Vừa qua Báo Tài nguyên và Môi trường nhận được phản ánh của nhiều hộ dân tại thôn Nhân Quang, xã Nhân Trạch, huyện Bố Trạch về việc hàng loạt ngôi nhà được xây dựng trên đất thuê mà UBND xã quản lý. Tại thời điểm các hộ dân xây nhà ở, chính quyền xã Nhân Trạch biết nhưng không có biện pháp ngăn chặn.
Ông D.Q.T ở thôn Nhân Quang phản ánh: “Năm 2016 - 2017, trên địa bàn thôn Nhân Quang có rất nhiều gia đình thuế đất của xã để kinh doanh dịch vụ. Nói là thuê đất của xã, nhưng trước đó nhiều nhà chỉ có hợp đồng thuế đất 1 năm, còn sau không có hồ sơ gì cả. Họ ào ào xây cất nhà kiên cố trên đất xã quản lý. Nhà tôi vì điều kiện khó khăn, nên hai vợ chồng cũng xin phép (miệng) với xã xây nhà kết hợp làm quán kinh doanh. Tôi trước làm ở xã, nhưng bị mất việc, nên anh em trên xã cũng tạo điều kiện. Ngày gia đình tôi xây nhà, cán bộ địa chính xã còn cầm thước đo đất cho chúng tôi làm”.
Ngoài hộ ông T. còn có hàng chục hộ khác ở thôn Nhân Quang làm nhà trên đất thuê của xã. Những hộ dân này cũng xây nhà kiên cố, trị giá nhiều trăm triệu đồng.
Tương tự, năm 2007, hộ ông Nguyễn Lực (thôn Nhân Quang) thuê đất của xã với thời hạn 1 năm để sử dụng mục đích kinh doanh dịch vụ, chế biến thủy sản. Nhưng ông Lực đã thỏa thuận miệng với ông Trần Văn Quý (vợ Phạm thị Bình) để nhượng lại 1 phần đất đã thuê của xã. Tháng 3/2018, ông Quý tiến hành xây trái phép ngôi nhà thì chính quyền địa phương phát hiện ra vi phạm nên tạm dừng thi công. Tuy nhiên, ngay sau đó không hiểu vì sao gia đình ông Quý đã xây dựng tầng 2 và hoàn thiện với diện tích 2 sàn 212,8m2.
Một trường hợp khác, ngày 25/4/2014, UBND xã Nhân Trạch ký hợp đồng số 46/QĐ-UBND cho hộ ông Hoàng Văn Dũng (vợ Nguyễn Thị Hiền) ở thôn Nhân Quang thuê đất ngày kinh doanh chế biến thủy hải sản thửa số 61, tờ bản đồ số 13, diện tích sử dụng 278,1m2. Hợp đồng có thời hạn 5 năm, đã nộp tiền thuê đất 9,6 triệu đồng. Trước khi ký hợp đồng với UBND xã, gia đình ông Hoàng Văn Dũng đã tiến hành xây nhà (tháng 1/2014) với kích thước 111,52m2 và hoàn thiện vào tháng 10/2014 với tổng giá trị căn nhà khoảng 750 triệu đồng.
Việc hàng chục hộ dân thuê nhà sau đó lấn chiếm, xây dựng nhà ở trái phép Huyện ủy Bố Trạch đã thành lập đoàn để kiểm tra và có kết luận. Theo thông báo số 73-TB/UBKTHU ngày 17/12/2018 của UBKT Huyện ủy Bố Trạch thì có tới 68 trường hợp xây nhà, làm ốt kinh doanh vi phạm đất đai, trong đó có 12 trường hợp phải tháo dỡ.
Lý giải về việc hàng chục hộ xây nhà trên đất chưa chuyển mục đích sử dụng, Nguyễn Văn Nghị- Chủ tịch UBND xã Nhân Trạch cho rằng để dẫn đến nhiều vi phạm trong lĩnh vực xây dựng là do buông lỏng quản lý của những lãnh đạo xã trước đây. “Trên huyện họ về làm việc, kiểm tra độc lập, sau đó có kết luận về cho xã. Tôi mới làm chủ tịch xã từ năm 217, phát hiện một số hộ vi phạm về xây dựng, đã chỉ đạo anh em xuống lập biên bản, nhưng họ không lập. Nên khi họ làm xong vào sử dụng, mới đây xã mới lập biên bản. Còn để xảy ra vi phạm nhiều là do buông lỏng quản lý của lãnh đạo trước”.
Trong khi đó, ông Nguyễn Bá Chất- cán bộ địa chính xã Nhân Trạch (từ năm 2002 đến nay) lại cho rằng nhiều hộ sai phạm, nhưng không lập biên bản “Trước đây, thôn Nhân Quang là vùng sạt lở, bãi bờ nên khuyến khích các hộ sang đây làm ăn. Sau này xã có cho một số hộ dân thuê đất để kinh doanh dịch vụ. Hiện nay thì hợp đồng cho thuê đất bên xã cũng không còn lưu nữa. Một số hộ khi xây dựng, nhưng không lập biên bản vì lúc đó tôi đang đi học, còn điều kiện người dân với cán bộ lúc đó cũng không chặt chẽ như bây giờ”.
Điều khó hiểu là, hợp đồng cho thuê đất giữa chính quyền địa phương và người dân, ông Nguyễn Văn Nghị, Chủ tịch UBND xã cho biết hiện nay xã không lưu bất cứ một hợp đồng thuê đất với người dân (!?). Trong 68 trường hợp vi phạm, chỉ có 12 hộ bị cưỡng chế tính từ mốc sau năm 1/7/2014, còn 56 hộ khác trước năm 2014 lại không bị cưỡng chế.
Trao đổi với Phóng viên Báo Tài nguyên & Môi trường về vấn đề này, ông Hà Vĩnh Trung- Phó chủ tịch UBND huyện Bố Trạch cho biết, hiện nay huyện đã có văn bản chỉ đạo xử lý. Yêu cầu người dân tự tháo dỡ, còn những trường hợp nào không tự tháo dỡ sẽ thực hiện cưỡng chế.
Việc xã Nhân Trạch buông lỏng quản lý, hàng chục hộ dân thuê đất để kinh doanh dịch vụ nhưng lại không thực hiện đúng mục đích mà lại xây nhà ở kiên cố khiến dư luận bất bình.
