500 du thuyền Hạ Long: Vươn tầm ra biển lớn

Kinh tế - Ngày đăng : 00:00, 22/07/2016

(TN&MT) - Vịnh Hạ Long xưa chỉ là vùng biển đảo hoang sơ, lèo tèo vài khu làng chài với những mảnh đời chật vật bởi nghề chài lưới. Chính những người dân chài ấy, người Quảng Ninh đã quần tụ về đây đưa Hạ Long chuyển sang trang sử vàng chói lọi: Di sản Thiên nhiên; Kỳ quan Thiên nhiên thế giới nổi lừng lẫy năm châu. Du lịch Hạ Long càng phát triển nhộn nhịp càng thu hút nhiều tập đoàn lớn về đây đầu tư sôi động. Và không còn cách nào khác, những ông chủ nhỏ của 500 con tàu du lịch phải liên kết lại bằng cách cổ phần hóa thành doanh nghiệp lớn để tồn tại, để phát triển.

Sự thành công kỳ diệu

Kinh tế thị trường sòng phẳng lắm, nghiệt ngã lắm. Nó đưa vịnh Hạ Long tiến xa hơn và dường như bỏ rơi những chủ tàu du lịch, những người đã dày công nuôi lớn nó. Và không còn con đường nào khác họ phải phát triển lên một tầm cao mới để tồn tại. Đó là gom nhau lại, hùn nhau lại tạo thành một tổng công ty cổ phần đủ tầm trước “sóng gió” bởi “ cơn bão”  thị trường.

Công bằng mà nói, chúng ta nên vinh danh những người Hạ Long nói riêng, những người Quảng Ninh nói chung, họ đã và đang làm nên kỳ tích đó là, nếu như năm 1996 vịnh Hạ Long mới chỉ đón vỏn vẹn khoảng 326 lượt khách đến tham quan thì nay du khách bốn biển, năm châu đã về đây hội tụ tới khoảng 10.000 khách/ngày.

Những du thuyền trên Cảng khách du lịch Quốc tế Tuần Châu
Những du thuyền trên Cảng khách du lịch Quốc tế Tuần Châu

Nhưng chúng ta cũng cảm thông, chia sẻ cùng họ bởi một số chủ tàu những “anh hùng trên Vịnh” họ cũng chỉ cần có trong tay cái bằng lớp bảy cũ… Có người trong số họ phải thắt lưng, buộc bụng cả gan đi ở nhờ, ở thuê để dành tiền mua nhà đóng tàu du lịch. Có kẻ phải chạy đôn, chạy đáo khắp nơi vay chằng, nợ đụp… vét từng đồng vốn đóng tàu… Tưởng rằng kinh doanh tàu du lịch là bỏ ra  “một vốn, bốn lời”, nhưng cũng có những chủ tàu ngậm ngùi ra khỏi nhà để thi hành án phát mại tài sản…Thế đấy, bên cạnh những thành công cũng là xương, là máu, là mồ hôi phải đổ. Nhưng sau đấy vẫn còn nhiều “ cuộc chiến” khác đang rình rập…

Cơ hội hay thách thức?

Việc thành lập Cộng đồng kinh tế ASEAN được thành lập tháng 12/2015 đã trở thành cú huých khiến các chủ tàu không còn bình tĩnh theo kiểu phó mặc “ ta về ta tắm ao ta” được nữa. Trong khi Việt Nam là nước rất hấp dẫn về nhân công giá rẻ, tài nguyên thiên nhiên, vị trí địa lý tốt, an ninh chính trị ổn định… Và thế mạnh của các doanh nghiệp ASEAN không phải sản xuất hàng hóa, thiết bị công nghệ cao mà là kinh doanh dịch vụ thương mại – du lịch. Do vậy, vịnh Hạ Long, Bái Tử Long của Quảng Ninh chắc chắn sẽ không ngoài tầm với của những nhà đầu tư trong khối ASEAN trong nay mai.

Có thể nói rằng hàng chục doanh nghiệp du thuyền của Quảng Ninh đã thành công, lớn mạnh từ khoảng 500 con tàu gỗ được sản xuất từ những “lò mộc” truyền thống, không theo một thiết kế kỹ thuật, kiểu dáng nhất định. Họ trưởng thành từ kinh nghiệm, phát triển theo hướng tự phát.Vì thế, muốn có lợi nhuận nhiều doanh nghiệp phải “ lách thuế, trốn thuế”,  phải chộp giựt khách bằng cách cạnh tranh giảm giá tour, tăng giá dịch vụ ăn uống quá đáng, giảm tiền trả lương của thuyền trưởng, nhân viên… nói chung là “ một nghìn lẻ một” cách không lành mạnh khiến các nhà quản lý luôn đau đầu tìm ra phương pháp siết chặt hơn. Điều  này càng khiến “ cuộc chơi” giữa nhà quản lý và doanh nghiệp càng tiêu cực hơn theo hướng “ vỏ quýt càng dày, móng tay càng nhọn” .

Cơ hội cuối cùng

Một Di sản thiên nhiên thế giới, một Kỳ quan thiên nhiên thế giới – vịnh Hạ Long đã trở thành một mỏ vàng vô giá, vô tận khiến nhiều tập đoàn lớn làm ăn bài bản từ nước ngoài trở về đầu tư. “ Sân chơi” kinh doanh du lịch trên vùng vịnh Hạ Long sẽ không còn là của riêng người Quảng Ninh nữa, nó sẽ sôi động hơn, đầy thử thách hơn. May thay những chủ tàu Hạ Long cũng đã ý thức được điều này. Họ hiểu, không sớm thì muộn, không chóng thì chày phải tập hợp nhau lại, phải liên kết nhau lại…

Kinh doanh nhỏ lẻ, mạnh ai nấy làm khó có thể tồn tại trong tương lai (ảnh tàu du lịch bị chìm tại Bãi Cháy – Hạ Long năm 2014)
Kinh doanh nhỏ lẻ, mạnh ai nấy làm khó có thể tồn tại trong tương lai (ảnh tàu du lịch bị chìm tại Bãi Cháy – Hạ Long năm 2014)

Nếu liên kết theo kiểu hiệp hội chăng? Những ông chủ của các tập đoàn lớn khẳng định rằng, mình đã tham gia quá nhiều hiệp hội nhưng rốt cuộc đó chỉ là cuộc vui mà thôi. Bởi mối quan hệ giữa các thành viên với lãnh đạo hiệp hội không mang tính bắt buộc nên nghĩa vụ thì không có, trách nhiệm rất mờ nhạt. Mối quan hệ đó không phải là hữu cơ, không phải là mối quan hệ sinh tồn ràng buộc. Bản thân lãnh đạo hiệp hội thường là một doanh nghiệp cho nên họ cũng phải cân nhắc sự hơn thiệt giữa lợi ích cá nhân với lợi ích tập thể. Đó là một thực tế đầy mâu thuẫn.

Vậy thì lựa chọn cuối cùng và hợp lý là 500 con tàu gỗ hiện nay hãy liên kết lại thành tổng công ty cổ phần, bằng cách đó họ tiết kiệm rất nhiều chi phí về nhân công và điều hành sẽ thống nhất hơn, khoa học hơn rất nhiều. Bằng cách này chỉ cần một lệnh điều hành duy nhất ấn định giá vé tour sao cho hợp lý thay vì những cuộc cạnh tranh ngầm phá giá là nguy cơ thua lỗ rồi họ lại có thể tìm cách bù lỗ bằng những tiểu xảo trái pháp luật, gây tổn hại đến hình ảnh du lịch Hạ Long.

Với lượng khách du lịch tham quan Vịnh qua Cảng khách Quốc tế Tuần Châu hiện nay khoảng 10.000 lượt khách/ngày, nếu do một tổng công ty đảm trách thì chỉ cần huy động từ 250 – 300 tàu chở là đủ, số tàu còn lại đưa vào duy tu, bảo trì, bảo dưỡng sẽ rất hợp lý và hiệu quả hơn. Mặt khác, những con tàu đã đến hạn ngừng chạy vì hết niên hạn sử dụng vẫn còn cổ phần ( giá trị vô hình: quyền kinh doanh và thương hiệu).

Vấn đề mua phí bảo hiểm và được chi trả bảo hiểm với những con tàu du lịch là một vấn đề rất quan trọng nhưng hầu như các doanh nghiệp nhỏ chưa hiểu thấu đáo luật và hay bị động nên khi xảy ra tranh chấp trong hợp đồng họ thường chịu lép vế, thua thiệt. Chỉ khi vào công ty lớn có bộ phận chuyên trách về luật mới biết cần phải làm gì khi ký kết hợp đồng bảo hiểm.

Ngoài ra, khi quan hệ với các cơ quan quản lý nhà nước, xử lý các tranh chấp xảy ra, quản lý an ninh, an toàn, trật tự… thì tổng công ty mới có đủ các phòng ban chức năng được trang bị trình độ và kinh nghiệm đầy đủ để giải quyết công việc có hiệu quả hơn.

Công bằng mà nói không một chủ tàu nào mong muốn cái “ tôi” của mình hòa lẫn vào cái “ chúng ta” . Nhưng trước những sự thách thức lớn của nền kinh tế thị trường, của sự hòa nhập kinh tế quốc tế và khu vực thì họ cũng đều hiểu rằng không gì hơn là sự: Phát triển bền vững, và con đường cuối cùng chắc chắn phù hợp nhất là liên kết lại thành tổng công ty cổ phần./.

Văn Nguyễn