Than Uyên (Lai Châu): Ai "chống lưng" cho Công ty TNHH Xây dựng Tuyền Phương khai thác đá?

(TN&MT) - Suốt một thời gian dài, Công ty TNHH Xây dựng Tuyền Phương, địa chỉ thị trấn Than Uyên, huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu, ngang nhiên khai thác đá. Thợ khoan nổ mìn, “tung” đá vào nhà dân, khiến cả xóm Tre Bó, xã Phúc Than hết sức lo lắng. Khi được hỏi thì chủ doanh nghiệp này thản nhiên nói: Không có giấy tờ gì, đang làm thủ tục xin phép(?!).

Đá văng vào nhà dân

Dân cho biết nhiều lần đá văng suýt…chết

Trao đổi với phóng viên, ông Kiều Duy Vấn, nhà ở đội 9, xã Phúc Than, huyện Than Uyên bất bình cho biết: “Suốt một thời gian dài, chúng tôi sinh sống quanh mỏ đá Tuyền Phương này quá khổ. Công ty TNHH Tuyền Phương đã nhiều lần nổ mìn, văng đá vào nhà dân. Bức xúc lắm, nhưng kêu chẳng thấu “trời xanh”. Lãnh đạo UBND xã Phúc Than chỉ biết khuyên dân là…chấp nhận”. Liệt kê những việc điển hình văng đá gây bất bình trong bà con, ông Vấn giở cuốn sổ cá nhân ghi rõ từng ngày cụ thể, ví dụ: Ngày 15/3/2011, đá từ mỏ văng cả một viên rất lớn vào nhà ông Pản, cả một tấm lợp lớn bị tan, rất may không trúng người. Vào hồi 17 giờ 30, ngày 26/8/2014, đá văng đến nhà ông Xương, ông Ôn, khiến mỗi nhà bị hỏng từ 5-6 tấm lợp. Hồi 17 giờ 30 phút ngày 23/1/2015, đá lại rơi vào ruộng và làm sập mương vị xó, những viên đá này đã làm tắc mương khiến cho nước không vào ruộng được, đá rơi cả xuống đường đi vào trại 06 của huyện. Tiếp, hồi 17 giờ 30 phút, chiều ngày 27/1/2015, trong mỏ lại phát nổ, khói bụi ồ ạt tràn lên, gây ảnh hưởng đến cả xóm, quần áo, cây cối bị bụi bao trùm. Ngày 13/4/2015, đá từ mỏ lại văng đến trực diện nhà ông Vấn, ông Ngọc, ông Ôn khiến các gia đình này bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Kinh khủng nhất là hòn đá to như cái cối rơi xuống làm thủng bờ tường rào, văng vào khu chuồng lợn thì dừng lại. Rất may không ai bị làm sao…

Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết: Những tố cáo của người dân địa phương đều có cơ sở, có bằng chứng cụ thể rõ ràng về nạn đá văng. Hầu hết nhân dân xóm Tre Bó đều bị chịu ảnh hưởng nghiêm trọng. Không chỉ vậy, cách mỏ đá không xa là một trung tâm cai nghiện của huyện Than Uyên. Mỏ đá hoạt động ngay đường quốc lộ, xe cộ chạy ra, vãi đá suốt đêm ngày, khói bụi, ô nhiễm vô cùng nghiêm trọng khiến nhiều người bức xúc.

Làm việc với lãnh đạo Trung tâm chữa bệnh, giáo dục, lao động xã hội huyện Than Uyên, một vị lãnh đạo ở đây bức xúc cho biết: “Trước đây đúng là mỏ đá của chúng tôi phụ trách. Nhưng đó là chuyện của 15 năm về trước. Khi mỏ hết hạn, doanh nghiệp Tuyền Phương “nhảy” vào tiếp quản. Vậy là từ đó họ cứ khai thác đá bán, rồi tập kết máy móc, sàng nghiền… Phút chốc, mọi tài nguyên rơi vào tay doanh nghiệp này, bất chấp pháp luật…”.

Ai chống lưng cho doanh nghiệp?  

Được biết, nguồn đá khai thác do Công ty TNHH Tuyền Phương khai thác đều sử dụng phần lớn vào các dự án của công ty này đấu thầu được như: Dự án nghĩa trang thị trấn, dự án kè thi công khu nhà công vụ, thuộc khu quản lý vận hành thủy điện Bản Chát, Huội Quảng…

Rộng đường dư luận, phóng viên đã đến Công ty Tuyền Phương để tìm hiểu những bức xúc tố cáo của người dân. Ông Tuyền, chủ doanh nghiệp thản nhiên cho biết: “Doanh nghiệp tôi hiện đang làm thủ tục, sắp có giấy phép rồi”. Rồi ông Tuyền  lan man sang chuyện khác...

Trao đổi với luật sư Lê Văn Thắng (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) về vấn đề này, luật sư Thắng phân tích: “Trách nhiệm quản lý, kiểm tra, giám sát thuộc về chính quyền địa phương. Cụ thể là UBND huyện Than Uyên. Người đứng đầu UBND huyện phải chịu trách nhiệm về nạn khai thác khoáng sản trước pháp luật. Một mỏ đá không có giấy phép khai thác khoáng sản, liên tục hoạt động nhiều năm liền mà không bị xử lý là có dấu hiệu thông đồng, bao che cho hành vi trộm cắp. Vi phạm nghiêm trọng Luật Khoáng sản, Luật Bảo vệ môi trường… Kế đó là trách nhiệm của một số cơ quan bảo vệ pháp luật như Công an huyện, Thanh tra huyện, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Than Uyên. Những cơ quan này không nghiêm túc kiểm tra, báo cáo đầy đủ cho người đứng đầu thì phải quy trách nhiệm đến từng con người cụ thể. Tiếp nữa đến là vai trò của Sở TN&MT tỉnh Lai Châu. Trách nhiệm của Thanh tra Sở, các phòng ban chức năng của Sở này đến đâu?” - Luật sư Thắng nhấn mạnh.

Việc Công ty TNHH Xây dựng Tuyền Phương khai thác đá, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân xung quanh là có thực. Hoạt động khai thác đá có được cơ quan chức năng cấp giấy phép khai thác khoáng sản theo quy định của Luật Khoáng sản hay không, có đóng thuế tài nguyên cho Nhà nước hay không, ai bao che cho doanh nghiệp này hoạt động suốt một thời gian dài?...Đó là hàng loạt những câu hỏi cần phải sớm được các cơ quan chức năng của huyện Thanh Uyên và tỉnh Lai Châu vào cuộc làm rõ.

Báo Tài nguyên và Môi trường sẽ tiếp tục thông tin vụ việc đến bạn đọc.

Bài & ảnh: Hà Thúy – Nhật Giang