Phát triển bền vững môi trường sinh thái, cảnh quan lưu vực sông Cầu

Hội nghị tập trung vào các nội dung: Kết quả triển khai Đề án BVMT lưu vực sông Cầu, diễn biến môi trường nước lưu vực sông Cầu năm 2016 – 2017 và kế hoạch triển khai thực hiện Đề án năm 2018. 

Theo đánh giá của Ủy ban Bảo vệ môi trường lưu vực sông Cầu, diễn biến môi trường nước lưu vực sông Cầu năm 2016 – 2017, nước từ thượng nguồn qua tỉnh Bắc Kạn đến khi chảy qua TP. Thái Nguyên luôn ở mức tốt, nhiều điểm có thể dùng cho sinh hoạt. Riêng điểm chợ Mới (Bắc Kạn) chất lượng nước được cải thiện rõ rệt so với cùng kỳ năm 2016.

Tuy nhiên, chất lượng nước sông Cầu tại khu vực hạ lưu, đoạn chảy qua Bắc Giang, Bắc Ninh, có sự suy giảm khá mạnh do tiếp nhận nước của sông Cà Lồ (Bắc Giang) và sông Ngũ Huyện Khê (Bắc Ninh). Do vậy, chất lượng nước chỉ đạt mức trung bình, sử dụng được cho tưới tiêu, giao thông thủy. Chất lượng suy giảm nhiều nhất tại điểm: Thống Hạ, Hiền Lương (Bắc Ninh) và Cầu Vát, Hương Lâm, Yên Dũng (Bắc Giang). Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến giá trị WQI giảm là do nước sông có độ đục và hàm lượng TSS lớn. 

Phiên họp lần thứ 13, Ủy ban Bảo vệ môi trường lưu vực sông Cầu.

Nguyên nhân của vấn đề này đã được đại diện cơ quan chuyên môn của 6 tỉnh chỉ rõ do: Người dân ý thức kém trong bảo vệ môi trường, chất thải chăn nuôi, sinh hoạt chưa được quản lý chặt chẽ; Ô nhiễm phát sinh từ khu vực khai thác khoáng sản, Khu công nghiệp, đô thị chưa được đầu tư đồng bộ nên việc xử lý nước thải không được đảm bảo; Rác thải sinh hoạt của nhiều địa phương chưa được xử lý triệt để, chủ yếu bằng hình thức chôn lấp nên nước thải ngấm ra ngoài gây ô nhiễm. 

Theo thống kê lưu vực sông Cầu có 52 cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng môi trường, theo Quyết định số 64/2003/QĐ –TTg, đến nay, đã có 43/52 cơ sở hoàn thành biện pháp xử lý triệt để, 6/52 cơ sở cơ bản đã hoàn thành biện pháp xử lý triệt để, 3/52 cơ sở chưa hoàn thành, hoặc đang triển khai xử lý triệt để.

Các báo cáo tham luận của các tỉnh lưu vực sông Cầu đã thẳng thắn nêu lên khó khăn, tồn tại, như: Việc vi phạm pháp luật BVMT trên lưu vực sông Cầu vẫn diễn biến phức tạp; Các đơn vị sản xuất, kinh doanh hoạt động vi phạm với phương thức, thủ đoạn ngày một tinh vi, nhằm đối phó cơ quan chức năng… ý thức bảo vệ môi trường của các cấp chính quyền còn chưa cao, nặng về ưu tiên phát triển kinh tế, coi nhẹ BVMT.

Theo Quyết định số 1788/QĐ – TTg, trên địa bàn các tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh, Hải Dương và Thái Nguyên vẫn còn cơ sở ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Công tác thống kê nguồn nước thải vào lưu vực sông Cầu của các địa phương đã được thực hiện, nhưng chưa thường xuyên, chưa xây dựng được thành dữ liệu chia sẻ, tổng hợp và đánh giá trên toàn lưu vực khó khăn, Hoạt động của Ủy ban BVMT lưu vực sông Cầu cỏn nhiều hạn chế, do chưa kết nối thông tin, phối hợp giữa các địa phương và Bộ, ngành khác.

Thứ trưởng Bộ TN&MT Võ Tuấn Nhân phát biểu tại phiên họp.

Để phát triển bền vững môi trường sinh thái, cảnh quan lưu vực sông Cầu, phiên họp lần thứ 13 của Ủy ban Bảo vệ môi trường lưu vực sông Cầu đã triển khai kế hoạch thực hiện Đề án Bảo vệ môi trường lưu vực sông Cầu năm 2018, với những nội dung trọng tâm: Các Bộ, ngành và địa phương trên lưu vực sông Cầu tiếp tục đẩy mạnh tiến độ triển khai Đề án BVMT theo các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp cụ thể đã được phê duyệt tại Quyết định sổ 174/2007/QĐ –TTg ngày 28/7/2006 của Thủ tướng Chính phủ. 

Đồng thời, thực hiện tốt, triển khai Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 và Nghị định, Thông tư liên quan; đặc biệt tổ chức triển khai Chỉ thị 25/CT – TTg về một số nhiệm vụ cấp bách về môi trường. Các tỉnh cần nhanh chóng cập nhật thông kê, quản lý và kiểm soát chặt chẽ các nguồn thải lưu vực sông Nhuệ - sông Đáy; điều tra, đánh giá sức chịu tải của lưu vực sông, xác định hạn ngạch xả thải vào sông… Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm minh các cơ sở sản xuất, kinh doanh vi phạm Luật Bảo vệ môi trường. Đặc biệt, các tỉnh cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân, xây dựng mối hợp tác quốc tế hỗ trợ xử lý ô nhiềm và cải thiện môi trường lưu vực sông.

Tại phiên họp có nhiều ý kiến đề xuất, kiến nghị  đối với Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ương: Tập trung thanh tra, kiểm tra các doanh nghiệp có lưu lượng nước thải từ 200m3/ngày đêm trở lên, chủ động xây dựng kế hoạch thanh tra môi trường bảo đảm không bị chồng chéo, gây ảnh hưởng cho doanh nghiệp. Bộ, ngành liên quan cần nhanh chóng hoành thành và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Chương trình mục tiêu hỗ trợ xử lý triệt để các cơ sở ô nhiếm môi trường nghiêm trọng thuộc đối tượng công ích giai đoạn 2017 – 2020”. Tập trung nguồn lực nhằm triển khai đồng bộ, hiệu quả Chỉ thị số 25/CT – TTg về một số nhiệm vụ, giải pháp cấp bách về bảo vệ môi trường của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 31/8/2016. Các Bộ, ngành liên quan tiếp tục chỉ đạo đơn vị chức năng trong Bộ và phối hợp chặt chẽ Bộ Tài nguyên & Môi trường, cũng như các tỉnh lưu vực sông Cầu triển khai hoạt động quản lý; nhiệm vụ, dự án của Bộ, ngành nhằm thực hiện có hiệu quả Đề án tổng thể lưu vực sông Cầu.

Tại các địa phương, cần phối hợp chặt chẽ, Sở, ban, ngành… thống kê toàn bộ nguồn nước thải trên địa bàn. Chủ động phối hợp với Bộ Tài nguyên & Môi trường xây dựng, triển khai Đề án “Tổng thể điều tra, đánh giá, phân loại các nguồn thải trên phạm vi cả nước”. Tăng cường cơ chế phối hợp giải quyết các vấn đề môi trường liên ngành, tỉnh và đặc biệt phối hợp nhằm kiểm soát khai thác cát sỏi lòng sông…

Phát biểu chỉ đạo tại phiên họp, đồng chí Võ Tuấn Nhân, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên & Môi trường yêu cầu: Trong thời gian tới, 6 tỉnh thuộc lưu vực sông Cầu cần chú trọng đẩy mạnh các mô hình xử lý rác thải, nước thải… Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra các nhà máy, doanh nghiệp thường xuyên có lượng xả thải nhiều ra môi trường. Nâng cấp, Ủy ban môi trường Quốc gia bảo vệ môi trường do Phó Thủ tướng làm Trưởng ban trên cả nước, phát triển kinh tế không hy sinh môi trường. Các cấp, ban, ngành cần phối hợp đồng bộ vào cuộc xử lý nghiêm minh, tội phạm về môi trường. UBND các tỉnh nhanh chóng chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành liên quan thống kê cơ sở sản xuất, điều tra, phân loại các nguồn thải khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Tăng cường công tác quan trắc tự động tại lưu vực sông Cầu, để bảo vệ nguồn nước có hiệu quả.

Tin & ảnh: Phạm Hoàng