ năm 1987 (bà Thị mất) đến khi ông Trương Thức làm thủ tục cấp GCNQSDĐ (năm 2000), các nhân chứng Trương Thị Kim Thoa và Phạm Ngọ đều cho rằng thời điểm này, hộ ông Trương Thức không thực tế sinh sống tại xã Tịnh Hiệp

Bà Trương Thị Thị kê khai đăng ký trong sổ đăng ký ruộng đất (mẫu số 5b) theo Chỉ thị 299/TTg, loại đất T, đây được coi là loại giấy tờ về quyền sử dụng đất; nghĩa là đất này đã có người sử dụng và đã có giấy tờ, trước khi bà Thị chết bà chưa chuyển nhượng hay tặng cho người khác và sau khi bà Thị chết đến khi ông Trương Thức làm thủ tục cấp GCNQSDĐ năm 2000, cơ quan có thẩm quyền cũng chưa có quyết định nào tước quyền sử dụng đất của bà Trương Thị Thị.

Thời điểm năm 2000, ông Trương Thức kê khai, đăng ký quyền sử dụng đất và được UBND huyện Sơn Tịnh cấp GCNQSDĐ nhưng ông Trương Thức không có chứng cứ đầy đủ chứng minh quyền sử dụng đất hợp pháp đối với thửa đất này.

Khi ông Trương Thức thực hiện đăng ký, kê khai quyền sử dụng đất vào năm 2000, lúc này Luật Đất đai 1993 cũng như Bộ luật Dân sự (BLDS) 1995 đã công nhận đất đai là tài sản thừa kế theo Khoản 3 Điều 76 Luật Đất đai 1993, Khoản 2 Điều 3 Luật Đất đai 1993, Khoản 2 Điều 637 BLDS 1995 và Khoản 1 Điều 698 BLDS 1995. Như vậy, thời điểm năm 2000, quyền sử dụng đất là tài sản thừa kế theo quy định của pháp luật.

Thông báo số 238/TB-UBND ngày 26/7/2017 của UBND tỉnh Quảng Ngãi về hướng xử lý nội dung đơn kiến nghị của ông Nguyễn Tiến Dân

Theo Thông báo số 238/TB-UBND ngày 26/7/2017 của UBND tỉnh Quảng Ngãi, tỉnh sẽ làm trung gian thuyết phục 2 bên thống nhất thỏa thuận phân chia quyền sử dụng đối với thửa đất số 729 sau này biến động thành thửa 926. Trong trường hợp các bên không tự thỏa thuận với nhau, UBND tỉnh có văn bản báo cáo và xin ý kiến của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên & Môi trường, Tổng Thanh tra Chính phủ để tư vấn, hướng dẫn giải quyết dứt điểm vụ việc

Trong hồ sơ đăng ký cấp GCNQSDĐ cho hộ ông Trương Thức không có đơn xin đăng ký quyền sử dụng đất (vấn đề này UBND xã Tịnh Hiệp giải trình là UBND xã làm mất) là sai quy định tại mục I, Phần II của Thông tư số 346/1998/TT-TCĐC ngày 16/3/1998 của Tổng cục Địa chính.

Trong Báo cáo số 123/BC-UBND ngày 04/10/2016 của UBND xã Tịnh Hiệp, khẳng định hội đồng không kiểm tra nguồn gốc đất của các hộ, vào ngày 07/6/2000, hội đồng xét cấp đất của xã đã họp xét cho 71 hộ dân ở thôn Phú Sơn có đăng ký, trong đó có hộ ông Trương Thức. Tuy nhiên, Biên bản xét duyệt của hội đồng lập ngày 7/6/2000 chỉ ghi tên ông Trương Thức chỉ thể hiện tổng số thửa là 01 thửa, không thể hiện diện tích, đặc biệt phần nội dung xét duyệt không thể hiện quan điểm của hội đồng có thống nhất đề nghị cấp GCNQSDĐ cho hộ ông Trương Thức hay không là không phù hợp về thủ tục được quy định tại điểm I.2.4; phần II Thông tư số 346/1998/TT-TCĐC của Tổng cục Địa chính.

Như vậy, trong quá trình cấp GCNQSDĐ cho hộ ông Trương Thức, cơ quan có thẩm quyền chưa xác minh kỹ nguồn gốc, hiện trạng sử dụng đất, diện tích, hồ sơ địa chính, hội đồng đăng ký đất đai của xã Tịnh Hiệp không làm đúng trình tự, thủ tục, không có nội dung nhận xét nên dẫn đến việc UBND huyện Sơn Tịnh cấp giấy CNQSDĐ với toàn bộ diện tích 2.689 m2 của thửa 926 nêu trên cho hộ ông Trương Thức là chưa bảo đảm cơ sở pháp lý, không đúng diện tích, không đủ điều kiện và không đúng đối tượng. Chính vì vậy, Chủ tịch UBND huyện Sơn Tịnh Phạm Vinh ban hành Quyết định số 1817/QĐ-UBND về việc thu hồi Giấy CNQSDĐ số 00940/QSDĐ/1036/QĐ-UB ngày 27/12/2000 đã cấp cho hộ ông Trương Thức là đúng quy định của pháp luật.

Cần giải quyết dứt điểm vụ việc

Theo báo cáo số 04/BC-TCT ngày 19/5/2017 của Tổ trưởng Tổ công tác 1413 Nguyễn Mạnh Thắng (Phó Giám đốc Sở Tư pháp) cho thấy, việc cấp Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ ông Trương Thức để công nhận toàn bộ diện tích đất mà bà Thị đã đăng ký theo Chỉ thị 299 trước đó (thửa 926) là chưa đảm bảo về cả cơ sở pháp lý và thực tiễn, việc cấp giấy không đúng trình tự, thủ tục theo Nghị định 17/1999/NĐ-CP; Thông tư số 346/1998/TT-TCĐC và Thông tư 1417/1999/TT-TCĐC dẫn đến không đúng về diện tích, không đảm bảo về điều kiện và không đúng đối tượng theo quy định tại điểm d khoản 2 điều 106 Luật Đất đai 2013. Do vậy, đủ cơ sở đề xuất Chủ tịch UBND tỉnh xem xét hủy bỏ Quyết định số 2499/QĐ-UBND ngày 05/12/2016 về việc giải quyết khiếu nại của ông Trương Thức.

Ngày 24/7/2017, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Ngãi Đặng Văn Minh chủ trì họp xử lý vụ việc, tuy nhiên có nhiều ý kiến khác nhau và chưa thống nhất về quan điểm nên hướng xử lý là lãnh đạo UBND tỉnh sẽ chủ trì buổi gặp gỡ, trao đổi với ông Nguyễn Tiến Dân, Trương Thức và các cơ quan, địa phương có liên quan công khai toàn bộ hồ sơ, tài liệu, chứng cứ có liên quan và giải thích pháp luật để công dân hiểu, chia sẻ với chính quyền; qua đó, làm trung gian thuyết phục 2 bên thống nhất thỏa thuận phân chia quyền sử dụng đối với thửa đất số 729 sau này biến động thành thửa 926 trên tinh thần chia sẻ lẫn nhau, tương thân, tương ái nhằm đi đến giải quyết dứt điểm vụ việc trên thực tế. Trong trường hợp các bên không tự thỏa thuận với nhau, UBND tỉnh có văn bản báo cáo và xin ý kiến của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên & Môi trường, Tổng Thanh tra Chính phủ để tư vấn, hướng dẫn giải quyết dứt điểm vụ việc.  

Anh Dũng