Nhà máy bia Đông Nam Á: Gây bẩn giữa lòng Thủ đô

Đáng buồn, những năm gần đây, Nhà máy mở rộng sản xuất kinh doanh, xây thêm lò nấu bia thì khu dân cư cụm 10, đặc biệt tổ 24b và 24c liền vách với Nhà máy lại phải gồng mình hứng chịu sự ô nhiễm nặng nề. Khói thải, bụi bẩn, khí độc trùm lên đầu lên mặt, nhiễm vào đồ ăn, nước uống, quần áo, trang thiết bị trong các gia đình... Âm thanh vận hành của lò hơi đêm đêm hệt như máy đập đá tảng, khiến người già mất ngủ, trẻ nhỏ hoảng loạn. Những khi Nhà máy tiêu thụ lượng hơi lớn thì lò cấp hơi Thuận Phát rít lên như còi báo động. Khí độc đã làm cho không ít người mắc bệnh hô hấp, trí não mệt mỏi, ung thư phổi, viêm họng ngày một nhiều, nhất là những gia đình liền kề với nơi Nhà máy đặt lò hơi.

Cư dân bức xúc, lãnh đạo cơ sở nhọc lòng...

Trong đơn kêu cứu ngày 11/12/2014 của nhân dân cụm 10 chỉ rõ tác hại của sự ô nhiễm do Nhà máy gây nên và sự chây ỳ, cố ý làm trái với Quyết định số 64/2003/TTg ngày 22/4/2003 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Kế hoạch xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng và Kế hoạch số 150/KH-UBND ngày 26/10/2010 của UBND thành phố Hà Nội về Kế hoạch của Ban chỉ đạo di dời cơ sở sản xuất công nghiệp gây ô nhiễm môi trường hoặc không phù hợp với Quy hoạch ra khỏi khu vực đô thị và khu dân cư trên địa bàn thành phố. Trong đó, Nhà máy bia Đông Nam Á là một trong số 17 ngành sản xuất gây ô nhiễm môi trường buộc phải di dời ngay”!... Như thế đủ thấy sự kêu cứu của dân là theo lý, theo luật. Không nghe, không giải quyết là cố ý làm trái pháp luật, là nói không đi đôi với làm. Cho nên họ khẩn thiết kêu với cơ quan quyền lực rằng: “Để bảo vệ môi trường trong lành, cuộc sống tốt đẹp, ổn định, ít đau yếu bệnh tật, đảm bảo các chính sách của Đảng, Nhà nước và thành phố Hà Nội được thực hiện đúng. Mong muốn quý cơ quan cấp trên luôn vì dân, buộc Nhà máy bia Đông Nam Á phải dừng sản xuất, di dời các lò hơi khỏi khu vực dân cư, trả lại môi trường trong lành cho dân giữa lòng thành phố...”. Đơn kêu cứu của khu dân cư có chữ ký xác nhận sự thật của Bí thư chi bộ 10, phường Minh Khai; chữ ký của Trưởng Ban công tác Mặt trận;  chi hội trưởng Hội Cựu chiến binh; chi hội trưởng Hội Phụ nữ cùng các tổ trưởng dân phố và hàng chục ý kiến và chữ ký của người dân thiết tha, thỉnh cầu cấp trên hãy quan tâm tới môi trường sống của họ. Mà đâu chỉ có chữ ký, họ còn bức xúc, trình bày ý kiến bằng những dòng chữ viết tay sau Đơn kêu cứu của tập thể dân phố...

Lò đốt hơi cấp hơi cho Nhà máy đặt trong lòng khu dân cư chật chội thuộc cụm 10, liền vách với nhà dân

Nhập cư, sinh sống tại tổ 24b đã 22 năm nay (kể từ 1993), tôi chia sẻ sâu sắc với bức xúc đến cháy lòng của bà Nguyễn Thị Ngoãn, Tổ trưởng dân phố kỳ cựu, luôn vì sự yên lành của dân cư. Nhiều khi nửa đêm về sáng, lò hơi của Nhà máy vận hành, xe ôtô to, nhỏ ầm ào chuyển, đổ vật liệu gây náo động cả khu dân cư, bà lại vội vã tới tận nơi để nhắc nhở. Nhưng tình cảnh ấy vẫn cứ  diễn ra như cố tình thách thức với dân phố. Nỗi thất vọng đầm trên khuôn mặt của người phụ nữ lớn tuổi. Bà chuyển cho tôi xem Giấy báo tin của Văn phòng Thành ủy Hà Nội trả lời Đơn kêu cứu mà chính tay bà chuyển theo đường đảm bảo cho Bí thư Thành ủy Hà Nội. Nội dung Giấy báo tin (đề ngày 9/2/2015) ghi rõ: “...Đồng chí Bí thư Thành ủy Hà Nội nhận được đơn của bà, đề ngày 11/12/2014. Sau khi nghiên cứu nội dung đơn, Văn phòng Thành ủy đã chuyển đơn của bà đến đồng chí Chủ tịch UBND quận Hai Bà Trưng để xem xét, chỉ đạo, giải quyết. Vậy, thông báo để bà biết. Ký thay Chánh Văn phòng - Phó Chánh Văn phòng - Nguyễn Bạch Đằng”. Tuy nhiên đến nay UBND quận hai Bà Trưng vẫn không hề có động thái gì để giải quyết vấn đề này.

Ông  Nguyễn Trường Thành, lão thành cách mạng, gần 70 năm tuổi Đảng, nhiều khóa là Bí thư chi bộ 10, từng dày công cùng chi bộ viết đơn, lên tiếng kiến nghị cấp trên nhanh chóng Quyết định di dời Nhà máy ra khỏi khu dân cư, với hy vọng và niềm tin tràn trề. Ấy vậy mà nay chân chậm, mắt mờ, Nhà máy vẫn chềnh ềnh ra đó, rồi lại cho Công ty Thuận Phát đặt lò hơi liền vách với nhà ông. Xưa mỗi ngày đêm họ đốt cả ngàn viên than đá để cấp hơi cho sản xuất bia. Dân kiến nghị, nay họ “khắc phục” bằng cách: Mỗi ngày đêm đốt hàng tấn rác thải, mùn cưa.

Khói bụi từ lò cấp hơi bủa lên khu dân cư cụm 10. Ảnh: Nguyễn Thị Ngoãn

Người dân phản ánh, kiến nghị, đề nghị, rồi cả Đảng ủy, UBND phường cùng vào cuộc, gửi văn bản lên quận, thành phố. Trong các cuộc Đoàn đại biểu Quốc hội cũng như Đoàn đại biểu Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội tiếp xúc với đại biểu cử tri của cơ sở, Bí thư Nguyễn Văn Nhàn đều kiến nghị việc cấp thiết phải di dời Nhà máy bia ra khỏi khu dân cư! Thế nhưng, mọi việc vẫn không tiến triển.

Theo ông Nguyễn Văn Nhàn và bà Nguyễn Thị Ngoãn, thực chất nơi đặt lò đốt cấp hơi là Nhà máy bia Đông Nam Á thuê đất của bia Halida rồi cho Công ty Thuận Phát thuê để đặt lò sản xuất hơi, bán hơi cho Nhà máy. Không có hơi thì Nhà máy bia sẽ ngừng sản xuất, cấp phường xem xét thì Nhà máy ẩn danh. Công ty Thuận Phát trụ sở tận miền Nam, Giám đốc dễ dàng lánh mặt, chỉ nhân viên làm đại diện khi cấp phường gặp gỡ xem xét. Bởi thế, “nước vẫn chảy, bèo vẫn trôi”. Để ngăn bụi, Công ty nâng ống khói lên ngất nghểu. Khói đen, bụi bặm, khí độc thỏa sức phát tán cả khu dân cư.

Né tránh sự phản ứng, ngày họ đốt lò cầm chừng. Nửa đêm về sáng, che mắt thiên hạ họ tăng tốc đốt bù. Khi sắp có kiểm tra của quận thì họ ngừng đốt hoặc  giảm ở mức tối thiểu. Nói đâu xa, khi Thông báo của UBND quận Hai Bà Trưng đề ngày 30/3/2015 gửi Nhà máy bia Đông Nam Á về việc Kiểm tra chấp hành pháp luật trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, tài nguyên khác ngoài đất và các hoat động có ảnh hưởng đến môi trường trên địa bàn quận Hai Bà Trưng vào sáng ngày 3/4/2015, thì sáng 1/4 họ đã đóng máy lò đốt hơi. Khi cán bộ kiểm tra của quận hỏi thì nhân viên Nhà máy bia trả lời do hơi dư thừa nên tạm nghỉ, đêm mùng 5/4 này sẽ tiếp tục đốt lò trở lại. Chắc chắn họ lại thêm lần “qua mắt” kiểm tra bằng cách đốt lấy lệ. Cách kiểm tra tốt nhất là hãy đến với dân, hỏi dân phố khu vực liền kề, nếu không thì chỉ là kiểm tra lấy lệ.

Nóng lòng trông đợi “quyết sách” của trên…

Dư luận hồ nghi rằng có ông to, bà lớn nào đó “bảo trợ”, “góp vốn” với Nhà máy bia Đông Nam Á nên sự di dời khó khăn, mãi mãi chỉ là “tương lai”.

Biết việc làm của Nhà máy gây ảnh hưởng lớn tới đời sống của khu dân cư nên đại diện của Công ty Thuận Phát “chạy ngầm”, đem quà và “phong bao” kèm lời nhờ cậy cơ sở thì đều bị Bí thư chi bộ và Tổ trưởng các tổ dân phố từ chối.

Mặc dù lãnh đạo thành phố nói rằng: Việc di dời lò hơi và Nhà máy bia Đông Nam Á là tất yếu! Nhưng sự việc cứ chìm vào im lặng. Dân phố cụm 10 vẫn mòn mỏi chờ đợi, trong khi Nhà máy thản nhiên đốt lò hơi gây bẩn cả khu dân cư đông đúc và chật chội. Nói như ông Nguyễn Văn Nhàn, Bí thư chi bộ 10: “Lãnh đạo Nhà máy bia Đông Nam Á cho lắp đặt thêm lò đốt để cấp hơi cho Nhà máy là trái với quy định, là phạm pháp”! Vậy, nơi đâu cấp phép cho họ làm việc đó? Sự chủ ý hay vì họ qua mặt mà chẳng nhận ra?

Xin hãy vì dân thực hiện lời hứa!

Nguyễn Uyển