Đất đai, không chỉ là nguồn tài nguyên quan trọng bậc nhất của nền kinh tế, còn là nền tảng sinh kế của người dân. Khác với các tài nguyên hữu hạn khác, quản trị tốt tài nguyên đất còn quyết định sự ổn định xã hội, thịnh vượng quốc gia và bền vững môi trường. Tuy vậy, giá trị gia tăng từ đất - một phần lớn - đã bị mất mát vào nhóm nhỏ có “thông tin và quyền quyết định”. Việc này không chỉ khiến Nhà nước mất một nguồn thu lớn từ đất đai cho ngân sách mà còn tạo ra mâu thuẫn xã hội chồng chéo, ngày một gay gắt và khó giải quyết.
Nhân danh “lợi ích quốc gia, công cộng”, không ít địa phương đã tiến hành thu hồi đất cho cả các dự án thuần túy vì mục đích kinh doanh thương mại của doanh nghiệp, nhà đầu tư. Những mảnh ruộng màu mỡ được thu hồi để xây tòa cao ốc, khu đô thị mới hiện đại, nhưng tiền đền bù cho người dân có nơi một mét vuông chưa mua nổi bát phở. Nhiều nơi, tiền đền bù giải phóng mặt bằng không mua nổi căn hộ của chính dự án đó. Ở không ít dự án, sau khi thu hồi đất, người dân đã bị đẩy vào tình thế bấp bênh về sinh kế, mờ mịt về tương lai khi các yêu cầu về bảo đảm điều kiện tái định cư, hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp, tìm kiếm việc làm mới không được thực hiện theo đúng quy định.
 |
|
Ảnh minh họa |
Cũng từ đó, các mâu thuẫn xã hội gay gắt, kéo dài do quản lý bất cập về đất đai đã tạo ra các bất ổn xã hội và sự mất niềm tin vào chính quyền, làm lung lay quyền lực Nhà nước mạnh mẽ hơn bao giờ hết.
Sai phạm trong quản lý, sử dụng và khai thác đất công trong thời gian qua được xem là điển hình khiến không ít cán bộ quản lý cấp cao từ Trung ương đến địa phương lần lượt vướng vào vòng lao lý. Hàng loạt cuộc thanh kiểm tra của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Thanh tra Chính phủ, các Bộ, ngành địa phương đã được tiến hành và chỉ rõ rất nhiều sai phạm nghiêm trọng dẫn đến thất thoát hàng ngàn, thậm chí, hàng chục ngàn tỷ đồng.
Nhiều vụ việc xử nghiêm được nhân dân đồng thuận, song mấu chốt vấn đề làm sao danh sách những vụ án tham nhũng đất đai không kéo dài thêm; làm sao quyền tiếp cận thông tin của người dân được tôn trọng; làm sao những quy định của pháp luật về đất đai đi vào cuộc sống mới là điều cần suy nghĩ?!
Pháp luật cần minh bạch từ những văn bản quy định, không có “điểm mù mờ” để tham nhũng lách. Khi thực hiện lại càng cần đến sự minh bạch hơn, đó là tiêu chí của xã hội công bằng, văn minh mà chúng ta hướng tới.
Những kẽ hở pháp lý trong quản lý, sử dụng đất đai đều đã bộc lộ rất rõ trên thực tế. “Bịt” kín những kẽ hở này là việc phải làm ngay!
