Tìm nguồn nước ngọt ngầm ven biển miền Trung

Đề tài do TS. Tạ Thị Thoảng, Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, Bộ Tài nguyên và Môi trường làm chủ nhiệm triển khai từ năm 2016 và dự kiến hoàn thành năm 2019.

Đề tài đã đánh giá được thực trạng xâm nhập mặn và xác định được các nhân tố ảnh hưởng, đánh giá được mức độ dễ bị tổn thương các tầng chưa nước ven biển miền Trung. Đề tài nghiên cứu khoa học sẽ đề xuất và thử nghiệm một số giải pháp khoa học, công nghệ hạn chế xâm nhập mặn đối với các tầng chứa nước ven biển trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận trong điều kiện biến đổi khí hậu.

TS. Tạ Thị Thoảng chia sẻ: Xâm nhập mặn là vấn đề nghiêm trọng không chỉ diễn ra tại các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long mà còn xảy ra đối với nhiều tỉnh miền Trung. Tình trạng này đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống sản xuẩt và sinh hoạt của bà con các tỉnh nói trên. Để đánh giá được thực trạng xâm nhập mặn, mức độ dễ bị tổn thương của các tầng chứa nước ven biển miền Trung trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nước biển dâng, đồng thời xác định các nhân tố ảnh hưởng, tác giả đã tính đến việc cần thiết phải có một đề tài khoa học nghiên cứu tìm giải pháp công nghệ, hạn chế xâm nhập mặn ứng dụng thí điểm cho một số công trình trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận.

Theo báo cáo, tính đến nay đề tài đã hoàn thành 27 báo cáo, 04 sơ đồ, 375 phiếu điều tra, tổ chức 02 hội thảo khoa học, tiến hành 04 đợt khảo sát thực địa và điều tra bổ sung…Trên cơ sở đó, đề tài đã nghiên cứu được các vấn đề như: tổng quan vấn đề nghiên cứu các giải pháp hạn chế xâm nhập mặn trên thế giới và Việt Nam trong bối cảnh biến đổi khí hậu; đánh giá hiện trạng xâm nhập mặn các tầng chứa nước trầm tích bở rời ven biển miền Trung phần điều tra bổ sung; nghiên cứu lựa chọn giải pháp và thiết kế công trình điển hình hạn chế xâm nhập mặn đối với các tầng chứa nước ven biển Ninh Thuận phần cập nhập và điều tra bổ sung dữ liệu.

Theo các chuyên gia môi trường, xâm nhập mặn là quá trình thay thế nước ngọt trong các tầng chứa nước ở ven biển bằng nước mặn do sự dịch chuyển của khối nước mặn vào tầng nước ngọt. Xâm nhập mặn làm giảm nguồn nước ngọt dưới lòng đất ở các tầng chứa nước ven biển do cả hai quá trình tự nhiên và con người gây ra.

Ở khu vực miền Trung Việt Nam bao gồm dải ven biển Đà Nẵng - Thừa Thiên Huế - Quảng Trị có đặc trưng bởi các hệ đầm phá lớn nhất Việt Nam cũng sẽ bị tổn thương nặng khi mực nước biển dâng do biến đổi khí hậu. Vùng đất ngập nước đầm phá dải ven biển miền Trung từ Thừa Thiên - Huế đến Ninh Thuận với tổng diện tích khoảng 447,7 km2, các đầm phá đang được quản lý và khai thác không hợp lý nên nhiều đầm đang bị suy thoái.

Khi hoàn thiện, công trình sẽ được áp dụng kết quả nghiên cứu  cho công trình cụ thể ngoài thực tế (thiết kế và/hoặc thi công). Đồng thời, đưa ra Báo cáo đánh giá thực trạng xâm nhập mặn của các tầng chứa nước ven biển miền Trung: Thực trạng quản lý, khai thác; thực trạng suy giảm nguồn nước tại các tầng chứa nước.

Đề tài nghiên cứu khoa học cũng sẽ hệ thống lại để đánh giá mức độ dễ bị tổn thương của các tầng chứa nước dưới đất ven biển miền Trung trong điều kiện biến đổi khí hậu; nguyên nhân, tồn tại, hạn chế trong việc bảo vệ, quản lý và khai thác các tầng chứa nước ngầm. Ngoài ra, đề tài cũng sẽ xây dựng Bộ tiêu chí đánh giá xâm nhập mặn và tính dễ bị tổn thương của các tầng chứa nước ven biển do tác động của biến đổi khí hậu và nước biển dâng; Cơ sở dữ liệu GIS về mức độ tổn thương của các tầng chứa nước,  về cảnh báo nguy cơ nhiễm mặn nước dưới đất, đề xuất Mạng lưới quan trắc tài nguyên nước dưới đất cho toàn bộ khu vực nghiên cứu và tại một số khu vực trọng điểm.