Nghệ An: Nhiều dự án “lỡ” tiến độ vì vướng mặt bằng

Nỗi khổ vướng mặt bằng

Nhằm đáp ứng nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, trong những năm qua UBND tỉnh Nghệ An đã phê duyệt cho phép đầu tư nhiều dự án xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông, trong đó có các chỉnh trang đô thị trên địa bàn Tp Vinh và khu vực lân cận. Thực tế cho thấy, sau mỗi dự án xây dựng kết cấu hạ tầng hoàn thành, diện mạo của các địa phương có dự án đi qua như được khoác thêm chiếc áo mới. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng có nhiều dự án thi công dở dang, cầm chừng, có những dự án kéo dài hàng chục năm vẫn không thể kết thúc, do vướng mắc trong khâu đền bù giải phóng mặt bằng.
 

Điển hình như, dự án xây dựng đường Lý Thường Kiệt (đoạn đi qua phường Hưng Bình, TP Vinh) có điểm đầu giao với đường Lê Lợi, điểm cuối giao nhau với đường Nguyễn Văn Cừ được UBND TP Vinh phê duyệt đầu tư năm 2011. Tiếp đó, năm 2014 dự án rên được UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt đề xuất dự án đầu tư xây dựng công trình. Dự án này được thực hiện theo hình thức hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT). Chiều dài tuyến đường là 1.056,34m, chỉ giới xây dựng là 24m, trong đó mặt đường là 12m, vỉa hè mỗi bên 6m. Theo thống kê trước  đó, tổng số hộ dân bị ảnh hưởng là gần 70 hộ dân (chưa tính tách hộ), phải thực hiện tái định cư với diện tích đất thu hồi là 11.018m2 và có 7 cơ quan, đơn vị bị ảnh hưởng với diện tích thu hồi 13.532m2. Chi phí cho công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng khoảng 133 tỷ đồng (chưa khấu trừ đất tái định cư, đất ANQP).

Quá trình tìm hiểu dự án cho thấy, mặc dù chỉ có chiều dài khoảng hơn 1 km, nhưng Dự án đã phải chờ tới gần chục năm nay, kéo theo đó là cuộc sống của người dân nơi đây bị rơi vào tình thế “tiến thoái lưỡng nan”, đi không được, ở không xong, thậm chí là bức xúc. Còn nhà đầu tư theo đuổi dự án cũng không biết lúc nào mới có mặt bằng sạch để có thể bắt tay vào thực hiện dự án?!. Với dự án này, nhiều lần lãnh đạo tỉnh Nghệ An đã kiểm tra, đôn đốc khâu giải phóng mặt bằng, song đến nay dường vẫn đang “giẫm chân tại chỗ”.

Tương tự, dự án đường giao thông nối TP Vinh – Thị xã Cửa Lò (giai đoạn 1) có tổng chiều dài 10,832 km (TP Vinh 3,4 km, huyện Nghi Lộc 4,8 km, thị xã Cửa Lò 2,6 km). Km0+00 là điểm giao với đường Trương Văn Lĩnh (xã Nghi Phú, TP Vinh), điểm cuối là Km10+832 giao với đường Bình Minh (Thị xã Cửa Lò). Tổng mức đầu tư dự án 1.411 tỉ đồng; trong đó, nguồn vốn trái phiếu Chính phủ là 1.100 tỉ đồng và nguồn ngân sách địa phương là 311 tỉ đồng. Khi hoàn thành, tuyến đường sẽ có ý nghĩa hết sức quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, dịch vụ du lịch kết nối giữa TP Vinh và Thị xã Cửa Lò. Theo phê duyệt ban đầu, đến hết năm 2018, dự án này sẽ thông tuyến. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, theo Sở Giao thông Vận tải tỉnh Nghệ An – đơn vị chủ đầu tư dự án, toàn tuyến đã giải phóng mặt bằng được 8,6 km, còn lại 2,2 km đoạn đi qua TP Vinh bao gồm đất nông nghiệp 0,7 km, đất ở 1,4 km và 0,1 km đất mồ mả chưa giải phóng được, do người dân chưa thống nhất phương án đền bù.

Cũng tại TP Vinh, dự án xây dựng đường 72m nối Quốc lộ 1, đoạn từ ngã 3 Quán Bàu đến đại lộ Xô Viết Nghệ Tĩnh do Ban Quản lý các dự án xây dựng dân dụng và kỹ thuật hạ tầng đô thị Nghệ An làm chủ đầu tư với số vốn 264 tỉ đồng. Dự án khởi công từ năm 2006. Tuy nhiên, đến thời điểm đầu năm 2019, sau hơn 13 năm triển khai, tuyến đường dài gần 1 km này vẫn chưa thể thông tuyến vì vướng giải phóng mặt bằng. Mặc dù UBND Tp Vinh nhiều lần hứa sẽ bàn giao mặt bằng cho dự án nhưng hết lần này đến lần khác, đơn vị thi công cũng không có mặt bằng “sạch” để thực hiện dự án. Sau nhiều lần công khai chính sách đền bù, tiến hành công tác đối thoại, tuyên truyền, vận động những hộ gia đình và các cá nhân có đất bị vẫn không đồng thuận bàn giao mặt bằng, ngày 04/04 vừa qua, UBND TP Vinh đã ban hành kế hoạch và tổ chức cưỡng chế thu hồi đất đối với hộ gia đình này.

Thiệt đơn thiệt kép

Do vướng mắc trong khâu đền bù giải phóng mặt bằng, dù đã rất nỗ lực cố gắng, song Tiểu dự án phát triển đô thị Vinh cũng đã phải hai lần xin gia hạn thời gian kết thúc dự án. Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Trung Dũng – Giám đốc Tiểu dự án Tp Vinh, cho biết: Việc kéo dài thời gian thi công sẽ tác động rất lớn đến tiến độ dự án, thời gian kéo dài càng lâu, dự án có nguy cơ đội vốn càng lớn, cùng với đó sẽ khiến cho nhà thầu thi công mệt mỏi, chán nản
 

Ông Dương Trọng Thiết - Giám đốc Công ty CP Tây An, một trong những nhà thầu thi công các dự án nói trên cho biết, đến thời điểm hiện tại, đơn vị này đang có khá nhiều dự án thi công dở dang do chưa có mặt bằng sạch. Theo ông Thiết, trách nhiệm giải phóng mặt bằng là của chủ đầu tư, song gần như dự án nào nhà thầu cũng phải chung tay vào việc này, thậm chí có những dự án nhà thầu còn phải ứng tiền để chủ đầu tư đền bù, giải phóng mặt bằng. Ông Thiết khẳng định, vướng mặt bằng, dự án kéo dài nhà thầu thiệt đủ đường, đặc biệt, có những dự án đã xin được vốn nhưng không có mặt bằng để thi công nên vốn bị thu hồi hoặc bị chuyển cho dự án khác.

Đại diện Công ty CPXD Tân Nam cho hay, đến thời điểm hiện nay, đơn vị này đang thực hiện hai dự án xây dựng lớn trên địa bàn (dự án đường đại lộ Vinh – Cửa Lò và dự án đê sông Cả) nhưng đều vướng mặt bằng. Đối với dự án đại lộ Vinh – Cửa Lò, chủ đầu tư khá quyết liệt trong công tác giải phóng mặt bằng, song do nhiều vướng mắc về các chế độ, chính sách đền bù nên giải phóng mặt bằng còn chậm. Riêng dự án đê sông Cả, được lập và phê duyệt từ năm 2010, tuy nhiên cho đến nay mặc dù đã có vốn xây lắp nhưng chủ đầu tư là Chi cục Thủy Lợi – Sở NN&PTNT Nghệ An chưa lập phương án giải phóng mặt bằng cho nhà thầu, dự án không thể thi công được.

Các nhà thầu cho biết, dự án chậm tiến độ không chỉ tác động xấu đến đơn vị thi công mà ngay cả Nhà nước cũng chịu thiệt hại, vì để càng lâu càng phải bù giá, đội vốn công trình. Ngoài ra, dự án không thi công được thì nguồn vốn không thể giải ngân, Nhà nước không thể thu thuế doanh nghiệp. Về phần các doanh nghiệp, thiệt hại rất nhiều trong thời gian không có mặt bằng thi công, đó là khấu hao thiết bị, tiền trả lương cho công nhân hàng tháng...

Thực tế cho thấy, nguyên nhân của việc chủ đầu tư chậm bàn giao mặt bằng cho sạch cho các dự án là không thống nhất được phương án đền bù, hỗ trợ, tái định cư giữa chủ đầu tư và người dân. Ngoài ra, như ở địa bàn TP Vinh, triển khai đồng loạt nhiều dự án quan trọng cùng lúc nên việc tập trung nhân lực để giải quyết nhanh công tác đền bù giải phóng mặt bằng gặp khá nhiều khó khăn!

Để các dự án sớm có mặt bằng thi công, ngoài trách nhiệm đôn đốc, giám sát thường xuyên của chủ đầu tư, tuy nhiên, bên cạnh đó cũng cần sự đồng tình, ủng hộ nhiều tình của người dân, vì sự phát triển chung của xã hội.