Về Đất Mũi - nơi mang tên Nhà báo Anh hùng

Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà hướng dẫn các bạn trẻ xã Đất Mũi trồng phi lao chắn sóng

1 -  Xuất phát từ TP Hồ Chí Minh lúc 7h30 sáng, thay nhau lái xe dọc theo Quốc lộ 1, vừa đi vừa chiêm ngưỡng vẻ đẹp thiên phú suốt chiều dài của vùng đồng bằng Sông Cửu Long, chiều tối, chúng tôi về đến thành phố Cà Mau, tỉnh lỵ của mảnh đất địa đầu Tổ quốc.

Mong được về ngay Ngọc Hiển, đến ngay Đất Mũi để tận hưởng một đêm cảm giác “muỗi kêu mà như sáo sậu, đỉa lờn tựa bánh canh…” nhưng vì nhiệm vụ, chúng tôi ở lại thành phố để 5 giờ sáng hôm sau dậy sớm theo đoàn. Đêm thành phố Cà Mau xuống nhanh như công việc của người làm báo, loáng cái đã hơn 22 giờ khuya.

Không đi dạo phố nữa, tôi ngồi “cảo thơm lần giở” để hiểu chút chút kiến thức về miền Đất Mũi. Và thật thú vị khi ngay trong những ngày kỷ niệm 21/6 chúng tôi biết rằng: Tờ mờ sáng mai, chúng tôi sẽ được về Đất Mũi - một địa của huyện Ngọc Hiển - tên của người cộng sản kiên cường và đặc biệt, ông cũng là một Nhà báo.  

Nhà báo, nhà giáo, nhà văn và chí sĩ yêu nước Việt Nam thời Pháp thuộc Phạm Ngọc Hiển (1910-1941) là người đã trực tiếp chỉ huy nghĩa quân là những người đánh cá, hầm than đước, đốn củi, cào sò, tay không tấc sắt đứng lên làm cuộc khởi nghĩa thắng lợi ở Hòn Khoai, một hòn đảo nằm phía ngoài Đất Mũi khoảng 12 cây số vào ngày 13/12/1940 - ngày Nam Kỳ khởi nghĩa. Để rồi, cái ngày 13/12 lịch sử ấy đã được quân và dân Cà Mau lấy làm ngày truyền thống của mình.

Tàu chở khách du lịch về với Đất Mũi

Và cũng sau cái ngày đi vào lịch sử ấy chưa lâu, người Anh hùng, nhà báo Ngọc Hiển và nhiều đồng đội của ông đã bị thực dân và bè lũ tay sai bắt giữ. Rồi ngày 12/7/1941, thực dân Pháp đã đưa nhà báo Phạm Ngọc Hiển và 9 chiến sĩ - đồng đội của ông ra hành quyết tại thị xã Cà Mau. Ông và các đồng đội vĩnh viễn nằm lại nơi “mênh mông rừng tràm, bạt ngàn dừa xanh”.

Ghi nhớ tên nhà báo anh hùng, chính quyền tỉnh Cà Mau đã lấy tên ông đặt tên cho huyện Đầm Dơi trước đây để mãi mãi sau này, các thế hệ ở vùng Đất Mũi khắc ghi tên ông - Nhà báo, Anh hùng Ngọc Hiển.2 - Trước đây, nghe nói, về miền U Minh, đến vùng Đất Mũi chỉ duy nhất một cách đó là đi ca nô hoặc đò dọc bằng loại phương tiện đặc trưng sông nước Cà Mau là Tắc Ráng hoặc Vỏ Lãi - loại xuồng xé nước roèn roẹt qua những con kênh bạt ngàn vòm cây, kẽ lá khiến du khách vừa có cảm giác sung sướng vừa ớn lạnh khi các bác tài vượt xóng, nghiêng tàu qua chằng chịt sông nước nơi này.

Còn giờ, đường lớn đã mở. Từ trung tâm thành phố Cà Mau đi về các huyện Trần Văn Thời, Năm Căn, Đầm Dơi, Ngọc Hiển, Cái Nước… đã có đường xe hơi chạy tới nơi về tới chốn. Đúng lịch trình, 5 giờ sáng hôm sau, chúng tôi lên xe theo đoàn công tác của Bộ TN&MT từ TP Cà Mau về miền Đất Mũi.

Tạp hóa trên sông -  đặc trưng phương thức buôn bán nơi Đất Mũi và đây cũng là nơi cung cấp nhu yếu phẩm, thực phẩm cho người dân khu vực đồng bằng Sông Cửu Long

Tôi như người trong mộng, vừa lái xe vừa mê mẩn theo vẻ đẹp nguyên khôi của bình minh nơi cực Nam Tổ quốc. Phải đến khi chiếc xe lăn bánh theo đoàn cả cây số, sếp tôi ngồi kế bên nhắc nhở: “Đường lạ, tập trung vào mà chạy cẩn thận em nhé”, tôi mới hết cảm giác bồi hồi và tin rằng, lần đầu tiên trong đời mình đang được trực tiếp cầm lái về vùng Đất Mũi.

Đoàn xe càng tiến gần về Đất Mũi bao nhiêu, khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp nơi “mặt trời mọc sớm nhất đất Việt” hiện lên đẹp thêm bấy nhiêu. Hạ kính xe xuống, tôi nói với Xuân Tùng - phóng viên truyền hình của Báo Tài nguyên và Môi trường: “Em lấy điện thoại ra, gọi Facetime cho người ở nhà giới thiệu về Đất Mũi đi”.

Ngay lập tức, với cái tài, cái chất nghề của tay máy gần 15 năm làm truyền hình của Xuân Tùng đã lột tả hết khung cảnh thanh bình của những dòng kênh thưa thớt, bên bát ngát rừng đước, rừng tràm và đây đó thấp thoáng những người con Đất Mũi thong thả đi thu lưới đêm về khiến người thân từ phương xa không khỏi “thèm” một lần được đến với Cà Mau.

Tác giả và PV Xuân Tùng checkin Đất Mũi

3 - Đặt chân lên bãi biển Khai Long, ngắm nhìn từng khuôn mặt chất phác toát lên vẻ bình dị còn nguyên cái nghèo của người dân Đất Mũi, tôi hiểu vì sao Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh và Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà cùng lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương và lãnh đạo các tỉnh phía Nam lại chọn xã Đất Mũi, chọn biển Khai Long - Ngọc Hiển để phát động toàn dân hưởng ứng Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam và Ngày Đại dương thế giới năm nay.

Không phải là những khẩu hiệu “đao to búa lớn” mà chính hình ảnh Phó Chủ tịch nước và vị “tư lệnh” ngành Tài nguyên và môi trường nắn nót thả từng ca cá, bịch tôm giống còn nhỏ xíu như đầu tăm xuống biển, hay hình ảnh Bộ trưởng Trần Hồng Hà xắn tay hướng dẫn các bạn đoàn viên, thanh niên xã Đất Mũi cách trồng cây phi lao chắn cát chắc chắn sẽ mới là những hình ảnh đi vào lòng người dân nơi này…

Và cũng như bao người thuộc thế hệ “sống ảo”, vừa dự Lễ Mít tinh xong, không theo lẽ thường là ngồi viết bài, đưa tin lên báo điện tử ngay, chúng tôi tiếp tục lên xe tiếp tục đến mốc Tọa độ GPS-0001 để leo lên Đài quan sát, “chek in” Đất Mũi Cà Mau rồi mới ngồi “cày” tin bài gửi về toà soạn.

Khắc đi, khắc đến. Và có hòa mình vào thiên nhiên nơi đây mới hiểu được cái mênh mông sông nước và vẻ đẹp bình dị đến nao lòng của vùng đất, của tình người nơi này.

Thanh Bình sông nước Đất Mũi Cà Mau

Đường về xóm Mũi mới mở nhưng nhỏ đến độ chỉ lọt thỏm một chiếc ô tô. Người xóm Mũi hiền hòa biết bao khi mỗi lần gặp xe lại dừng hẳn Hon đa đứng dạt vào bên đường cho xe qua. Mảnh đất bình yên đến độ, những chú cún cứ bình yên nằm ven đường khiến tôi phải lựa tay lái để làm sao không chèn lên chân chú mà lại không bị… lộn xuống kênh. 

Anh bạn đồng nghiệp thường trú báo Nhân dân tại Cà Mau kể: Cách đây vài năm, Đất Mũi rặt rừng đước, rừng chàm. Thi thoảng mới gặp một xóm nhỏ ven sông nhưng cũng chỉ lưa thưa mấy mái lá và ảnh sống nghèo xơ nghèo xác, nhà này muốn qua nhậu chơi với nhà bên kia cũng ngại vì cách xa nhau quá…

Vậy mà hôm nay, hai bên con đường tráng nhựa mới vừa hoàn thành, Đất Mũi hiện ra rất sinh động nơi vùng đất địa đầu Tổ quốc. Nhà cửa, hàng quán đua nhau mọc lên, cũng đèn điện xanh đỏ, cũng wifi, cũng tiếng nhạc xập xình… không khác gì phố thị. Chủ tiệm Ba Sương ấp Rạch Tàu, xã Đất Mũi huyện Ngọc Hiển, tay thoăn thoắt tay gói cho chúng tôi các loại khô từ “ba khía”, “khô cá lóc”, “khô cá đục”, “Khô sặc bội”… miệng không giấu nổi niềm vui.

Tạm biệt đất Mũi, chúng tôi nhớ mãi lời nhắn của cô chủ tiệm Ba Sương xinh đẹp: “Bữa nay người Đất Mũi tụi tui đỡ cực nhiều rồi nha. Dưới có xuồng, trên có lộ, du khách đông hơn, thu nhập cũng đỡ. Từ Sài Gòn đi cái rẹt chừng chưa tới một ngày là về Đất Mũi à nha. Các anh về nhớ nhắn bạn bè về thăm và… nhớ mua khô cho chúng tôi nghen.”

Bài và ảnh: Việt Hùng