Thanh Hóa: Cần đóng cửa các mỏ cát hết hạn

Theo Báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường Thanh Hóa: Hiện tại trên địa bàn tinh có khoảng gần 20 mỏ cát dọc trên 2 dòng sông lớn là Sông Mã, sông Chu và một số hồ đập lớn như hồ Yên Mỹ, hồ Hao Hao… đã được UBND tỉnh đấu giá thành công cho các doanh nghiệp khai thác. Đặc biệt, cuối năm 2016, Thanh Hóa đã đấu giá công khai quyền khai thác được 6 mỏ cát như: Mỏ số 09 tại xã Thiệu Ngọc của Công ty Linh Giang Nam có giá 33,5 tỷ đồng, mỏ số 10 của Công ty Cường Mạnh 3,36 tỷ đồng, mỏ số 11 của Công ty Phong Thủy 2,6 tỷ đồng, mỏ số 25 của Công ty Cường Mạnh 1,2 tỷ đồng, Công ty Đức Lộc 1,8 tỷ đồng… thu về ngân sách nhà nước được gần 50 tỷ đồng. 

Tàu hút cát trái phép ngay chân cầu Kiểu

Sau khi trúng đấu giá quyền khai thác mỏ cát, các doanh nghiệp đã lập kế hoạch, phương án khai thác đúng mục đích, vị trí được giao. Tuy nhiên cũng có một số doanh nghiệp do khâu thăm dò đánh giá trữ lượng chưa tốt hay việc cấp phép mỏ xa với điểm tập kết cát nên dẫn đến tình trạng mỏ cấp một đằng, nhưng lại khai thác một nẻo. Một số mỏ do khai thác không đúng thiết kế, phương án. Nên trong quá trình khai thác để xảy ra tình trạng làm sụt lún đất đai, vườn tược, hoa màu, nhà cửa và đe dọa đến tính mạng của người dân nên UBND tỉnh đã đình chỉ, đóng của mỏ như mỏ cát số 40 của Công ty Nhất Linh, mỏ số 23 của HTX Thành Công, Hồ Yên Mỹ của Công ty Phúc Thành. 

Điển hình tại huyện Thọ Xuân, Công ty Dịch vụ thương mại Lâm Tuấn là đơn vị trúng đấu giá mỏ cát số 28 tại xã Xuân Tín, Xuân Hòa và Thọ Lập, nhưng bãi tập kết cát lại ở Thị trấn huyện Thọ Xuân, cách đó khoảng 6 km. Chính vì thế, ngày 18/10/2016, UBND xã Xuân Trường đã có Công văn số 88/CV-UBND đề nghị UBND tỉnh Thanh Hóa thu hồi bãi tập kết cát của Công ty Lâm Tuấn tại Thị trấn Thọ Xuân, do khoảng cách từ mỏ cát số 28 đến bãi tập kết xa khoảng 6 km, lại đi qua 3 cầu phao nên việc tập kết khai thác cát trên khu mỏ không khả thi. Mặt khác, đơn vị tập kết cát khai thác không rõ nguồn gốc, gây mất an ninh trật tự, làm sạt lở bờ sông, mất đất sản xuất của nhân dân xã Xuân Trường. 

Tàu hút cát trái phép tại xã Xuân Khánh, huyện Thọ Xuân gây sạt lở đất đai, hoa màu

Ngày 31/10/2016, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa có Công văn số 12532/UBND-CN giao Sở Tài nguyên và Môi trường và UBND huyện Thọ Xuân kiểm tra, xem xét đề nghị của UBND xã Xuân Trường. Tuy nhiên đến nay vẫn chưa có kết quả kiểm tra cụ thể. 

Hay việc HTX Thành Công khai thác tại mỏ cát số 23 làm sụt lún đất đai, hoa màu màu, nhà cửa tại xã Yên Thọ (Yên Định) đã bị UBND tỉnh Thanh Hóa đóng cửa mỏ và hoàn trả lại tiền cấp quyền khai thác. Nhưng sau đó, đơn vị tiếp tục khai thác ngay gần bãi tập kết cát thượng và hạ du phía chân cầu Kiểu. Ngày 6/2/2017, Công an huyện Vĩnh Lộc đã bắt 6 tàu khai thác cát trái phép xử phạt trên một trăm triệu đồng. 

Sạt lở đất do khai thác cát tại cầu Hạnh Phúc, huyện Thọ Xuân

Theo tìm hiểu của Phóng viên, hiện tại mỏ cát số 15 tại xã Thiệu Toán của Công ty T&D Hà Nội, số 07 xã Thiệu Phúc của Công ty CP Ngọc Tâm Bình ( Thiệu Hóa), số 52 ( huyện Yên Định) đã hết hạn quyền khai thác. Ngày 6/6/2016, Công ty Ngọc Tâm Bình đã có Công văn số 29/CV-NTB xin gia hạn thời gian khai thác và thăm dò mỏ cát số 07. Ngày 17/6/2016, UBND tỉnh có Công văn số 6362/UBND-CN cho Công ty CP Ngọc Tâm Bình; Công văn số 581/UBND-CN cho Công ty T&T Hà Nội; Công văn số 9456/UBND-CN ngày 24/8/2016 cho Công ty Trường Tuấn và mỏ số 02A cho Công ty Minh Tuấn không đồng ý chấp thuận đề nghị của Công ty, vì UBND tỉnh đang thực hiện chủ trương cấp quyền khai thác các mỏ cát bằng hình thức đấu giá

Tiếp xúc với Phóng viên Báo Tài nguyên & Môi trường điện tử, nhiều Chủ bãi cát đã tham gia đấu giá các mỏ cho biết: Chúng tôi rất đồng tình với quan điểm của UBND tỉnh là những mỏ đã hết hạn quyền khai thác thì nên thu về, quy hoạch, đánh giá lại trữ lượng. Vì trên sông Mã, sông Chu hàng năm lượng phù sa bồi đắp về, nên trữ lượng cát các mỏ rất lớn, đưa ra đấu giá công khai là đúng, làm như thế vừa tạo sự công bằng, bình đẳng giữa các doanh nghiệp, vừa thu về cho ngân sách địa phương

Bài & ảnh: Hòa Trường