Cơ bản giải quyết ổn thỏa khiếu nại đòi đất tập đoàn ở Bến Tre

(TN&MT) - Sau 14 năm vận dụng Quyết định số 815/QĐ-TTg (ngày 4/7/2001) của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Bến Tre tiếp nhận 6.662 đơn khiếu nại đòi đất tập đoàn sản xuất (TĐSX) và đã cơ bản giải quyết ổn thỏa, chỉ còn khoảng 150 vụ đang xem xét để giải quyết dứt điểm.

Ổn định sản xuất, nông dân Bến Tre tích cực đầu tư phát triển diện tích trồng dừa trên 65.000ha, tăng sản lượng lên trên 525 triệu trái/năm, kim ngạch xuất khẩu dừa đạt trên 70 triệu USD/năm.

Hộ bị điều chỉnh khiếu nại đòi lại đất…

Thời kỳ 10 năm đầu giải phóng (1975 – 1985), thực hiện chủ trương cải tạo nông nghiệp, tỉnh Bến Tre đã từng bước cải tạo quan hệ sản xuất từ tổ đoàn kết sản xuất chuyển sang hình thức hợp tác xã và TĐSX nông nghiệp, đưa 90% diện tích đất ruộng và 93% số hộ nông dân vào làm ăn tập thể.

Theo đó, tỉnh đã tịch thu, trưng thu đất của địa chủ, phú nông và vận động “nhường cơm, xẻ áo” cho nông dân nghèo không có đất sản xuất, với mục tiêu tất cả nông dân đều có đất sản xuất. Khi đưa đất vào tập đoàn và tổ chức lại sản xuất, hầu hết việc giao đất cho hộ gia đình đều tính theo bình quân nhân khẩu. Điều chỉnh diện tích của hộ có nhiều đất để giao khoán cho hộ không có đất hoặc ít đất sản xuất.

Năm 1991, sau khi các hợp tác xã, TĐSX nông nghiệp không còn nữa, đất giao khoán trở thành của cá thể, một số hộ dân không có đất khi vào tập đoàn được nhận đất khoán nhưng không sản xuất đã đem sang nhượng cho hộ khác. Từ đó phát sinh tranh chấp, khiếu nại, mâu thuẫn trong nông dân - nhất là những hộ có nhiều đất bị điều chỉnh cấp cho người không đất hoặc ít đất sản xuất. Nhiều người làm đơn khiếu nại, yêu cầu trả lại đất đã đưa vào tập đoàn, trả thêm hoa lợi và đòi trở về đất ruộng cũ…

Đã giải quyết cơ bản ổn thỏa…

Để hỗ trợ tỉnh Bến Tre giải quyết tình hình khiếu nại của nông dân liên quan đến đất TĐSX, ngày 4/7/2001 Chính phủ ban hành Quyết định số 815/QĐ-TTg. Theo đó, Chính phủ hỗ trợ tiền di dân tái định cư, chuyển đổi ngành nghề, đầu tư xây dựng khu kinh tế mới trong và ngoài tỉnh, hỗ trợ vốn cho vay trong quá trình hòa giải, vận động, thương lượng, thỏa thuận giữa các bên theo phương án của tỉnh. Ngoài nguồn vốn hỗ trợ của Chính phủ, tỉnh Bến Tre đã huy động, sử dụng các quỹ đất của địa phương để giải quyết.

Kết quả vận dụng thực hiện Quyết định số 815/QĐ–TTg của Thủ tướng Chính phủ, từ sau năm 2001 đến nay toàn tỉnh Bến Tre tiếp nhận hơn 6.662 đơn khiếu nại có liên quan đến đất TĐSX (trong đó riêng huyện Ba Tri chiếm hơn 1/3 tổng số đơn) và đã giải quyết cơ bản ổn thỏa. Trong quá trình giải quyết, ở các huyện Thạnh Phú, Giồng Trôm, Bình Đại, Mỏ Cày Nam, Mỏ Cày Bắc, hầu hết các hộ dân đã đồng ý nhận đất, nhận vốn vay và hỗ trợ, ổn định sản xuất. Đặc biệt, riêng huyện Ba Tri, đã giải quyết 2.685 đơn và cũng đã cơ bản ổn định được tình hình.

Tuy nhiên, từ sau năm 2010, trong tỉnh vẫn còn hơn 150 trường hợp, trong đó riêng ở huyện Ba Tri có khoảng 70 hộ dân tiếp tục khiếu kiện kéo dài. Thanh tra Chính phủ (TTCP), UBND tỉnh và các ngành chức năng đã ban hành nhiều văn bản giải quyết nhưng những hộ này vẫn yêu cầu trả hết đất vào tập đoàn hoặc giao thêm đất, trở về đất cũ, không nhận đất khác.

Tổ hợp tác kiểu mới trồng màu ở ấp Giồng Hổ, xã Thới Lai, huyện Bình Đại chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, tích cực xóa đói, giảm nghèo và thay đổi diện mạo bộ mặt nông thôn.

Đang tiếp tục xem xét giải quyết dứt điểm

Tập trung giải quyết khiếu nại về đất TĐSX ở huyện Ba Tri, năm 2012, TTCP đã thành lập tổ công tác phối hợp với cơ quan chức năng tỉnh Bến Tre tiến hành rà soát, kiểm tra, tiếp xúc, đối thoại với dân. Qua đó, TTCP thống nhất kết luận không xem xét 38 trường hợp (có 1 vụ đòi đất do Nhà nước quản lý).

Từ sau năm 2013 cho đến nay, tình hình khiếu kiện đông người đòi đất TĐSX ở huyện Ba Tri diễn biến phức tạp. Hiện có 93 người (60 người thường xuyên, 33 người không thường xuyên), trong đó có 38 trường hợp TTCP đã thông báo chấm dứt thụ lý giải quyết.

Ngày 12/5/2014, Văn phòng Chính phủ có Văn bản số 3310, truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, giao TTCP hướng dẫn UBND tỉnh Bến Tre giải quyết dứt điểm các trường hợp khiếu nại đòi đất đã đưa vào TĐSX.

Phối hợp với UBND tỉnh, TTCP đã rà soát đối với từng hộ dân cụ thể và ngày 2/4/2015 đã có biên bản thống nhất phương án giải quyết khiếu nại đông người về đất TĐSX ở huyện Ba Tri, theo quan điểm: Không xem xét việc đòi trả hết đất vào TĐSX; chỉ xem xét giải quyết đối với các hộ dân đã được giải quyết theo Quyết định số 815 nhưng chưa nhận đất hoặc đã được giải quyết nhưng còn bất hợp lý; tập trung xem xét vận động hộ B (hộ nhận khoán đất) có điều kiện hoán đổi đất hoặc mua lại để giao trả đất cũ cho hộ A (hộ nhiều đất bị điều chỉnh cho hộ thiếu đất).

Ngày 7/5/2015, đại diện cơ quan Thanh tra tỉnh Bến Tre cho biết: qua rà soát trong số 38 trường hợp TTCP chấm dứt thụ lý giải quyết thì có 28 hộ đã được giải quyết phù hợp theo Quyết định số 815, tỉnh sẽ chấm dứt thụ lý giải quyết khiếu nại. Còn 10 hộ sẽ tiếp tục xem xét giải quyết theo phương án của UBND tỉnh và sau khi có kết quả tỉnh cũng sẽ chính thức thông báo chấm dứt giải quyết khiếu nại đối với những hộ này.

Bài & ảnh: Hùng Minh