Tiêu dùng lãng phí

Đó chỉ là một phần của những tác động do con người đang khiến Trái đất ngày một kiệt quệ. Và nếu cứ giữ nhịp độ tiêu thụ như hiện nay, đến năm 2050, loài người sẽ phải cần có “hai Trái đất” mới đáp ứng được nhu cầu về tài nguyên.

Tiêu dùng thái quá, hay nói cách khác, sự phát triển về mọi mặt phục vụ nhu cầu tiêu dùng của con người, bên cạnh việc góp phần vào tăng trưởng kinh tế, lại gián tiếp hủy hoại môi trường.

Chẳng hạn, khi người ta hào hứng với những con số tăng trưởng của thị trường viễn thông, của số điện thoại trên đầu người, của sự đóng góp lĩnh vực này vào GDP, rất ít người đặt câu hỏi với các nhà sản xuất, để sản xuất ra hàng triệu chiếc điện thoại “đời mới” họ đã sử dụng bao nhiêu m3 nước sạch, tiêu tốn bao nhiêu năng lượng, sử dụng bao nhiêu nguyên liệu và thải ra bao nhiêu tấn chất độc hại? Điều này chắc chắn các nhà sản xuất dễ “lờ” đi. Họ lại càng không muốn đề cập đến câu chuyện tiếp theo sau sử dụng là hàng triệu chiếc điện thoại đời cũ bị vứt bỏ sẽ tạo nên bao nhiêu tấn chất thải độc hại nữa?!!!

Đó mới chỉ là câu chuyện của thời trang và chiếc điện thoại nhỏ bé. Còn với những chiếc xe hơi - biểu tượng của nền kinh tế phát triển - thì sự tàn phá sẽ tăng gấp hàng bao nhiêu lần? Từ khi sản xuất, đến khi sử dụng, rồi cuối cùng là vào bãi rác, chiếc xe luôn luôn phá hoại môi trường. Người ta đã nói khá nhiều về phát triển bền vững nhưng nói chỉ cho có, bởi mục tiêu tăng trưởng kinh tế luôn tỏ ra mạnh hơn việc bảo vệ môi trường, nhất là đối với các nước đang đặt mục tiêu thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu. Tăng trưởng kinh tế hầu như đồng nghĩa với hủy hoại môi trường, kể cả khi các doanh nghiệp và người dân có ý thức bảo vệ môi trường ở mức cao nhất. Mỗi kWh điện được tiêu thụ đồng nghĩa với một lượng nhiên liệu bị đốt cháy và một lượng khí CO₂ được tung vào khí quyển từ các nhà máy nhiệt điện. Mỗi sản phẩm được tiêu dùng đồng nghĩa với một lượng tài nguyên bị khai thác, trong đó, có nhiều tài nguyên không thể tái tạo, và một lượng chất thải từ quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm đó.

Nếu đó là sản phẩm thiết yếu cho cuộc sống thì còn có thể biện minh cho cái giá phải trả. Tuy vậy, động cơ lợi nhuận đã đẩy guồng máy kinh tế chạy hết tốc lực, đồng thời, tạo ra một xã hội tiêu thụ mà phần lớn hàng hóa được tiêu dùng một cách hết sức lãng phí.

Chạy theo các sản phẩm mới là một kiểu lãng phí. Dùng xe hơi phân khối lớn để đi lại trong thành phố đông đúc, nơi chỉ có thể nhích từng bước là một kiểu lãng phí khác.

Bây giờ, xu hướng hàng hóa dùng một lần rồi bỏ. Đó cũng là một kiểu lãng phí. Hơn 100 năm trước, King Gillette với ý tưởng sản xuất ra những đồ vật dùng một vài lần rồi vứt đi để mua cái mới đã đưa ông lên đỉnh cao của sự giàu có, được thế giới ca tụng. Nhưng đến hôm nay, với những người bảo vệ môi trường, điều đó lại đứng vào hàng thủ phạm phá hoại môi trường hàng đầu.

Tiêu dùng vô độ không chỉ sẽ làm cạn kiệt các nguồn tài nguyên, mà sự tiêu thụ ấy còn gây ô nhiễm môi trường sống. Sự thái quá này, nói hình ảnh, con người “càng xài sang càng tự đầu độc mình”.