Xây dựng kế hoạch thanh tra trọng tâm, trọng điểm
Xác định công tác thanh, kiểm tra là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục, cũng là nhiệm vụ nhiều khó khăn, hàng năm, Sở TN&MT Sơn La đã tập trung xây dựng kế hoạch thanh, kiểm tra gắn với những vấn đề bức xúc từ thực tiễn như vi phạm pháp luật trong lĩnh vực đất đai, chấp hành luật bảo vệ môi trường, luật khoáng sản, tài nguyên nước, trong các dự án đầu tư.
Trước khi triển khai các cuộc thanh tra, Sở TN&MT đều phối hợp với các huyện, thành phố tiến hành khảo sát để kịp thời điều chỉnh, bổ sung về nội dung và đối tượng thanh tra, xử lý triệt để trình trạng chồng chéo với Thanh tra tỉnh, các ngành, các huyện, thành phố.
Đặc biệt, từ năm 2018 trở lại đây, kế hoạch thanh tra hàng năm đã được đổi mới để phù hợp với thực tiễn quản lý như: Tăng cường thanh tra kết hợp nhiều lĩnh vực quản lý nhà nước của ngành; tạo kênh thu thập thông tin thường xuyên để kịp thời triển khai công tác thanh, kiểm tra đột xuất; bố trí với tỷ lệ phù hợp nguồn kinh phí và nguồn nhân lực để phục vụ cho các nhiệm vụ đột xuất.
Thiết lập đường dây nóng tiếp nhận mọi thông tin phản ánh, kiến nghị về các hành vi vi phạm pháp luật lĩnh vực ngành, qua số điện thoại 0212.3854.486 hoặc hộp thư điện tử: duongdaynongtnmtsonla@gmail.com; bố trí hòm thư góp ý tại Văn phòng Sở; tiếp nhận đơn, thư từ đường dây nóng của Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT). Trên cơ sở đó, Thanh tra Sở phân loại đơn thư và tham mưu, đề xuất biện pháp xử lý theo quy định.
Kết quả, năm 2018, Sở TN&MT đã thực hiện 22 cuộc thanh, kiểm tra với 128 tổ chức, cá nhân; phát hiện vi phạm 3.278m2 đất; kiến nghị thu hồi 618m2 đất; ban hành 05 quyết định xử phạt vi phạm hành chính tổ chức, cá nhân. Chấn chỉnh quản lý và đề nghị hoàn thiện cơ chế, chính sách pháp luật trên nhiều lĩnh vực của ngành. Theo dõi, đôn đốc việc thực hiện 100% kết luận thanh, kiểm tra, quyết định xử lý sau thanh tra trong năm 2017-2018; đã thu hồi 643m2 đất. Đặc biệt, đã tập trung triển khai thực hiện Đề án tăng cường xử lý vi phạm về quản lý, sử dụng đất đai giai đoạn đến 2020 theo Quyết định số 1675/QĐ-TTg ngày 29/8/2016 của Thủ tướng Chính phủ.
Trong 6 tháng đầu năm 2019, đã triển khai 29 cuộc thanh, kiểm tra với 90 tổ chức trong các lĩnh vực đất đai, môi trường, khoáng sản và thực hiện các kết luận thanh tra. Qua đó, Sở TN&MT đã trình UBND tỉnh và ban hành trực tiếp 10 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với tổng tiền xử phạt hơn 1,2 tỷ đồng. Nội dung vi phạm chủ yếu là chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính về đất theo quy định; khai thác cát, sỏi trái phép; không thực hiện quan trắc chất lượng môi trường định kỳ theo quy định; chưa thực hiện kết luận sau thanh tra; chưa thu gom, phân loại, xử lý chất thải nguy hại theo quy định...
Song song với công tác thanh, kiểm tra, năm 2019, Sở TN&MT đặc biệt quan tâm triển khai các hội nghị tuyên truyền phổ biến pháp luật đất đai, Luật khiếu nại, tố cáo, Luật khoáng sản, tài nguyên nước và bảo vệ môi trường tới các tổ chức, cá nhân. Qua đó, nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật lĩnh vực TN&MT trong các cơ quan nhà nước, tổ chức, hộ gia đình và cá nhân tại các địa bàn trọng điểm trong tỉnh.
Có thể nói, công tác thanh, kiểm tra đã từng bước thống nhất và đạt được những hiệu quả nhất định. Trong đó, việc xác định tăng cường công tác thanh, kiểm tra đột xuất đã tạo hiệu lực, hiệu quả cao và cần tiếp tục được thực hiện thời gian tới. Qua hoạt động thanh, kiểm tra, góp phần phòng ngừa, phát hiện, xử lý kịp thời các vi phạm, những bức xúc của nhân dân; tăng cường trật tự, kỷ cương, kỷ luật trong hoạt động quản lý Nhà nước về lĩnh vực TN&MT.
Kiện toàn, nâng cao năng lực đội ngũ thanh tra ngành TN&MT
Để công tác thanh, kiểm tra đạt hiệu quả cao, từ cuối năm 2018, đội ngũ Thanh tra Sở TN&MT đã được củng cố, kiện toàn với đa số cán bộ trẻ, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Hiện, Thanh tra Sở TN&MT có 8 cán bộ chuyên trách, gồm 1 Chánh thanh tra, 2 Phó Chánh thanh tra, 3 đồng chí chuyên viên, 1 viên chức trưng tập và 1 công chức tập sự.
Tuy nhiên, do đặc thù công tác thanh, kiểm tra TN&MT là đa lĩnh vực, cán bộ thanh tra ngành TN&MT còn phải thực hiện giải quyết nhiều đơn thư khiếu nại, tố cáo; công tác pháp chế, phòng chống tham nhũng và nhiệm vụ kiêm nhiệm khác. Do đó, nguồn lực con người, kinh phí, trang thiết bị cho công tác thanh, kiểm tra chưa đáp ứng được khối lượng nhiệm vụ được giao và các nhiệm vụ thực tế phát sinh. Việc triển khai công tác thanh, kiểm tra có lúc còn bị động và chậm so với kế hoạch đã đề ra.
Bên cạnh đó, địa bàn rộng, khả năng bám sát địa bàn, nắm bắt thông tin và giám sát các tổ chức trong quá trình hoạt động sản xuất, kinh doanh còn hạn chế nên việc triển khai các đoàn thanh, kiểm tra đột xuất phần lớn vẫn còn bị động. Đa số các cuộc thanh, kiểm tra đột xuất chỉ được triển khai khi các vi phạm đã được các phương tiện thông tin đại chúng phát hiện và đăng tin hoặc do Thủ trưởng cấp trên chỉ đạo làm giảm hiệu quả của công tác thanh, kiểm tra.
Việc trao đổi, cập nhật thông tin về tình trạng vi phạm pháp luật TN&MT giữa cấp huyện, thành phố và cấp tỉnh còn chậm, đã dẫn đến một số hành vi vi phạm trong pháp luật về TN&MT, nhất là lĩnh vực môi trường, khoáng sản chậm được phát hiện và xử lý kịp thời, gây ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống, kinh tế của người dân, gây bức xúc trong dư luận xã hội.
Nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của một số tổ chức, cá nhân bị xử lý còn hạn chế. Có tình trạng người dân mặc dù đã có kết luận thanh tra chỉ rõ các nội dung tồn tại, hạn chế nhưng vẫn cố tình không hiểu và tiếp tục gửi đơn đến nhiều cấp nhiều ngành.
Để tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác thanh, kiểm tra lĩnh vực TN&MT, 6 tháng cuối năm 2019, ngành TN&MT Sơn La tiếp tục tập trung thanh tra việc quản lý, sử dụng đất của các tổ chức theo Đề án 1675 về “Tăng cường xử lý vi phạm trong quản lý, sử dụng đất đai đến năm 2020” với nội dung trọng tâm là việc giao đất, cho thuê đất, nhận chuyển nhượng, chuyển mục đích sử dụng đất, việc thực hiện nghĩa vụ người sử dụng đất đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh ngoài khu công nghiệp, cụm công nghiệp. Tập trung thanh tra các cơ sở sản xuất, kinh doanh có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao của một số ngành nghề: Chế biến mía đường, chế biến sắn, chế biến cà phê, hoạt động y tế. Thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về tài nguyên nước trong khai thác, sử dụng nước mặt của các thủy điện vừa và nhỏ...
Để hoàn thành nhiệm vụ trên, ngành TN&MT Sơn La đã xác định 5 giải pháp chính khắc phục những tồn tại, hạn chế. Trong đó, tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật nhằm nâng cao nhận thức pháp luật TN&MT bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú, sát với thực tiễn của địa phương, người dân và doanh nghiệp.
Tăng cường công tác giám sát các đoàn thanh tra và công tác kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện các kết luận thanh tra, các quyết định xử lý vi phạm hành chính qua thanh tra. Phối hợp tốt trong việc xây dựng, triển khai kế hoạch thanh tra hàng năm, thiết lập cơ chế trao đổi thông tin để khắc phục tình trạng chồng chéo trùng lặp giữa Sở và các huyện, thành phố trong lĩnh vực TN&MT. Đa dạng hóa các kênh thông tin để tiếp nhận các phản ánh kiến nghị của người dân đối với công tác thanh, kiểm tra và giải quyết khiếu nại, tố cáo.
Đổi mới phương thức trong chỉ đạo, điều hành hoạt động thanh, kiểm tra. Tăng cường thanh tra đột xuất để giải quyết tình trạng nhũng nhiễu, hành dân gây bức xúc trong dư luận. Tăng cường thanh tra đột xuất khi có dấu hiệu vi phạm pháp luật qua các phương tiện thông tin đại chúng và phản ánh của người dân, doanh nghiệp nhằm tạo ra một bước đột phá quan trọng trong hoạt động thanh, kiểm tra. Kiên quyết xử lý các hành vi vi phạm pháp luật của các tổ chức, cá nhân qua thanh, kiểm tra phát hiện; đặc biệt là các hành vi gây ô nhiễm môi trường, hoạt động khoáng sản, tài nguyên nước trái phép.
