Sơn La là tỉnh có lợi thế to lớn để phát triển nuôi trồng thủy sản với gần 21.000ha diện tích lòng hồ chứa thuộc thủy điện Sơn La và thủy điện Hòa Bình, trải rộng trên địa bàn 8 huyện, 44 xã. Tới hết năm 2017, toàn tỉnh có gần 2.700 ha diện tích nuôi trồng thủy sản; hơn 8.900 lồng bè nuôi trồng thủy sản với thể tích trên 755.000m3, tăng hơn 200% so với cùng kỳ.
Nuôi trồng thủy sản trên địa bàn tỉnh Sơn La đã góp phần quan trọng trong công tác xóa đói giảm nghèo, tạo thu nhập, việc làm cho một bộ phận lao động, đóng góp tích cực cho kinh tế nông nghiệp. Tuy nhiên, bên cạnh đó, môi trường nuôi thủy sản đang bị suy thoái và có chiều hướng gia tăng, khó kiểm soát, vấn đề ô nhiễm nguồn nước do nước thải sinh hoạt, nước thải nông nghiệp và nước thải công nghiệp, cũng như việc nuôi trồng thủy sản không ngừng phát triển đã làm gia tăng dịch bệnh thủy sản. Việc tăng cường quản lý để kiểm soát môi trường và dịch bệnh đang là vấn đề cấp bách.
Do đó, việc quan trắc môi trường phục vụ nuôi trồng thủy sản là cần thiết, giúp thông tin kịp thời, dự báo diễn biến môi trường vùng nuôi, mùa vụ nuôi, giúp người nuôi chủ động trong quản lý chất lượng nước vùng nuôi, phòng tránh dịch bệnh, hướng tới phát triển bền vững, xuất khẩu sản phẩm cá tầm.
Theo kế hoạch, tỉnh Sơn La sẽ tiến hành quan trắc với các vùng nuôi cá lồng tập trung có thể tích từ 1.000m3 trở lên. Tập trung cho các đối tượng cá tầm, cá trắm cỏ, cá nheo… nuôi lồng nhằm đánh giá hiện trạng chất lượng nước vùng nuôi và đánh giá ảnh hưởng của hoạt động nuôi cá lồng tới môi trường xung quanh, để có thông tin cho cơ quan quản lý kịp thời chỉ đạo sản xuất hiệu quả; đồng thời, có cơ sở dữ liệu phục vụ cho xuất khẩu.
5 địa điểm quan trắc gồm Vùng lòng hồ thủy điện Sơn La thuộc huyện Quỳnh Nhai, Mường La; vùng lòng hồ thủy điện Hòa Bình tại Phù Yên, Mộc Châu và Vân Hồ. Tùy tình hình thực tế, hàng năm sẽ tiến hành theo dõi, khảo sát lại các vị trí quan trắc phù hợp.
Việc thu mẫu tiến hành theo 2 thời điểm. Buổi sáng lúc 7h để đánh giá chất lượng môi trường nước qua một đêm; buổi chiều lúc 14h nhằm cảnh báo chất lượng môi trường nước nuôi thủy sản dưới tác động của nhiệt độ và ánh sáng mặt trời.
Các chỉ tiêu nhiệt độ, oxy, pH được đo hàng ngày tại thời điểm quan trắc. Các chỉ tiêu kiềm, NO2, NO3, H2S, NH3, COD, mật độ tảo độc, kim loại nặng, thuốc bảo vệ thực vật… được phân tích tại phòng thí nghiệm với số lượng 360 mẫu/năm.
Bên cạnh đó, nhằm nâng cao năng lực cán bộ tham gia hoạt động quan trắc môi trường nuôi trồng thủy sản, tỉnh sẽ tổ chức các khóa đào tạo ngắn hạn cho tất cả cán bộ quản lý thủy sản ở tỉnh và các đơn vị liên quan. Đào tạo 3 cán bộ Chi cục Thủy sản nhằm nâng cao năng lực quản lý, kỹ năng kiểm soát môi trường. Đào tạo, tập huấn cán bộ quản lý, cán bộ kỹ thuật về phương pháp thu mẫu, phân tích chất lượng nước phục vụ nuôi trồng thủy sản và phương pháp tổng hợp đánh giá các chỉ tiêu quan trắc môi trường.
Kết quả quan trắc môi trường sẽ được thông báo rộng rãi đến người nuôi thủy sản trên địa bàn tỉnh và trên các phương tiện thông tin đại chúng qua đài phát thanh cấp xã định kỳ 1 lần/tháng theo số lần quan trắc môi trường.
Tỉnh Sơn La đặt mục tiêu, đến năm 2020, trên 80% các vùng nuôi trồng thủy sản được quan trắc, cảnh báo, giám sát môi trường nuôi. Có ít nhất 10 thông số về môi trường nuôi thủy sản được quan trắc và thông báo thường xuyên đến người nuôi.
Tổng kinh phí thực hiện quan trắc dự kiến hơn 700 triệu đồng, từ nguồn ngân sách tỉnh. Thời gian thực hiện quan trắc 3 năm, từ 2018-2020.
