(TN&MT) - Sáng 21/11, Tổng cục Môi trường - Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tổ chức tổng kết công tác 2017 và triển khai nhiệm vụ năm 2018. Hội nghị có Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân tham dự, lãnh đạo các đơn vị trực thuộc Bộ và toàn thể công chức, viên chức, người lao động thuộc Tổng cục.
Công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường tiếp tục có những chuyển biến tích cực, đạt được những kết quả nổi bật
Năm 2017 là năm bản lề của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 - 2020 và triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XII; tình hình kinh tế - xã hội có nhiều thuận lợi nhưng vẫn còn không ít khó khăn, thách thức. Với sự quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, sự nỗ lực lớn, quyết tâm của Chính phủ, các Bộ, ngành và địa phương, tình hình kinh tế - xã hội đất nước tiếp tục có những chuyển biến tích cực, đúng hướng và cơ bản thực hiện được các mục tiêu đã đề ra.
Tuy nhiên, nền kinh tế đất nước vẫn đang trong giai đoạn khó khăn. Đây là một thách thức lớn không chỉ đối với ngành tài nguyên môi trường nói chung, trong đó có công tác bảo vệ môi trường nói riêng. Trong khi đó, ô nhiễm môi trường vẫn đang có xu hướng gia tăng, đe dọa tới sự phát triển bền vững của đất nước. Vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường trong thời gian gần đây ngày càng diễn biến phức tạp, tinh vi, gây bức xúc trong đời sống xã hội, làm giảm sút lòng tin của người dân vào các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.
Trong năm 2017, với sự cố gắng, nỗ lực của tập thể cán bộ, công chức công tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường nói chung và của Tổng cục Môi trường nói riêng đã chủ động khắc phục khó khăn, vượt qua thách thức để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, qua đó tạo được nhiều chuyển biến tích cực trên các mặt công tác, góp phần làm giảm tốc độ gia tăng ô nhiễm, hạn chế những tác động xấu của ô nhiễm môi trường tới sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Trong năm 2017, với sự cố gắng, nỗ lực của tập thể cán bộ, công chức công tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường nói chung và của Tổng cục Môi trường nói riêng đã chủ động khắc phục khó khăn, vượt qua thách thức để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, qua đó tạo được nhiều chuyển biến tích cực trên các mặt công tác, góp phần làm giảm tốc độ gia tăng ô nhiễm, hạn chế những tác động xấu của ô nhiễm môi trường tới sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật về bảo vệ môi trường đã được quan tâm triển khai. Trong năm 2017, đã có 01 Nghị định, 02 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 01 Thông tư của Bộ trưởng được ban hành; đang trình cấp có thẩm quyền xem xét, ban hành 03 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 01 Thông tư của Bộ trưởng; 04 Thông tư và 01 Nghị định đang triển khai xây dựng, đặc biệt đã hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi các Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ môi trường với nhiều Điều, Khoản sửa đổi, bổ sung theo hướng sửa đổi toàn diện những khó khăn, vướng mắc quá trình triển khai Luật Bảo vệ môi trường năm 2014. Điều đó cho thấy những giải pháp, chính sách về bảo vệ môi trường đã và đang được triển khai là đúng hướng và bắt đầu đem lại hiệu quả thiết thực.
Tổng cục Môi trường cũng kịp thời phát hiện và phối hợp với chính quyền địa phương xử lý gần 20 vụ việc gây ô nhiễm môi trường, điểm nóng về môi trường xảy ra trên phạm vi toàn quốc. Đồng thời đã yêu cầu các địa phương chủ động kiểm chứng thông tin, xử lý, báo cáo kết quả xử lý các vụ việc gây ô nhiễm môi trường, điểm nóng về môi trường trên địa bàn như phản ánh của các phương tiện thông tin đại chúng. Thông qua đó đã tạo được niềm tin trong nhân dân đối với công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường.
Xây dựng và trình Bộ trưởng ban hành Chỉ thị số 03/CT-BTNMT ngày 10/10/2017 về việc tăng cường tiếp nhận và xử lý thông tin phản ánh, kiến nghị của tổ chức và cá nhân về ô nhiễm môi trường thông qua đường dây nóng; thiết lập đường dây nóng cấp trung ương và địa phương; chỉ tính riêng ở cấp Trung ương, từ giữa tháng 10 đến nay đã tiếp nhận hơn 200 thông tin phản ánh, kiến nghị của người dân về ô nhiễm môi trường, trong đó có 50 vụ việc đã được xử lý.
Bên cạnh đó, công tác thanh tra, kiểm tra về bảo vệ môi trường năm 2017 tiếp tục được đẩy mạnh, chú trọng hơn đến việc rà soát, giảm số lượng đối tượng đưa vào kế hoạch (giảm 228 đối tượng so với năm 2016) ngay từ khi rà soát đối tượng, xây dựng kế hoạch (năm 2017 tổ chức thanh tra 660 đối tượng trên địa bàn 31 tỉnh, thành phố, tập trung chủ yếu vào các đối tượng thuộc danh mục 16 ngành nghề có nguy cơ cao gây ô nhiễm môi trường, sự cố môi trường, các cơ sở có nguồn phát thải lớn); tăng thời gian thanh tra tại cơ sở “thanh tra theo chiều sâu”. Đến nay, đã cơ bản hoàn thành các thủ tục thanh tra theo quy định.
Ngoài ra, công tác đào tạo và truyền thông môi trường được quan tâm thực hiện tốt hơn với sự thay đổi về nội dung, hình thức tổ chức thiết thực, qua đó đã tạo được sự lan tỏa lớn hơn về hiệu quả của công tác truyền thông, nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường và đã được các Bộ, ngành, địa phương đánh giá cao. Nhận thức trách nhiệm và mối quan tâm của người dân đối với công tác bảo vệ môi trường ngày càng được nâng lên. Vai trò của người dân ngày càng được phát huy hiệu quả trong giám sát, phát hiện và xử lý các điểm nóng về ô nhiễm môi trường.
Tổng cục Môi trường cũng kịp thời phát hiện và phối hợp với chính quyền địa phương xử lý gần 20 vụ việc gây ô nhiễm môi trường, điểm nóng về môi trường xảy ra trên phạm vi toàn quốc. Đồng thời đã yêu cầu các địa phương chủ động kiểm chứng thông tin, xử lý, báo cáo kết quả xử lý các vụ việc gây ô nhiễm môi trường, điểm nóng về môi trường trên địa bàn như phản ánh của các phương tiện thông tin đại chúng. Thông qua đó đã tạo được niềm tin trong nhân dân đối với công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường.
Xây dựng và trình Bộ trưởng ban hành Chỉ thị số 03/CT-BTNMT ngày 10/10/2017 về việc tăng cường tiếp nhận và xử lý thông tin phản ánh, kiến nghị của tổ chức và cá nhân về ô nhiễm môi trường thông qua đường dây nóng; thiết lập đường dây nóng cấp trung ương và địa phương; chỉ tính riêng ở cấp Trung ương, từ giữa tháng 10 đến nay đã tiếp nhận hơn 200 thông tin phản ánh, kiến nghị của người dân về ô nhiễm môi trường, trong đó có 50 vụ việc đã được xử lý.
Bên cạnh đó, công tác thanh tra, kiểm tra về bảo vệ môi trường năm 2017 tiếp tục được đẩy mạnh, chú trọng hơn đến việc rà soát, giảm số lượng đối tượng đưa vào kế hoạch (giảm 228 đối tượng so với năm 2016) ngay từ khi rà soát đối tượng, xây dựng kế hoạch (năm 2017 tổ chức thanh tra 660 đối tượng trên địa bàn 31 tỉnh, thành phố, tập trung chủ yếu vào các đối tượng thuộc danh mục 16 ngành nghề có nguy cơ cao gây ô nhiễm môi trường, sự cố môi trường, các cơ sở có nguồn phát thải lớn); tăng thời gian thanh tra tại cơ sở “thanh tra theo chiều sâu”. Đến nay, đã cơ bản hoàn thành các thủ tục thanh tra theo quy định.
Ngoài ra, công tác đào tạo và truyền thông môi trường được quan tâm thực hiện tốt hơn với sự thay đổi về nội dung, hình thức tổ chức thiết thực, qua đó đã tạo được sự lan tỏa lớn hơn về hiệu quả của công tác truyền thông, nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường và đã được các Bộ, ngành, địa phương đánh giá cao. Nhận thức trách nhiệm và mối quan tâm của người dân đối với công tác bảo vệ môi trường ngày càng được nâng lên. Vai trò của người dân ngày càng được phát huy hiệu quả trong giám sát, phát hiện và xử lý các điểm nóng về ô nhiễm môi trường.
Công tác cải cách thủ tục hành chính đã có chuyển biến tích cực. Đến nay toàn bộ các thủ tục hành chính về bảo vệ môi trường đều đã được công bố, công khai trên Cổng thông tin của Bộ ở mức độ 2, đặc biệt có 10 dịch vụ công trực tuyến trong lĩnh vực môi trường đã được triển khai, sử dụng. Tỷ lệ thủ tục hành chính xử lý chậm tiến độ đã giảm hơn nhiều so với năm 2016 và các năm trước đây. Đề xuất cắt giảm 04 thủ tục hành chính.
Công tác phòng ngừa và kiểm soát ô nhiễm cũng đã được tích cực triển khai, quan tâm hơn, thông qua việc triển khai xây dựng tiêu chí sàng lọc các dự án đầu tư; Đề án về kiểm soát đặc¬ biệt đối với các dự án, cơ sở có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao; danh mục các ngành công nghiệp có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao; hướng dẫn các địa phương xử lý, ứng phó với vụ việc, sự cố gây ô nhiễm môi trường; Chỉ thị về việc tăng cường tiếp nhận và xử lý thông tin phản ánh, kiến nghị của cộng đồng và báo chí về ô nhiễm môi trường thông qua đường dây nóng,...
Những thách thức, khó khăn cần vượt qua trong năm 2018
Để có được kết quả nói trên, bên cạnh sự nỗ lực của Tổng cục còn có sự tham gia, phối hợp tích cực của các cơ quan, đơn vị trực thuộc Bộ; Bộ, ngành, địa phương. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn một số tồn tại, yếu kém trong công tác quản lý, chỉ đạo điều hành của Tổng cục trong thời gian qua.
Tiến độ xây dựng một số văn bản, đề án trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ còn chậm; tình trạng chậm hoàn thành nhiệm vụ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao tuy đã được khắc phục cơ bản trong năm 2017, tuy nhiên cũng còn một số nhiệm vụ chưa hoàn thành đúng thời hạn, một số sản phẩm chất lượng chưa đạt yêu cầu làm ảnh hưởng đến hoạt động quản lý của ngành. Bên cạnh đó, tiến độ thực hiện một số chỉ đạo của Lãnh đạo Bộ cũng còn chậm, một số trường hợp Văn phòng Bộ đã phải có văn bản đôn đốc, thậm chí đôn đốc nhiều lần.
Ngoài ra, tổ chức bộ máy của Tổng cục còn có sự chồng chéo, chưa rõ trách nhiệm giữa các đơn vị, trong khi công tác phối hợp giữa các đơn vị cũng còn nhiều bất cập dẫn đến hiệu quả giải quyết các vấn đề đặt ra từ thực tiễn chưa kịp thời, chưa phát huy hết hiệu quả của bộ máy.
Việc xây dựng các cơ sở dữ liệu của ngành còn chậm, chưa đáp ứng được yêu cầu của Chính phủ điện tử và yêu cầu quản lý Nhà nước về bảo vệ môi trường, như cơ sở dữ liệu về thanh tra, kiểm tra, quan trắc môi trường, các thủ tục hành chính về môi trường. Hiện nay việc nắm bắt, cập nhật thông tin, số liệu của các địa phương còn rất hạn chế.
Công tác phòng ngừa và kiểm soát ô nhiễm cũng đã được tích cực triển khai, quan tâm hơn, thông qua việc triển khai xây dựng tiêu chí sàng lọc các dự án đầu tư; Đề án về kiểm soát đặc¬ biệt đối với các dự án, cơ sở có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao; danh mục các ngành công nghiệp có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao; hướng dẫn các địa phương xử lý, ứng phó với vụ việc, sự cố gây ô nhiễm môi trường; Chỉ thị về việc tăng cường tiếp nhận và xử lý thông tin phản ánh, kiến nghị của cộng đồng và báo chí về ô nhiễm môi trường thông qua đường dây nóng,...
Những thách thức, khó khăn cần vượt qua trong năm 2018
Để có được kết quả nói trên, bên cạnh sự nỗ lực của Tổng cục còn có sự tham gia, phối hợp tích cực của các cơ quan, đơn vị trực thuộc Bộ; Bộ, ngành, địa phương. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn một số tồn tại, yếu kém trong công tác quản lý, chỉ đạo điều hành của Tổng cục trong thời gian qua.
Tiến độ xây dựng một số văn bản, đề án trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ còn chậm; tình trạng chậm hoàn thành nhiệm vụ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao tuy đã được khắc phục cơ bản trong năm 2017, tuy nhiên cũng còn một số nhiệm vụ chưa hoàn thành đúng thời hạn, một số sản phẩm chất lượng chưa đạt yêu cầu làm ảnh hưởng đến hoạt động quản lý của ngành. Bên cạnh đó, tiến độ thực hiện một số chỉ đạo của Lãnh đạo Bộ cũng còn chậm, một số trường hợp Văn phòng Bộ đã phải có văn bản đôn đốc, thậm chí đôn đốc nhiều lần.
Ngoài ra, tổ chức bộ máy của Tổng cục còn có sự chồng chéo, chưa rõ trách nhiệm giữa các đơn vị, trong khi công tác phối hợp giữa các đơn vị cũng còn nhiều bất cập dẫn đến hiệu quả giải quyết các vấn đề đặt ra từ thực tiễn chưa kịp thời, chưa phát huy hết hiệu quả của bộ máy.
Việc xây dựng các cơ sở dữ liệu của ngành còn chậm, chưa đáp ứng được yêu cầu của Chính phủ điện tử và yêu cầu quản lý Nhà nước về bảo vệ môi trường, như cơ sở dữ liệu về thanh tra, kiểm tra, quan trắc môi trường, các thủ tục hành chính về môi trường. Hiện nay việc nắm bắt, cập nhật thông tin, số liệu của các địa phương còn rất hạn chế.
Tăng cường hiệu lực công tác quản lý nhà nước về Bảo vệ môi trường
Để tăng cường hiệu lực công tác quản lý nhà nước về BVMT trong thời gian tới, Tổng cục Môi trường xin kiến nghị tiếp tục quan tâm, chỉ đạo sát sao việc triển khai các nhiệm vụ công tác của Tổng cục Môi trường; chỉ đạo công tác kiện toàn tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về BVMT từ Trung ương đến địa phương nhằm xác định đúng đối tượng quản lý ngành và lĩnh vực cụ thể.
Quan tâm tăng cường năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý môi trường. Tạo cơ chế chính sách và đầu tư cho đội ngũ cán bộ quản lý môi trường đủ về số lượng, bảo đảm về chất lượng; tăng cường đầu tư các phương tiện, trang thiết bị kỹ thuật; phát huy tốt hơn nữa vai trò điều phối công tác BVMT từ Trung ương tới địa phương. Xem xét, giải quyết chế độ chính sách đãi ngộ đối với cán bộ, công chức được biệt phái đến công tác tại Cục Bảo vệ môi trường miền Nam và Cục Bảo vệ môi trường miền Trung và Tây nguyên.
Để giải quyết các vấn đề môi trường tích lũy, đột xuất, đề nghị Bộ xem xét, làm việc với các Bộ chức năng để tăng nguồn lực, kinh phí thực hiện các nhiệm vụ bảo vệ môi trường hàng năm. Có cơ chế tài chính đặc thù để giải quyết các sự vụ, sự cố môi trường phát sinh đang ngày càng diễn ra thường xuyên hơn.
Chỉ đạo việc phân định chức năng, nhiệm vụ giữa Tổng cục Môi trường và các đơn vị trực thuộc Bộ, các Bộ, ngành có liên quan.
Quan tâm chỉ đạo, bố trí kinh phí cho Tổng cục Môi trường để triển khai có hiệu quả Đường dây nóng tiếp nhận và xử lý thông tin phản ánh, kiến nghị của tổ chức và cá nhân về ô nhiễm môi trường
Quan tâm tăng cường năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý môi trường. Tạo cơ chế chính sách và đầu tư cho đội ngũ cán bộ quản lý môi trường đủ về số lượng, bảo đảm về chất lượng; tăng cường đầu tư các phương tiện, trang thiết bị kỹ thuật; phát huy tốt hơn nữa vai trò điều phối công tác BVMT từ Trung ương tới địa phương. Xem xét, giải quyết chế độ chính sách đãi ngộ đối với cán bộ, công chức được biệt phái đến công tác tại Cục Bảo vệ môi trường miền Nam và Cục Bảo vệ môi trường miền Trung và Tây nguyên.
Để giải quyết các vấn đề môi trường tích lũy, đột xuất, đề nghị Bộ xem xét, làm việc với các Bộ chức năng để tăng nguồn lực, kinh phí thực hiện các nhiệm vụ bảo vệ môi trường hàng năm. Có cơ chế tài chính đặc thù để giải quyết các sự vụ, sự cố môi trường phát sinh đang ngày càng diễn ra thường xuyên hơn.
Chỉ đạo việc phân định chức năng, nhiệm vụ giữa Tổng cục Môi trường và các đơn vị trực thuộc Bộ, các Bộ, ngành có liên quan.
Quan tâm chỉ đạo, bố trí kinh phí cho Tổng cục Môi trường để triển khai có hiệu quả Đường dây nóng tiếp nhận và xử lý thông tin phản ánh, kiến nghị của tổ chức và cá nhân về ô nhiễm môi trường