Đất manh mún, công trình “siêu mỏng”, “siêu méo”
Thời gian qua, trong quá trình chỉnh trang, phát triển đô thị, khu dân cư nông thôn, trên địa bàn cả nước đã xuất hiện nhiều khu đất, thửa đất có diện tích nhỏ hơn diện tích tối thiểu được tách thửa do địa phương quy định hoặc có diện tích lớn hơn diện tích tối thiểu được tách thửa nhưng hình thể khu đất, thửa đất không phù hợp để xây dựng nhà ở, công trình độc lập.
Bên cạnh đó, theo quy định tại Khoản 2, Điều 118 Luật Đất đai, việc giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất không thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất được áp dụng đối với các trường hợp được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; các trường hợp giao đất ở cho cán bộ, công chức, viên chức chuyển công tác theo Quyết định điều động của cơ quan có thẩm quyền, giao đất ở cho hộ gia đình, cá nhân có hộ khẩu thường trú tại xã mà không có đất ở và chưa được Nhà nước giao đất ở và các trường hợp khác do Thủ tướng Chính phủ quyết định.
 |
|
Công trình “siêu mỏng”, “siêu méo” sau quy hoạch trên phố Yên Lãng (Hà Nội). Ảnh: Hoàng Minh |
Song, việc giao, cho thuê các thửa đất có diện tích nhỏ hơn diện tích tách thửa tối thiểu theo hình thức đấu giá quyền sử dụng đất là rất khó khăn, có thể xảy ra các tình huống bất hợp lý do không thể hợp thửa đất được và theo đó cũng không giải quyết được tình trạng đất manh mún, công trình “siêu mỏng”, “siêu méo”. Bên cạnh đó, nhiều dự án bất động sản cũng gặp “khó” vì vướng tại các diện tích này.
Ưu tiên sử dụng mục đích công cộng và người sử dụng đất liền kề
Nhằm tạo khung khổ pháp lý để thực hiện rà soát và giao, cho thuê các thửa đất có diện tích nhỏ hơn diện tích tối thiểu nhằm sử dụng đất tiết kiệm, hiệu quả, đảm bảo vệ sinh môi trường và mỹ quan đô thị, tránh tình trạng bị lấn, bị chiếm, tăng thu ngân sách Nhà nước, Nghị định 148 đã bổ sung một điều mới quy định cụ thể về vấn đề này để các địa phương có cơ sở triển khai thực hiện.
Cụ thể, các thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước quản lý được giao đất, cho thuê đất phải đáp ứng các tiêu chí sau: Thuộc quỹ đất đã thu hồi theo Quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, đất chưa giao, đất chưa cho thuê hoặc đất đang giao quản lý theo quy định tại Điểm d, Khoản 1 và Khoản 2, Điều 8 của Luật Đất đai; Có diện tích, hình dạng không đủ tiêu chuẩn diện tích, kích thước tối thiểu được phép tách thửa theo quy định của UBND cấp tỉnh; Phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị, quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn, quy hoạch xây dựng xã nông thôn mới đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
Đồng thời, không thuộc khu vực đất thực hiện các dự án, công trình đã được xác định trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, công bố công khai; Đất dự kiến giao, cho thuê không có tranh chấp, khiếu nại, vi phạm hoặc có tranh chấp, khiếu nại, vi phạm nhưng đã có văn bản giải quyết theo quy định của pháp luật.
Về nguyên tắc giao đất, cho thuê đất: Ưu tiên sử dụng các thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước quản lý vào mục đích công cộng. Trường hợp không sử dụng được vào mục đích công cộng thì thực hiện việc giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất cho người sử dụng đất liền kề; Giao đất, cho thuê đất thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp có từ hai người sử dụng đất liền kề trở lên có nhu cầu sử dụng thửa đất nhỏ hẹp; giao đất, cho thuê đất không thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất đối với các trường hợp chỉ có một người có nhu cầu sử dụng đất; Việc giao đất, cho thuê đất đối với các thửa đất nhỏ hẹp cho người sử dụng đất liền kề được thực hiện sau khi UBND các cấp đã tổ chức rà soát, công bố công khai và lấy ý kiến của người dân nơi có đất;
Theo Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, thành phố đang có 158 dự án nhà ở thương mại chậm tiến độ do vướng các phần đất công thuộc Nhà nước quản lý nằm xen cài rải rác trong các dự án. Quỹ đất công xen kẹt nằm rải rác, bất định hình chiếm tỷ lệ khoảng trên dưới 10% diện tích dự án, đang là nỗi trăn trở của nhiều doanh nghiệp bất động sản. Trên thực tế, khi chưa xử lý xong thủ tục đối với những mảnh đất công này, chủ đầu tư không thể triển khai dự án.
Việc giao đất, cho thuê đất đối với các thửa đất nhỏ hẹp căn cứ vào đơn đề nghị giao đất, cho thuê đất của người sử dụng liền kề và phải được thực hiện công khai, minh bạch và dân chủ; Sau khi được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, người sử dụng đất liền kề phải thực hiện thủ tục hợp thửa đất theo quy định; Bảo đảm các quyền sử dụng hạn chế đối với thửa đất liền kề theo quy định của pháp luật về đất đai, pháp luật về dân sự; không phát sinh tranh chấp, khiếu kiện về đất đai.
Giá đất để tính thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất khi Nhà nước giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất; giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất khi giao đất, cho thuê đất là giá đất cụ thể do UBND cấp tỉnh quyết định theo quy định tại Điều 114 của Luật Đất đai và các văn bản quy định chi tiết thi hành.
Nghị định cũng quy định, UBND cấp tỉnh quy định chi tiết việc rà soát, công bố công khai danh mục các thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước trực tiếp quản lý, việc lấy ý kiến người dân và công khai việc giao đất, cho thuê đất đối với các thửa đất nhỏ hẹp tại địa phương để sử dụng vào mục đích công cộng hoặc giao, cho thuê cho người sử dụng đất liền kề.
