Nhà ở xã hội lại gặp khó

Việc phát triển nhà ở xã hội hiện nay gặp nhiều khó khăn, nhiều dự án nhà ở xã hội bị ách do thiếu vốn.

Mới đáp ứng được 30% nhu cầu 

Mục tiêu được đề ra đến năm 2020 phấn đấu thực hiện đầu tư xây dựng tối thiểu khoảng 12,5 triệu m2 sàn nhà ở xã hội (NOXH) cho các đối tượng có thu nhập thấp và công nhân lao động tại các khu công nghiệp.

Tuy nhiên, thống kê mới nhất từ Bộ Xây dựng cho biết, thời điểm hiện nay chỉ mới hoàn thành bàn giao 186 dự án với 75.700 căn hộ, tương đương 3,78 triệu m2 sàn nhà ở.

Phát triển NOXH mới chỉ đạt khoảng 30% so với mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030.

Dù Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã tập trung chỉ đạo quyết liệt, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 03/CT-TTg ngày 25/1/2017 về đẩy mạnh phát triển NOXH. Tuy vậy, việc  phát triển NOXH vẫn tiến triển rất chậm, nhiều khó khăn, ách tắc.

Báo cáo của các địa phương cho thấy, hiện nay có 206 dự án NOXH với quy mô xây dựng khoảng 168.700 căn hộ, tổng diện tích khoảng 8.435.000 m2 đang bị chậm tiến độ hoặc tạm dừng thi công, trong đó có một số chủ đầu tư dự án NOXH có nhu cầu xin chuyển đổi sang dự án nhà ở thương mại; số lượng NOXH hoàn thành, đưa vào sử dụng trong thời gian gần đây rất hạn chế.

Có nhiều 2 nguyên nhân khiến cho việc triển khai NOXH  gặp ách tắc.

Cụ thể, Ngân hàng Chính sách xã hội trong giai đoạn 2018-2020 mới chỉ đạt hơn 1.262/9.000 tỷ đồng (chỉ đáp ứng khoảng 13% so với yêu cầu).

Riêng năm 2018 Ngân hàng này chỉ được giao 500 tỷ đồng nhưng đến thời điểm này vẫn chưa được giải ngân. Nguyên nhân thứ hai, do không có nguồn vốn để tiếp tục cho vay sau khi gói tín dụng 30.000 tỷ đồng giải ngân hết vào cuối tháng 12-2016. 

Bên cạnh đó, chính quyền tại một số địa phương chưa quan tâm đến việc phát triển NOXH, chủ đầu tư cũng chưa chủ động đầu tư xây dựng loại nhà ở có diện tích nhỏ, giá thấp.

Cơ cấu nguồn cung căn hộ nhà ở bị mất cân đối, các hộ nghèo, thu nhập thấp không đủ khả năng và điều kiện để cải thiện chỗ ở.

Để  tăng cung nhà ở xã hội, Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương rà soát, bổ sung quy hoạch đô thị, quy hoạch khu công nghiệp, bảo đảm dành đủ quỹ đất cho phát triển NOXH.

Khi quy hoạch các khu đô thị mới, khu công nghiệp mới, mạng lưới các cơ sở đào tạo nhất thiết phải kèm theo quy hoạch NOXH, nhà ở công nhân, nhà ở sinh viên kèm theo các khu chức năng dịch vụ giáo dục, y tế, văn hóa, thể dục thể thao... theo quy định của pháp luật. 

Từ khi gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng dành cho người thu nhập thấp mua NOXH kết thúc, rất nhiều người lao động kỳ vọng vào một chương trình an sinh xã hội khác có điều kiện ưu đãi tương đương.

Các DN cũng quan tâm phát triển nguồn cung NOXH. Chẳng hạn Tổng công ty Viglacera cũng đang tích cực đẩy mạnh các thủ tục để sớm triển khai xây dựng Dự án NOXH dành cho người thu nhập thấp tại Kim Chung (Đông Anh) có quy mô 1.500 căn hộ và dự án ở Tiên Dương (Đông Anh) có quy mô 3.000 căn hộ trong năm 2018. 

Tăng cung, giảm giá

Theo các quy định hiện hành, dự án phát triển NOXH được Nhà nước miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với diện tích trong phạm vi xây dựng dự án. Xây dựng NOXH, DN còn được miễn, giảm thuế thu nhập DN; hỗ trợ vốn ưu đãi.

Theo hình dung, làm NOXH được lợi khá nhiều nhưng bản thân các DN xây dựng không mặn mà đầu tư.

DN cho rằng, đầu tư NOXH khi bán ra không được lãi như nhà ở thương mại, trong khi đó có nhiều khoản DN tự đầu tư cũng không được kiểm toán thông qua dẫn đến việc nhiều DN oải.

Hiện nay UBND các tỉnh, thành phố tập trung đẩy mạnh việc triển khai các chương trình NOXH; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi để các DN và người dân tích cực tham gia phát triển NOXH, nhà ở công nhân, nhà ở thương mại giá rẻ và nhà ở cho thuê.

Công khai, minh bạch các đối tượng được hỗ trợ NOXH; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm pháp luật trong việc thực hiện các chính sách, chương trình phát triển NOXH trên địa bàn.

Mới đây Hiệp hội bất động sản TP Hồ Chí Minh cũng đã có văn bản khẳng định rằng, nhu cầu mua NOXH vẫn rất lớn. Và Hiệp hội này kiến nghị bổ sung tín dụng cho phân khúc NOXH để có nhiều dự án được xây dựng, giúp cho nhiều người có thu nhập thấp có cơ hội mua được nhà.