Đến thăm mô hình chăn nuôi dê của gia đình anh Mỗ Huân Huyên, thôn Nà Khau vào một ngày cuối tháng 3/2021 khi anh đang chuẩn bị thức ăn cho đàn dê, anh Huyên cho biết, gia đình có diện tích đất đồi, rừng rộng, thích hợp cho chăn thả dê. Năm 2018, anh đã quyết định mua 12 con dê về nuôi, sau nửa năm chăm sóc, xuất bán được 30 triệu đồng. Nhận thấy vật nuôi này có hiệu quả kinh tế, gia đình tiếp tục mở rộng quy mô chăn nuôi, nâng tổng đàn dê lên 39 con. Dự kiến, tới đây, gia đình sẽ xuất bán 20 con, thu nhập ước đạt hơn 50 triệu đồng.
Hai năm trở lại đây, nhận thấy lợi thế về điều kiện tự nhiên, UBND xã Đội Cấn đã tuyên truyền người dân tích cực mở rộng chăn nuôi dê thương phẩm để phát triển kinh tế. Đặc biệt, năm 2020, từ nguồn vốn hỗ trợ sản xuất thuộc Chương trình Xây dựng nông thôn mới, UBND xã đã hỗ trợ 129 con dê giống với tổng giá trị hơn 500 triệu đồng cho 1 HTX và 11 hộ dân trên địa bàn. Nhờ đó, đến nay, toàn xã có 25/201 hộ chăn nuôi dê với tổng đàn khoảng 240 con. Trung bình một năm đem lại thu nhập từ 50 - 100 triệu đồng/hộ.
Một góc xã Nông thôn mới Đội Cấn (Tràng Định, Lạng Sơn).
Cùng với chăn nuôi, phát triển kinh tế đồi rừng cũng được xã Đội Cấn chú trọng. Năm 2008, thực hiện Dự án trồng rừng 661, bà con trong xã trồng được gần 300 ha thông. Tuy nhiên, phải đến năm 2014, khi thấy một số hộ được thu từ rừng, phong trào trồng rừng trong xã mới bắt đầu phát triển mạnh mẽ. Từ đó đến nay, trung bình mỗi năm, bà con trồng mới từ 30 - 50 ha rừng, nâng tổng diện tích rừng trồng của toàn xã lên hơn 1.000 ha, chủ yếu là bạch đàn, thông, keo.
Thời điểm hiện nay, diện tích thông trồng theo Dự án 661 của xã đã cho khai thác nhựa. Cùng với đó, diện tích rừng trồng của bà con trong xã đã bước đầu cho thu hoạch ổn định. Trung bình mỗi hộ có thu nhập từ 50 - 100 triệu đồng/năm. Các hộ có thu nhập cao từ 300 - 400 triệu đồng/hộ/năm như hộ ông Âu Văn Chương; hộ ông Hoàng Văn Hiệp, thôn Nà Khau… Đặc biệt, có hộ thu được hàng tỷ đồng từ rừng.
Là hộ đầu tiên trồng rừng của xã, ông Vi Trường Khiêm, thôn Bản Trang chia sẻ, năm 2009, ông trồng 5 ha bạch đàn, sau 4 năm ông bán được 120 triệu đồng. Nhận thấy hiệu quả, tháng 6/2014, ông tiếp tục đầu tư trồng thêm 14 ha bạch đàn. Đến năm 2017, sau khi thu hoạch rừng, trừ chi phí, ông thu lãi 1,1 tỷ đồng. Nhờ rừng, ông đã xây dựng được căn nhà 3 tầng khang trang và có vốn để mở cửa hàng kinh doanh hàng tạp hóa. Hiện nay, ông vẫn duy trì trồng hơn 10 ha rừng keo, bạch đàn.
Đồng bào Tày, Nùng ở xã Đội Cấn tận dụng lợi thế đất đai, phát triển kinh tế đồi rừng.
Tương tự ông Khiêm, bà Hoàng Thị Máy, thôn Nà Khau cũng là một trong những hộ “giàu” lên từ rừng. Bà Máy cho biết, năm 2014, thấy hiệu quả từ rừng, bà đầu tư trồng 6 ha bạch đàn. Sau 4 năm thu về gần 800 triệu đồng. Tiếp đó, bà trồng thêm 8 ha rừng, thu về hơn 1 tỷ đồng. Hiện nay, thu hoạch đến đâu, bà trồng tiếp đến đó, nâng diện tích rừng trồng của gia đình lên gần 30 ha.
Theo các hộ trồng rừng trong xã, trung bình sau 4 - 5 năm trồng, bạch đàn, keo sẽ cho thu hoạch. Với riêng cây bạch đàn, sau khi thu lứa đầu (giữ gốc), nếu chăm sóc tốt, bà con sẽ được thu thêm từ 1 hoặc 2 lứa chồi tiếp theo. Đầu ra hiện nay cũng rất ổn định vì có thương lái ở Hữu Lũng, Thái Nguyên… đến thu mua nên bà con rất yên tâm phát triển trồng rừng.
Ông Vi Văn Nghiệp - Chủ tịch UBND xã Đội Cấn cho biết, xác định phát triển kinh tế đồi rừng là mũi nhọn, cấp ủy, chính quyền xã đã chú trọng tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức cho người dân về trồng rừng; đẩy mạnh phủ xanh đất trống đồi núi trọc; ưu tiên phát triển trồng keo, quế, mỡ… để giữ độ màu cho đất. Bên cạnh đó, hàng năm, xã phối hợp với các cơ quan chuyên môn của huyện thường xuyên tổ chức tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc rừng cho bà con. Từ đó, nhiều diện tích đất rừng trước đây bỏ không nay đã được bà con cải tạo, tận dụng trồng rừng.
Tại xã hiện nay, rừng được phát triển trồng ở 5 thôn: Nà Khau, Nặm Khoang, Nà Đon, Kim Lỵ, Bản Trang. Toàn xã có hơn 200 hộ thì có đến hơn 100 hộ trồng rừng. Trong đó, trung bình các hộ trồng từ 2 - 3 ha/hộ; hộ trồng nhiều từ 20 - 30 ha/hộ.
Nhờ tận dụng tốt lợi thế đất đai, hiện nay, đời sống của đồng bào Tày, Nùng xã Đội Cấn đã thay đổi rõ rệt. Thu nhập bình quân đạt hơn 36 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 32,24% (năm 2011) xuống còn 10,15% (năm 2020). Những kết quả này đã góp phần quan trọng giúp xã Đội Cấn được công nhận đạt chuẩn Nông thôn mới vào tháng 3 vừa qua.
