Ô nhiễm làng đá Non Nước Đà Nẵng: Chính quyền ra "tối hậu thư" cho doanh nghiệp

Chờ đến bao giờ

Với hơn 500 cơ sở sản xuất, mỗi năm làng đá giải quyết việc làm cho khoảng 3500 lao động, mang lại doanh thu hàng trăm tỷ đồng. Tuy nhiên, hoạt động sản xuất, kinh doanh ở đây mang tính tự phát, mạnh ai nấy làm, việc xử lý môi trường chưa được đầu tư. Trong khi đó, các cơ sở sản xuất chủ yếu nằm xen kẽ trong khu dân cư nên những năm gần đây, nước thải chứa axit, khói bụi, tiếng ồn phát ra từ làng nghề này ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động du lịch của danh thắng Ngũ Hành Sơn cũng như đe dọa sức khỏe người dân.

Năm 2008, UBND TP. Đà Nẵng đã quyết định đầu tư quy hoạch làng nghề mới nằm giữa hai phường Hòa Quý và Hòa Hải rộng 35ha với tổng vốn đầu tư hơn 134 tỉ đồng. Đây là dự án, công trình trọng điểm của thành phố được ưu tiên đầu tư, đẩy nhanh tiến độ trong năm 2013. UBND TP. Đà Nẵng đã huy động các đơn vị thi công đẩy nhanh tiến độ, đôn đốc giải phóng mặt bằng và tổ chức san nền, thi công hạ tầng. Đến nay khu quy hoạch Làng đá mỹ nghệ Non nước đã cơ bản hoàn tất cơ sở hạ tầng gồm đường sá, điện nước, hệ thống vành đai xanh dương liễu chắn bụi… Hạng mục cuối cùng của Dự án là Trạm xử lý nước thải (diện tích khoảng 2.000m2, công suất 1.500m3/ngày đêm) để xử lý nước thải có hóa chất đánh bóng trước khi xả ra môi trường, đã hoàn tất để đưa vào sử dụng.

UBND quận Ngũ Hành Sơn cũng đã tiến hành giao đất đối với 304 hộ, trong đó bàn giao thực đất cho gần 130 trường hợp nhưng trên thực tế mới chỉ có khoảng hơn 10 hộ sản xuất đá đang xây dựng nhà xưởng trong khu quy hoạch mới. Cả một vùng quy hoạch làng đá mới với đầy đủ cơ sở hạ tầng chỉ trơ trọi những tảng đá, cỏ mọc um tùm… Ông Nguyễn Đình Năng, Phó phòng Tài nguyên và Môi trường quận Ngũ Hành Sơn cho biết, hiện quận đã có văn bản yêu cầu chậm nhất hết tháng 3/2015, các chủ doanh nghiệp, chủ cơ sở đá ở làng đá mỹ nghệ Non Nước phải di dời vào khu quy hoạch làng đá mới.

Doanh nghiệp “kêu” khó

Sau khi Bộ VHTT&DL khuyến cáo các tổ chức, cá nhân không sử dụng các biểu tượng, sản phẩm linh vật ngoại lai không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam, hàng trăm hộ sản xuất, kinh doanh đá mỹ nghệ buộc phải hoạt động cầm chừng. Không chỉ có các tượng sư tử ngoại lai, các sản phẩm mỹ nghệ khác cũng bị ảnh hưởng “lây” không tiêu thụ được. “Trước đây sư tử đá bán rất chạy, làm ra tới đâu bán hết tới đó, còn nay thì mặt hàng này trở nên ế ẩm. Cơ sở của tôi đang có nguy cơ phá sản vì không có tiền trả lương cho lao động” - bà Huỳnh Thị Bình, chủ cơ sở sản xuất đá Mai Vân (quận Ngũ Hành Sơn) nói.

Chính quyền Đà Nẵng phải ra “tối hậu thư” để giải quyết vấn nạn ô nhiễm môi trường ở làng đá mỹ nghệ Non Nước.

“Nhận thức được tình trạng ô nhiễm và vì chủ trương chung nên chúng tôi hoàn toàn đồng tình với việc di dời qua khu quy hoạch. Thế nhưng, hồi này làm ăn khó khăn quá mà chuyển đi phải mất ít nhất vài ba trăm triệu chi phí xây dựng nhà xưởng, thuê mặt bằng, thuê bảo vệ, vận chuyển thiết bị, nguyên liệu. Và khi làm xong, phải thuê xe cẩu, xe tải chở hàng về nhà nữa, nên chi phí đội lên rất nhiều” - bà Bình nói thêm.

Việc phân lô, bố trí diện tích nhà xưởng tại khu quy hoạch làng nghề mới cũng là nguyên nhân khiến cho người dân chậm trễ trong việc di dời. Theo phương án bố trí, sắp xếp các cơ sở sản xuất đá mỹ nghệ vào khu hoạch làng nghề của UBND quận Ngũ Hành Sơn, diện tích được bố trí cho mỗi hộ sản xuất tùy quy mô sản xuất từ 100m2 đến 800m2, trong khi đó, tại xưởng cũ có diện tích cả ngàn m2. Bên cạnh đó, nhà xưởng được phân lô, thiết kế như nhà ở với chiều ngang 5m, chiều dài 20 - 25m không phù hợp với việc bày trí và di chuyển sản phẩm đá có kích thước lớn.

Vào khu quy hoạch mới như là cuộc “giải cứu” cho cả người dân lẫn khách du lịch. Thế nhưng những bất cập trong việc bố trí, phân lô cũng như tình hình sản xuất, tiêu thụ sản phẩm khó khăn là câu hỏi lớn chưa có lời đáp với họ.

Bài và ảnh:Xuân Lam