Theo những người dân sống tại khu vực này cho biết, từ tháng 4/2017 đến nay, ông Nguyễn Văn Đông, trú Nam Phước, Duy Xuyên thuê hơn 320 m2 đất vườn của ông Phan Thanh Sương, trú thôn Trà Châu, Duy Sơn xây dựng lò rán mỡ động vật, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng tại khu vực. Hàng ngày, cơ sở này thu mua hàng tấn mỡ động vật từ nhiều nơi, không rõ nguồn gốc, tổ chức rán lấy mỡ tại cơ sở.
Việc xử lý mỡ, rán mỡ gây bốc mùi hôi thối ảnh hưởng đến các khu dân cư quanh khu vực, nước thải từ cơ sở rán mỡ chảy xuống đồng ruộng quanh khu vực, bốc mùi hôi thối, ảnh hưởng đến việc canh tác, sản xuất của nhân dân. Điều đáng nói, cơ sở chế biến mỡ động vật này không có giấy phép kinh doanh, không có đăng ký các biện pháp bảo vệ môi trường và an toàn thực phẩm theo quy định pháp luật.
Qua tìm hiểu, được biết, người dân đã khiếu nại lên chính quyền huyện và tỉnh, trong tháng 11/2018, UBND xã Duy Sơn, thôn Trà Kiệu Tây đã tổ chức họp nhân dân. Ý kiến của người dân đều không đồng thuận việc cho phép để cơ sở chế biến mỡ động vật này tồn tại trong khu vực. Tuy nhiên, UBND xã vẫn đề nghị HTX Duy Sơn cung cấp điện để cơ sở này hoạt động. Theo người dân, khu vực có cơ sở chế biến mỡ động vật trái phép là cánh đồng canh tác rau màu quanh năm, không những gây ra mùi hôi thối, khét, mà nước thải từ cơ sở này còn chảy xuống khe suối đầu nguồn Đá Mái, chảy qua đập Hắc Ván về khu dân cư thôn Trà Kiệu Tây, chỉ cách đó chưa đầy 1km, nơi đang có hơn 350 hộ dân đang sinh sống.
Trong tình hình hiện nay, dịch bệnh trong gia súc, gia cầm nhất là dịch tả lợn Châu Phi đang diễn ra hết sức phức tạp, nguy hiểm. Việc tồn tại một cơ sở chế biến mỡ động vật không giấy phép, không đảm bảo vệ sinh môi trường là vô cùng nguy hiểm.
Ông Nguyễn Phước Minh - Phó Chủ tịch UBND xã Duy Sơn cho biết, trước những kiến nghị của người dân, ngày 13/3/2019, Chi cục Quản lý Chất lượng Nông Lâm sản và Thủy sản (QLCLNLS-TS) thuộc Sở NN-PTNT Quảng Nam đã tiến hành xác minh, kiểm tra cơ sở sản xuất, kinh doanh mỡ động vật trên địa bàn thôn Trà Kiệu Tây, do ông Nguyễn Văn Đông làm chủ cơ sở. Đây là cơ sở hoạt động từ năm 2017 với hình thức doanh nghiệp, tuy nhiên qua 3 lần kiểm tra để cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm đều bị Chi cục QLCLNLS-TS xếp loại không đạt (loại C). Buộc cơ sở này phải tạm ngừng hoạt động để sửa sang cơ sở vật chất, hoàn thiện các hồ sơ thủ tục theo quy định.
Đến tháng 1/2019, cơ sở tiếp tục hoạt động trở lại với hình thức hộ kinh doanh và được phòng NN-PTNT huyện Duy Xuyên kiểm tra để cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm, xếp loại B, nhưng vẫn chưa cấp Giấy chứng nhận. Trong quá trình kiểm tra, đại diện lãnh đạo UBND xã Duy Sơn, Thú ý xã Duy Sơn, phòng NN-PTNT huyện Duy Xuyên xác nhận cơ sở đã khắc phục nhiều hạng mục cơ sở vật chất, điều kiện sản xuất được cải thiện, hạn chế mùi hôi…
Tuy nhiên, còn nhiều vấn đề còn chưa đảm bảo theo quy định, việc vận chuyển nguyên liệu đến nơi sản xuất phải bằng xe tải chuyên dụng, không được vận chuyển bằng xe máy gây rơi vãi ô nhiễm môi trường. Yêu cầu cơ sở này phải tăng cường tiêu động, khử trùng và giảm công suất sản xuất trong thời gian đang có dịch bệnh gia súc, gia cầm, nếu để dịch bệnh xảy ra tại khu vực sản xuất, cơ sở phải hoàn toàn chịu trách nhiệm.
Từ ý kiến của các bên liên quan, đoàn kiểm tra đã có kết luận: “Tại thời điểm kiểm tra cơ sở đã có đầy đủ các thủ tục hành chính để tiến hành sản xuất. Cở sở phải chấp hành ý kiến đánh giá nhận xét của phòng NN-PTNT huyện Duy Xuyên… Tiến hành khắc phục ngay nhưng tồn tại trước khi tiến hành sản xuất tiếp theo. Tại thời điểm kiểm tra, tại khu vực cơ sở sản xuất không có mùi hôi, do có cải tiến về nắp đậy lò nấu mỡ và nâng cao ống khói. Cơ sở cần liên hệ với các cơ quan quan trắc môi trường để cải tiến hệ thống xử lý mùi đạt hiệu quả hơn. Cơ sở cần tiến hành ghi chép để có thể truy xuất nguồn gốc, kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc xuất xứ nguyên liệu từ các vùng công bố dịch bệnh. Nếu để xảy ra dịch trên địa bàn, cơ sở phải hoàn toàn chịu trách nhiệm….”.
Trước những những kết luận của đoàn kiểm tra, người dân ở thôn Trà Kiệu Tây đều cho rằng, kết luận như vậy là chưa có tính thuyết phục. Lý do đầu tiên là cơ sở chế biến mỡ động vật này chưa được cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn toàn thực phẩm. Đây là điều kiện tiên quyết, mang tính pháp lý được pháp luật quy định, khẳng định cơ sở này đủ điều kiện hoạt động hay không đủ điều kiện.
