Quyết định táo bạo từ "chảo lửa" Chương Thiện

Tái hiện cảnh máy bay, tàu địch huy động thực hiện chiến dịch bình định Chương Thiện sau Hiệp định Pari năm 1973.

Về mặt quân sự, vùng Long Mỹ, Vị Thanh (Hậu Giang) có vai trò chiến lược, là cửa ngõ căn cứ cách mạng U Minh. Tại đây, năm 1961, Ngô Đình Diệm lập tỉnh Chương Thiện, lập khu trù mật khét tiếng miền Tây, Tổng thống ngụy quyền Sài Gòn – Nguyễn Văn Thiệu đã từng nói “sống là đây, chết cũng là đây”.

Dù thua đậm trên bình diện chiến trường Đông Dương, trước khi ký kết Hiệp định Pari, năm 1972 Mỹ đã tăng viện phương tiện, khí tài cho ngụy quyền Sài Gòn trị giá trên 2,65 tỉ USD, thực hiện mưu đồ “Việt Nam hóa chiến tranh”, điều 27 lượt máy bay B.52 đánh bom rải thảm, hủy diệt ấp Ông Vèo (xã Hòa Hưng, Giồng Riềng, Kiên Giang), đồng thời ngụy quyền Sài Gòn đôn quân, bắt lính tăng cường lực lượng bảo an, phòng vệ, cảnh sát, đưa quân chủ lực của chúng tại miền Tây lên tới 213.800 tên… chuẩn bị đánh chiếm vùng Chương Thiện, mở cửa tấn công căn cứ U Minh tiêu diệt lực lượng vũ trang cách mạng. Hai tuần trước khi Cố vấn an ninh, đặc phái viên của Tổng Thống Mỹ - Henri Kitsingiơ ký tắt với đồng chí Lê Đức Thọ vào văn bản Hiệp định Pari, tại Tây Nam bộ, tướng ngụy - Trương Vĩnh Nghi, điều quân đoàn 4, quân khu 4, mở các cuộc hành quân cấp sư đoàn càn quét vào vùng Chương Thiện, lấn chiếm trên diện rộng khắp vùng ĐBSCL.

Cách cứ điểm của địch một tầm đạn pháo, lúc này ông Lê Đức Anh là Tư lệnh quân khu 9 cùng Bí thư Khu ủy Tây Nam bộ - Võ Văn Kiệt đang có mặt tại Sở chỉ huy tiền phương quân khu 9, đóng ở xã Lương Tâm (huyện Long Mỹ), bám sát tình hình chiến trường, chỉ huy toàn Khu Tây Nam bộ không lơi tay súng. Ngay trong ngày 23/1/1973 diễn ra việc ký tắt Hiệp định Pari thì Khu ủy Tây Nam bộ đã đề ra kế hoạch “Thời cơ”, lệnh cho các đơn vị vũ trang tiến công toàn quân khu, mở rộng thêm vùng giải phóng. Đây là một kế hoạch có tính quyết định lịch sử làm thay đổi cục diện chiến trường, tạo ra thế và lực mới cho cách mạng miền Nam sau này.

Tư lệnh Quân khu 9 – Lê Đức Anh điều 4 trung đoàn chủ lực của quân khu 9 về Chương Thiện, bố trí Trung đoàn 10 (Sông Hương) ở Tây Nam Long Mỹ; Trung Đoàn 1 ở Đông Bắc Long Mỹ; Trung đoàn 20 ở Tây Vị Thanh; Trung đoàn 2 cơ động vùng cửa ngõ U Minh. Ngoài việc củng cố xây dựng lực lượng sẵn sàng chiến đấu tại chỗ, lực lượng chủ lực quân khu có nhiệm vụ vừa kềm chân địch tại các vùng trọng điểm, vừa sẵn sàng cơ động tiến công sang các tỉnh Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau, Rạch Giá, Cần Thơ, khi cần thiết cơ động về bảo vệ căn cứ U Minh. Các địa phương đều phân công cán bộ trực tiếp chỉ đạo, huy động quần chúng đấu tranh chính trị, binh vận, hình thành bộ máy chỉ đạo ở cơ sở. Phương thức tác chiến là đánh địch phản kích càn quét, tiêu diệt quân địch lấn chiếm phá hoại hiệp định. Diệt ác ôn phá kềm, bao vây tiến công đồn bót, hỗ trợ quần chúng bung về ruộng vườn, tăng cường binh vận làm tan rã địch. Đánh phá giao thông, hậu cứ địch bằng đặc công, du kích và mìn nổ chậm.

Bước vào thời điểm ký kết Hiệp định Pari, toàn lực lượng trên chiến trường Tây Nam bộ đã vào thế sẵn sàng tiến công đánh địch bình định, lấn chiếm. Đúng vào ngày ký kết Hiệp định Pari (27/1/1973), Tổng thống ngụy quyền Nguyễn Văn Thiệu trực tiếp xuống Cần Thơ, triển khai kế hoạch bình định lấn chiếm cho Trương Vĩnh Nghi, Tư lệnh Quân Đoàn 4, Quân khu 4. Chúng chia thành 3 đợt: Đợt 1, từ tháng 3 đến tháng 5 bình định xong Chương Thiện; đợt 2: Từ tháng 6 đến tháng 8 bình định U Minh; đợt 3, từ tháng 9 đến tháng 12 bình định Nam Cà Mau và củng cố các khu vực kiểm soát. Cũng thời điểm đó, từ căn hầm nền đúc trong vườn cây rậm rạp của Sở chỉ huy tiền phương quân khu 9, Tư lệnh quân khu – Lê Đức Anh đã điện chỉ thị các địa phương, đơn vị toàn quân khu “Phải chủ động đánh địch hành quân lấn chiếm. Nếu để địch lấn chiếm hết đi thì tình hình sẽ khó khăn thêm, mà chúng ta có khôi phục lại được phải đổ nhiều xương máu, thậm chí phải kéo dài chiến tranh thêm 10 hay 20 năm nữa”. Các trung đoàn chủ lực của Khu 9 lên tuyến trước, sẵn sàng trừng trị bọn địch vi phạm hiệp định Pari.

Đúng 7 giờ sáng ngày 28/1/1973, Hiệp định Pari bắt đầu có hiệu lực nhưng tiếng súng vẫn rền vang trên toàn miền Tây. Địch đàn áp cuộc biểu tình của 36.000 quần chúng chào mừng Hiệp định Pari ở Cần Thơ, bắn 38.000 quả pháo vào ấp Cái Nai (Long Mỹ), tăng cường đánh phá ở Tây Vị Thanh, Đông Bắc Long Mỹ thực hiện kế hoạch bình định vùng Chương Thiện. Ta đã sẵn sàng trận địa, chủ động chặn đứng các mũi tấn công của địch. Điển hình nhất là Trung đoàn 1, do Trung đoàn trưởng Phạm Văn Trà chỉ huy, kiên cường chặn đứng, giải phóng 3 xã Bắc Long Mỹ (Long Phú, Long Trị và Long Bình), đánh địch lấn chiếm Đông Bắc Long Mỹ, giữ vững khu vực Cái Nai, loại khỏi vòng chiến đấu 300 tên địch và tập kích yếu khu Quang Phong, khiến địch co cụm. Suốt 3 tháng, Trung đoàn trưởng Phạm Văn Trà đã chi huy một ngàn quân của Trung đoàn 1 phối hợp lực lượng tại chỗ của địa phương, quần nhau với hơn một vạn quân của đối phương trong phạm vi 20km, với những trận đánh diễn ra vô cùng ác liệt, giành giật nhau từng khu vực, từng đoạn sông…

Cuộc chiến tại Chương Thiện tiếp diễn quyết liệt, về tương quan lực lượng quân ngụy hoàn toàn áp đảo ta về quân số, trang bị kỹ thuật, phương tiện tác chiến, và hỏa lực chúng tràn ngập lãnh thổ, ta phải triển khai đánh địch trên diện rộng, bao gồm 269 xã, 1.482 ấp tập trung ở Vĩnh Thuận, Gò Quao, Giồng Riềng của Rạch Giá, Long Mỹ, Phụng Hiệp của Cần Thơ, Phước Long, Thạnh Trị (Sóc Trăng), đánh tiêu hao, tiêu diệt sinh lực địch, bảo vệ được địa bàn. Trong khi đó, trên chiến trường miền Nam nhiều địa phương, một số đơn vị không lường hết được âm mưu, thủ đoạn nham hiểm của địch, lơ là mất cảnh giác, trong đó có một phần nguyên nhân do 5 “cấm chỉ” (Cấm tiến công, cấm pháo kích, cấm đánh càn, cấm xây dựng xã ấp chiến đấu, cấm đánh đồn bót giặc) do Ban Binh vận Miền chỉ thị, nên Địch đã tiến công, lấn chiếm nhiều địa bàn trọng yếu, khống chế một số trục giao thông huyết mạch, đóng thêm 500 đồn bót, chiếm thêm 70 xã, kiểm soát thêm 650.000 dân…

Cuối tháng 5/1973, Bí thư Khu ủy Tây Nam bộ Võ Văn Kiệt, được Bộ Chính Trị mời họp bàn về cách mạng miền Nam với sự tham gia của các đồng chí lãnh đạo, chỉ huy từ khắp các chiến trường miền Nam ra. Tại hội nghị, BCH TW Đảng đã nghiêm túc kiểm điểm quá trình lãnh đạo và chỉ đạo những tháng đầu năm 1973, chỉ rõ nguyên nhân chính là do ta có khuyết điểm, chứ không phải do địch mạnh… Địch cứ tiến công lấn chiếm, mà ta cứ ngồi im, có nơi còn rút lui. Hội nghị đã thống nhất quyết định: Phải chủ động tiến công địch, kết hợp với đấu tranh quân sự với đấu tranh chính trị và pháp lý, từng bước đánh bại mọi hành động vi phạm của địch. Tiếp theo đó tháng 7 năm 1973, BCHTW Đảng (khóa III) hội nghị lần thứ 21; trên cơ sở thực tiển chiến trường miền Nam, hội nghị khẳng định Con đường cách mạng miền Nam là con đường bạo lực cách mạng…

Giá trị to lớn từ quyết định táo bạo của Bí thư Khu ủy Tây Nam bộ - Võ Văn Kiệt và Tư lệnh quân khu 9 - Lê Đức Anh, tại “chảo lửa” Chương Thiện, đối với cuộc tổng tấn công giải phóng miền Nam năm 1975 là một câu chuyện dài. Và từ quyết định táo bạo ấy, quân dân Tây Nam bộ đã có một cuộc chiến sinh tử suốt 300 ngày đêm, loại khỏi vòng chiến đấu 40.000 tên địch, bắn chìm 128 tàu, phá hủy 372 xe quân sự, 37 máy bay, 108 khẩu pháo, thu hơn 1.000 súng các loại; gỡ 152 đồn, giải phóng 120 ấp với hơn 80.000 dân… đánh bại 75 lượt tiểu đoàn ngụy âm mưu bình định lấn chiếm sau Hiệp định Pari năm 1973.

Trong bức điện của đồng chí Lê Duẩn gửi đồng chí Phạm Hùng ngày 10/10/1974 có đoạn viết “Ở khu 9 tỷ lệ ta địch là 1/8, nhưng do nắm chắc chỗ mạnh của ta, chỗ yếu của địch, đã biết chủ động tiến công thì vẫn giành được thắng lợi…”.

Hùng Minh