Xây dựng bộ chỉ số đổi mới sinh thái

Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và Môi trường Nguyễn Trung Thắng phát biểu tại buổi Hội thảo

Chia sẻ về Dự thảo Bộ chỉ số đổi mới sinh thái, bà Vũ Xuân Nguyệt Hồng – Nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho biết: Chỉ số đổi mới sinh thái và các chỉ thị kèm theo bộ Chỉ số này dựa vào các tiêu chí: Bảo đảm tính xác thực, phản ánh đúng và đầy đủ nội dung của đổi mới sinh thái ở cấp tỉnh/thành phố; đảm tính chính xác, đáng tin cậy; bảo đảm có thể tính toán, đo lường và so sánh được; không đòi hỏi quá tốn kém về tiền bạc, công sức, thời gian; bảo đảm được xây dựng và duy trì có hệ thống, sử dụng tối đa công nghệ thông tin trong việc thu thập, xử lý thông tin và bảo đảm khả năng tiếp cận thông tin.

Chỉ số đổi mới sinh thái bao gồm 4 thành phần: Chỉ số năng lực đổi mới sinh thái; chỉ số môi trường hỗ trợ đổi mới sinh thái; chỉ số về hoạt động đổi mới sinh thái; chỉ số về kết quả đổi mới sinh thái. Bên cạnh đó, dự thảo bộ chỉ số đổi mới sinh thái cũng đề ra 27 chỉ thị để đo lường các nội dung cụ thể của các chỉ số thành phần.

Trong đó, chỉ số năng lực đổi mới sinh thái được xác định dựa trên năng lực về quản lý và điều hành của chính quyền địa phương; năng lực thực thi sáng tạo/đổi mới sinh thái về tài chính và con người; sự hiện diện của các doanh nghiệp/đơn vị/bộ phận hoạt động đổi mới sinh thái.

Bà Vũ Xuân Nguyệt Hồng – Nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương chia sẻ tại hội thảo

Chỉ số môi trường hỗ trợ đổi mới sinh thái xác định dựa trên nhận thức và nỗ lực của chính quyền địa phương trong thúc đẩy phát triển bền vững và đổi mới sinh thái; nhận thức và nỗ lực của doanh nghiệp/tổ chức thúc đẩy phát triển bền vững và đổi mới sinh thái...

Chỉ số đổi mới sinh thái chung có số điểm tối đa là 100, được xác định từ số điểm đạt được của các chỉ số thành phần hoặc từ số điểm đạt được của các chỉ thị thành phần và trọng số của chỉ thị thành phần.

Theo bà Hồng, về nguyên tắc, trọng số của các chỉ số và chỉ thị thành phần của Chỉ số đổi mới sinh thái chung được xác định căn cứ vào mức độ ưu tiên, tầm quan trọng của các chỉ số và chỉ thị thành phần tạo nên Chỉ số đổi mới sinh thái của tỉnh/thành phố. Tại thời điểm hiện nay, có thể coi cả 4 chỉ thị thành phần tạo nên Chỉ số đổi mới sinh thái chung đều có mức độ quan trọng ngang nhau. Tức là, nếu như trọng số của Chỉ số sinh thái chung là 1,0 thì trọng số cho các chỉ số thành phần sẽ bằng nhau và ở mức 0,25.

TS. Lê Thị Kim Dung, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý quy hoạch, Bộ Kế hoạch và Đầu tư góp ý tại Hội thảo

Góp ý tại Hội thảo, TS. Lê Thị Kim Dung, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý quy hoạch, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất gộp 2 tiêu chí đầu làm một bởi vì Bộ chỉ số xây dựng có cơ sở khoa học, dựa trên các số liệu chính thống và chính xác đã đảm bảo tính xác thực và tính phản ánh đúng. Về chỉ thị, trong số 27 chỉ thị được lựa chọn có ít nhất 15 chỉ thị phải trông chờ vào điều tra doanh nghiệp vốn được tiến hành không đồng bộ giữa các tỉnh và không tuần tự theo thời gian, chưa kể đến cách điều tra. Đây là rào cản lớn nhất khi triển khai áp dụng bộ chỉ số.

Theo bà Dung, cần phân biệt rõ khái niệm khoa học công nghệ và hoạt động đổi mới sinh thái, có thể đổi các chỉ số liên quan đến hoạt động KHCN và đổi mới sinh thái bằng tỷ lệ có hoạt động đổi mới sinh thái/ hoạt động KHCN thì sẽ chính xác hơn. Ngoài ra, bà Dung đề xuất nâng cao hệ số của chỉ số môi trường hỗ trợ đổi mới sinh thái và chỉ số hoạt động chỉ số hoạt động đổi mới sinh thái

Bà Nguyễn Thị Phương Mai, Phó Viện trưởng Viện khoa học môi trường, Tổng cục Môi trường cho rằng cần xem xét tính khả thi của các chỉ số khi áp dụng vào thực tiễn. Do đó, trước hết cần có bảng thống kê các chỉ tiêu trong hệ thống thống kê hiện nay như thế nào, tần suất ra sao, từ đó, sắp xếp, sử dụng những chỉ tiêu để phù hợp, hiệu quả, đảm bảo năng lực tính toán cấp tỉnh.

Quang cảnh buổi Hội thảo

Tổng kết buổi Hội thảo, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và Môi trường Nguyễn Trung Thắng yêu cầu nhóm soạn thảo ghi nhận những ý kiến đóng góp của các đại biểu. Nhóm thực hiện đề tài cần làm rõ khái niệm liên quan đến đổi mới sinh thái và bộ chỉ số đổi mới sinh thái. Cần rà soát lại hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia, chỉ tiêu của ngành có liên quan đến khoa học công nghệ, làm cơ sở đề xuất bộ chỉ số.

Bên cạnh đó, Bộ chỉ số sinh thái cần làm rõ mục tiêu, mục đích. Một số chỉ số cần bổ sung, rà soát, chỉnh sửa chỉ thị như chỉ thị về công nghệ, chỉ thị về chi cho công nghệ và đổi mới sáng tạo. Ngoài ra, cần rà soát các trọng số trong các chỉ số thành phần cũng như trong từng chỉ thị.

Hoàng Ngân