Viết tiếp "Quy hoạch phát triển thủy điện ở Hà Giang": Thủy điện mọc lên, bản làng vẫn mơ có điện

 Đường xa nên... thiếu điện

Theo số liệu năm 2014 của huyện Quang Bình (Hà Giang), mặc dù có đến 3 thủy điện đang chạy hết tốc lực nhưng huyện này mới chỉ có 109/135 thôn được sử dụng điện lưới quốc gia. Những tưởng thủy điện về là người dân có điện, nhưng đó chỉ là giấc mơ đối với bao thôn bản.

Huyện Quang Bình có 3 thủy điện đang khai thác hoạt động là nhà máy thủy điện sông Chừng (sông Con 2) công xuất 19,5 MW; Nhà máy thủy điện Bản Măng (xã Bản Rịa) công xuất 2 MW. Nhà máy thủy điện sông Bạc công xuất 42 MW. Nguyên nhân người dân vẫn chưa được sử dụng điện lưới quốc gia được lãnh đạo xã lý giải là do bản, làng ở quá xa, đường xá đi lại khó khăn, thiếu kinh phí để kéo đường điện.

Ông Chủ tịch xã Yên Thành buồn rầu khi huyện có 3 nhà máy thủy điện nhưng 2 thôn của xã vẫn chưa có điện

Đi ngược lên quốc lộ 279, con đường huyết mạch gồ ghề sỏi đá dẫn chúng tôi đi từ trung tâm huyện Quang Bình lên xã Yên Thành, một trong những xã vùng III (xã có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn nhất) của huyện.

“Toàn xã có 625 hộ với 3.060 khẩu. Xã có 8 thôn bản, gồm 6 dân tộc anh em cùng sinh sống nhưng có 2 thôn là Tân Thượng (37 hộ) và Thượng Bình (63 hộ) là chưa có điện”, ông Hoàng Đại Thành – Chủ tịch UBND xã Yên Thành buồn rầu nói.

Huyện Quản Bạ là một trong 4 huyện vùng cao núi đá phía Bắc của tỉnh Hà Giang có địa hình phức tạp. Đây cũng là một trong 62 huyện nghèo nhất của cả nước. Tại xã Bát Đại Sơn, 3/9 thôn chưa có điện là Thào Chu Phìn, Xà Phìn và Pải Chu Phìn vì chưa có đường giao thông, người dân đang phải sử dụng đèn dầu theo chính sách hỗ trợ của Nhà nước (70.000 đồng/hộ gia đình/quý để mua dầu đèn). Được biết, mở đường và đưa điện về ba thôn vùng cao là hai nhiệm vụ trọng tâm của xã Bát Đại Sơn năm 2015.

“Nhiều thôn, bản thuộc vùng sâu vùng xa của tỉnh vẫn chưa có điện. Có những nơi, điện lưới đã về đến đầu thôn, nhưng nhiều hộ dân ở cách xa vài km cũng không có tiền để kéo điện về. Điện lực Hà Giang sẽ đề nghị UBND tỉnh cùng hỗ trợ để các thôn, bản sẽ có điện lưới quốc gia sử dụng”, ông Bùi Minh Đại, Phó Giám đốc Công ty Điện lực Hà Giang cho biết.

Thủy điện nhỏ hoen gỉ chờ vốn

Hiện nay trên địa bàn tỉnh Hà Giang có 5 nhà máy thủy điện nhỏ thuộc chương trình phát triển nông thôn và chương trình năng lượng nông thôn Việt Nam - Thụy điển VSRE. Trong đó, có 3 nhà máy thủy điện nhỏ tại các xã Tiên Nguyên và Tân Nam, huyện Quang Bình; xã Thượng Sơn, huyện Vị Xuyên là xuống cấp trầm trọng.

Do các nhà máy dừng vận hành đã lâu, kết cấu xây dựng các hạng mục đập, kênh dẫn, bể áp lực đã bị đổ vỡ và hư hỏng nặng. Thiết bị trong nhà máy bao gồm tuabin, máy phát, tủ điều khiển đã bị hỏng và thất thoát; trạm biến áp, đường dây trung áp và hạ áp do không vận hành đã bị ô xi hóa, gây gỉ dây dẫn thiết bị đóng cắt và các thiết bị phụ trợ.

Sự xuống cấp đã rõ ràng, tỉnh Hà Giang đã phải xin nguồn vốn từ Bộ Công Thương để sửa chữa nâng cấp nhà máy. Ngay sau đó, Bộ Công Thương cũng đồng ý sẽ hỗ trợ kinh phí giúp tỉnh khắc phục sửa chữa 3 nhà máy này, nhưng nguồn vốn do Cơ quan hợp tác và phát triển Đức tài trợ chỉ hỗ trợ phần sửa chữa kỹ thuật nên đến nay, những nhà máy này vẫn nằm chờ vốn!

Vũ Quang