Lỗ hổng từ “cấp phép” cải tạo đất ở Hà Tĩnh

Nhiều ngày qua, tại khu vực Khe Chuối, xóm 2 thuộc xã Xuân Lĩnh, huyện Nghi Xuân, Hà Tĩnh (gần đường QL1B), mỗi ngày có hàng chục xe tải khai thác đất, sử dụng trái phép hoạt động rầm rộ làm náo loạn cả vùng quê. Được biết, Nghi Xuân là đơn vị cấp huyện đầu tiên của Hà Tĩnh vừa được Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc ký quyết định số 1709/QĐ-TTg công nhận đạt chuẩn NTM năm 2018.

Rầm rộ khai thác

Ngay từ Quốc lộ 1B (trên đoạn đường tránh TX. Hồng Lĩnh, theo QL 1A từ phường Nam Hồng dẫn lên địa bàn thôn 2, xã Sơn Lĩnh, huyện Nghi Xuân), nhiều xe tải chở đất vào ra tấp nập. Đất sau khi lấy tại Khe Chuối được chở đến đổ san lấp mặt bằng trên địa bàn xã Thiên Lộc, huyện Can Lộc. Lần theo phương tiện, phát hiện một trong những địa điểm được cung cấp đất san lấp nói trên là công trình Trung tâm thương mại ở Thiên Lộc đang có nhu cầu sử dụng hàng chục ngàn m3 đất vật liệu.

Công trường khai thác đất hoạt động rầm rộ, chẳng khác nào mỏ đã được cấp phép. Đây là khu vực đất nằm sát mỏ đá Hoàng Hà, nơi mà UBND tỉnh Hà Tĩnh từ chối gia hạn giấy phép do hoạt động không đảm bảo hành lang an toàn. Tại hiện trường cho thấy, đất bị cày xới, hạ độ cao so với nguyên trạng và được tận thu triệt để.

Ở  khu vực khai thác này thường xuyên có máy múc và trên 10 xe tải chở khối lượng trên 8m3/lượt thường trực, không ngừng nghỉ. Sau khi chúng tôi tiếp cận ghi hình tại “công trường” khai thác đất, nhiều xe tải, xe múc vẫn hoạt động nhộn nhịp. Ít phút sau, một người thanh niên chạy ô tô đến hiện trường, xưng là người nhà của Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Hoàng Anh Hùng (doanh nghiệp tổ chức khai thác) được giao kiểm soát hoạt động ở hiện trường.

Ông N.V. T, một người dân địa phương bức xúc, phản ánh: “Hơn một tháng nay chúng tôi thấy họ đưa phương tiện vào khai thác rầm rộ, hoạt động gây ô nhiễm môi trường, mất an toàn giao thông. Trước đây mỏ đá Hoàng Hà hoạt động khiến người dân bất an, đấu tranh mãi mới đình chỉ thì nay lại cấp phép cho khai thác đất…”

“Núp bóng” chủ trương để trục lợi

Theo hồ sơ chấp thuận chủ trương phương án cải tạo đất khu vực Khe Chuối, Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Hoàng Anh Hùng có địa chỉ tại TX. Hồng Lĩnh được UBND tỉnh Hà Tĩnh đồng ý theo văn bản 6182/UBND, ngày 8/10/2018, cho phép cải tạo, tận thu đất đắp các công trình xây dựng NTM tại xã Xuân Lĩnh, huyện Nghi Xuân; với diện tích cải tạo 0,65ha; Khối lượng đất cải tạo được phép tận thu 37.605m3; thời gian cải tạo đến ngày 31/12/2019; mục đích của việc cải tạo là mở rộng mặt bằng nghĩa trang thôn 2, xã Xuân Lĩnh.

Chủ trương là vậy, nhưng quá trình hoạt động người dân cũng như chính quyền xã Xuân Lĩnh, huyện Nghi Xuân đã nhận ra doanh nghiệp lợi dụng mở “công trường” khai thác, xúc đất để chở đi bán trái phép, công khai trục lợi. Mặc dù rất bức xúc khi nhìn thấy sự việc nhưng người dân nơi đây không biết làm cách nào để ngăn chặn.

Theo dõi hoạt động trong những ngày qua, PV Báo TN&MT phát hiện đơn vị khai thác là Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Hoàng Anh Hùng sử dụng đất sai mục đích, chủ yếu phục vụ một số công trình trên địa bàn huyện Can Lộc, Đức Thọ… Đáng nói, sự việc diễn ra rầm rộ, làm náo loạn cả vùng quê, hàng ngàn m3 đất được sử dụng trái phép đưa ra khỏi địa bàn nhưng các lực lượng chức năng lại để lọt.

Bên cạnh đó, một vấn đề khiến dư luận hoài nghi, đặt câu hỏi: Có hay không lợi dụng chủ trương cho phép tận thu đất cải tạo phục vụ NTM được một số cá nhân núp bóng cơ quan chức năng cấu kết với doanh nghiệp để khai thác trục lợi…?

Bởi lẽ, tìm hiểu của PV thì xã Xuân Lĩnh, huyện Nghi Xuân đã về đích NTM từ năm 2017, đến nay vẫn chưa có nhu cầu sử dụng đất san lấp phục vụ công trình trên địa bàn. Thế nhưng, ngày 31/8/2018, ông Trần Xuân Thủy- Chủ tịch UBND xã Xuân Lĩnh vẫn soạn tờ trình đề nghị cho phép phối hợp với doanh nghiệp thực hiện cải tạo, tận thu đất để có nguồn nguyên liệu phục vụ xây dựng công trình hạ tầng NTM trên địa bàn xã Xuân Lĩnh và phục vụ cho cả huyện Nghi Xuân.

Mặt khác, khu vực được UBND xã Xuân Lĩnh đề nghị thực hiện cải tạo nằm trong vùng quy hoạch mỏ đá trước đây, đến nay, đơn vị khai thác chưa hoàn thiện phục hồi môi trường nhưng lấy lý do mở rộng khuôn viên nghĩa trang Khe Chuối để khai thác đất. Theo ý kiến người dân địa phương thì đây là cách mà chính quyền qua mặt một số cơ quan cấp trên…!.

Chính quyền không thể kiểm soát?

Trước những bức xúc của dư luận, chúng tôi đã có buổi làm việc với chính quyền xã Xuân Lĩnh để làm rõ. Ngày 20/12, ông Đinh Đức Hà - Văn Phòng UBND xã Xuân Lĩnh, huyện Nghi Xuân cho biết: “Việc Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Hoàng Anh Hùng khai thác đất trên địa bàn được tỉnh cấp phép, mục đích tận thu đất san lấp để phục vụ xây dựng hạ tầng NTM trên địa bàn. Và được doanh nghiệp tiến hành khai thác hơn một tháng nay…”.

Tuy nhiên, đại diện UBND xã Xuân Lĩnh thừa nhận thời gian qua đơn vị khai thác chưa cung cấp m3 đất nào cho địa phương phục vụ NTM, vì chưa có nhu cầu. Khi phóng viên đề cập đến việc liệu doanh nghiệp có sử dụng đất trái phép thì vị đại diện của chính quyền thẳng thắn trả lời địa phương không thể kiểm soát được, cán bộ xã không phải ngày nào cũng đứng trên đó để trực tiếp giám sát.

Theo ông Hà, thời gian tới nếu có nguồn ngân sách thì địa phương sẽ có kế hoạch san mặt bằng làm sân bóng. Ước tính nhu cầu sử dụng đất khoảng 10 ngàn m3. Mặc dù vậy, với đà khai thác kiểu này của doanh nghiệp không biết đến lúc đó còn đất để sử dụng nữa không.

Văn bản 6182/UBND, ngày 8/10/2018, do ông Đặng Ngọc Sơn - PCT UBND tỉnh ký, cho phép Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Hoàng Anh Hùng thực hiện cải tạo, tận thu đất phục vụ đúng địa chỉ được phê duyệt, tuyệt đối không được lợi dụng để khai thác và kinh doanh đất trái phép, đồng thời giao các sở ngành, chính quyền địa phương giám sát chặt chẽ việc thực hiện. Trường hợp đơn vị khai thác thực hiện không đúng các nội dung quy định tại văn bản phải có trách nhiệm đình chỉ ngay việc hoạt động, yêu cầu hoàn trả mặt bằng, xử lý theo thẩm quyền và chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh.

Bất chấp những quy định chặt chẽ của UBND tỉnh Hà Tĩnh nhưng doanh nghiệp vẫn ngang nhiên  sử dụng đất trái phép, bên cạnh là sự thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý của một số cơ quan chức năng được giao nhiệm vụ giám sát.