An Nhơn - Bình Định: Ô nhiễm ở Làng nghề bún tươi Ngãi Chánh

Sống chung cùng ô nhiễm

Theo UBND xã Nhơn Hậu, thôn Ngãi Chánh hiện có gần 400 hộ dân, trong đó, có gần 170 hộ dân chuyên sản xuất bún, với 27 cơ sở sản xuất theo dây chuyền với quy mô lớn, mỗi ngày đưa ra thị trường trong và ngoài tỉnh gần 20 tấn bún. Quá trình sản xuất bún, nước thải chưa qua xử lý được xả trực tiếp ra ngoài khiến môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng, ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt và sức khỏe của người dân trong vùng.

Một cơ sở làm bún tươi ở thôn Ngãi Chánh, xã Nhơn Hậu, TX An Nhơn. Trong ảnh: Toàn bộ lượng nước thải phát sinh trong quá trình sản xuất đều xả trực tiếp ra vườn hoặc ra con mương thu gom nước xả về cánh đồng Ngãi Chánh.

Ông Đoàn Thiên Lan, ở xóm Tây, thôn Ngãi Chánh, chủ cơ sở sản xuất bún, thẳng thắn thừa nhận: “Mỗi ngày gia đình sản xuất khoảng 500 kg bún tươi, nhưng nan giải nhất là hệ thống xử lý nước thải, vì không biết thoát vào đâu, đành phải thải ra con mương dẫn ra cánh đồng ruộng Ngãi Chánh, số khác xả trực tiếp ra vườn nhà”.

Không chỉ có gia đình ông Lan, đa phần các hộ làm nghề bún tươi Ngãi Chánh đều xả nước thải chưa qua xử lý ra 2 con mương thu gom rồi thoát ra cánh đồng Ngãi Chánh. Mỗi ngày như vậy, có hàng trăm mét khối nước thải phát sinh trong quá trình sản xuất bún cứ thế chảy ra cánh đồng này. Hệ quả, nguồn nước nhiễm bẩn không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân, mà còn làm cho gần 1 ha đất canh tác lúa ở cánh đồng Ngãi Chánh phải bỏ hoang.

Nước thải chưa qua xử lý được xả thẳng ra cánh đồng Ngãi Chánh đã làm gần 1 ha đất canh tác lúa bị bỏ hoang do ô nhiễm.

Chị H, ở thôn Ngãi Chánh, hộ gia đình không làm nghề bún tươi, bức xúc nói: “Họ làm bún bán nâng cao thu nhập gia đình, còn người dân chúng tôi thì phải chịu đựng mùi hôi thối cả ngày lẫn đêm. Người lớn còn chịu được, chứ người già và trẻ nhỏ thì ngửi mùi hôi như vậy rất ảnh hưởng đến sức khỏe. Tôi nghĩ, chính quyền địa phương cần sớm quy hoạch tách cơ sở sản xuất bún ra khỏi khu vực nhà ở và phải bảo đảm sản xuất, kinh doanh kết hợp với bảo vệ môi trường để gìn giữ sức khỏe cho người dân”.

Cần xây dựng làng nghề tập trung

Theo ông Giả Văn Thọ -  Chủ tịch UBND xã Nhơn Hậu - tình trạng ô nhiễm môi trường ở địa phương rất nghiêm trọng do nước thải trong quá trình sản xuất bún chảy ra đã lâu nhưng chưa được xử lý. Để giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường cần vốn đầu tư lớn. “Tuy nhiên, để làm hệ thống xử lý nước thải tập trung cũng mất 7 - 10 tỉ đồng. Nguồn kinh phí lớn như vậy, địa phương không đủ khả năng. UBND xã đã nhiều lần kiến nghị các cấp chính quyền và ngành chức năng quan tâm đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung và có giải pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm ở làng nghề nhưng chưa được xem xét giải quyết”, ông Thọ cho biết thêm.

Nước thải chưa qua xử lý xả ra con mương thu gom nước ở cánh đồng lúa Ngãi Chánh có màu đen, bốc mùi hôi thối nồng nặc.

Trao đổi về giải pháp khắc phục ô nhiễm ở làng nghề bún tươi Ngãi Chánh, ông Đoàn Tuấn Sĩ, Phó Trưởng phòng Kinh tế TX An Nhơn, cho rằng: “Để phát triển bền vững làng nghề bún tươi Ngãi Chánh thì phải tính đến phương án di dời các cơ sở làm bún ra khỏi khu dân cư và đưa về một khu quy hoạch riêng biệt với hạ tầng hệ thống xử lý nước thải theo quy chuẩn của Bộ TN-MT. Song, muốn thực hiện được việc này thì cần phải có thời gian, nguồn kinh phí. Thời gian tới, phòng sẽ có văn bản tham mưu cho UBND TX An Nhơn đề nghị tỉnh hỗ trợ phương án này”.

Có thể thấy rằng, để bảo đảm duy trì làng nghề sản xuất bún tươi Ngãi Chánh một cách bền vững, đồng thời trả lại môi trường trong lành cho các hộ dân, các cấp, ngành của TX An Nhơn và tỉnh cần có biện pháp chỉ đạo quyết liệt hơn nữa để các hộ sản xuất bún quan tâm hơn đến việc xử lý chất thải của gia đình mình. Bên cạnh đó, cần sớm xây dựng dự án xây dựng làng nghề sản xuất bún tập trung vừa tránh lãng phí, vừa bảo đảm việc sản xuất cũng như sinh hoạt cho người dân tại các làng nghề.

Hoàng Nguyên