(TN&MT) - Làng văn hóa Đông Hồ đi vào lịch sử bởi những bức tranh Đông Hồ độc đáo thì giờ đây, ngôi làng này nổi tiếng với cái tên “kinh đô vàng mã”. Hơn 90% người dân làm nghề vàng mã, có nhiều triệu phú nổi lên từ nghề “làm giả” nhưng “ăn” thật này.
Chiếc xe máy thời thượng được làm theo nhu cầu của khách hàng.
Thu nhập cao lại nhàn hạ
Theo thống kê của huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh: Hiện làng Đông Hồ có tới 90% các hộ làm vàng mã. Dịp rằm tháng 7 xá tội vong nhân hay cuối năm vào Tết, làng Đông Hồ nhộn nhịp, tấp nập xe ra vào chở hàng đi các tỉnh. Cứ trên dương gian có gì thì họ đều làm để phục vụ người âm, từ bát đĩa đến ô tô xe máy, nhà lầu, võng lọng ngựa, xe, hình nhân, nón, hài, tủ lạnh, ti vi, điện thoại Iphone 6… không thiếu một thứ gì.
Anh Nguyễn Kế Bình, chuyên làm vàng mã cho hay: Nếu như trước đây, rằm tháng 7, Tết Nguyên đán, người dân chỉ hóa vàng, quần áo thể hiện chữ hiếu, cầu an bình cho người cõi âm thì thời nay, dù giàu hay nghèo thì lễ sắm vàng mã cúng cho người cõi âm trở thành thói quen tiêu dùng, không thể thiếu trong mỗi dịp lễ tết. “Ở làng này, mỗi nhà sản xuất một mặt hàng khác nhau. Nhà làm mũ thì chuyên làm mũ, làm quần áo thì chuyên quần áo, làm xe, máy tính, vàng bạc, trang sức… Nên không phải lo cạnh tranh nguồn hàng. Ví dụ như nhà tôi làm vàng thì mỗi đợt có xe từ tỉnh khác đến, họ sẽ lấy nhà mình vàng mã, lấy nhà khác quần áo. Chất đầy chuyến xe cũng phải trăm triệu” – Anh Bình cho biết.
Chia sẻ với chúng tôi, chị Nguyễn Thị Hạnh chủ cơ sở sản xuất đồ mã cao cấp theo đơn đặt hàng như nhà lầu, ô tô, xe máy cho biết: Nghề này quanh năm có việc. Tết đến thì lo làm vàng mã, đồ cúng tiễn ông Táo về trời; ra giêng thì làm xe ngựa, kiệu cờ phục vụ lễ hội; sau đó vào vụ chuẩn bị đồ mã cúng rằm tháng 7. Những làng xung quanh không có nghề vàng mã, người dân chỉ cần chịu khó đi làm mướn cho làng Đông Hồ cũng đủ sống. Hàng mã của Đông Hồ không chỉ tiêu thụ ở miền Bắc mà còn được chuyển vào miền Nam, thậm chí đưa sang Lào, Đài Loan, Trung Quốc. “Chẳng giấu gì các em, cái nghề này tuy là buôn đồ giả nhưng tiền lời cao gấp đôi, gấp ba các nghề khác. Trung bình mỗi ngày xưởng của gia đình chị thu lãi từ 5 - 6 triệu đồng. Cứ nhìn thì biết, cả làng này toàn nhà ba, bốn tầng mà chủ thì trẻ lắm, từ 20 - 30 tuổi đã cất được nhà riêng rồi” – Chị Hạnh chỉ cho chúng tôi biết về khu nhà cao tầng ngay đầu làng vào.
Lạm dụng thành lãng phí
Tìm đến nhà nghệ nhân tranh Đông Hồ Nguyễn Đăng Chế, ông cho biết: Bây giờ cả làng chỉ những người như chúng tôi vẫn say đắm với nghề mới làm tranh Đông Hồ chỉ để lưu giữ nét văn hóa truyền thống mà thôi, còn kiếm sống lại là từ nghề làm vàng mã. Ông cho biết, nhu cầu làm hàng mã tăng cao trong những năm gần đây, làng của ông không chỉ phục vụ đơn đặt hàng các tỉnh trong nước mà có nhiều đơn hàng từ một số nước láng giềng. Đi từ đầu làng đến cuối làng Hồ, chỗ nào cũng ngập tràn đồ mã từ quần áo, giày dép, máy nghe nhạc, laptop, tivi ,vàng, mỹ phẩm, nhà biệt thự có sổ đỏ... Đến cả những chiếc điện thoai di động đời mới cũng được “cập nhật” thức thời iPhone 5S, Galaxy, Nokia Lumia...
Chia sẻ với chúng tôi, bà Nguyễn Thị Vân, bán hàng mã lâu năm trên con phố Hàng Mã cho rằng, đốt vàng mã là một truyền thống thể hiện lòng hiếu thảo, kính ngưỡng ông bà, có từ lâu đời. Tuy nhiên, cũng chỉ cần tượng trưng, không cứ phải đủ hết bộ lệ trang sức, đồ dùng mới là có hiếu.
Thế nhưng, “phú quý sinh lễ nghĩa”. Vào dịp cuối năm, nhiều gia đình không tiếc tiền bỏ ra vài triệu, chục triệu, trăm triệu mua hiện vật bằng mã thế đốt biếu người âm với suy nghĩ “trần sao âm vậy”. Đến nay, cả nước chưa có một thống kê cụ thể nào về số tiền người dân bỏ ra mua mã đốt nhưng số tiền bị đốt thành tro bụi chắc chắn không hề nhỏ.
Trong quan niệm của Phật giáo không hề thấy có việc đốt vàng mã cúng tế người chết. Quan điểm của đạo Phật hoàn toàn bác bỏ tục lệ mê tín này. Trong khi đó, Nghị định 75/2010/ NĐ - CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động văn hóa đã quy định, việc đốt đồ mã nơi công cộng sẽ bị xử phạt từ 500.000 đến 1.000.000 đồng. Song thực tế, vì thiếu những chế tài đủ mạnh nên đến nay, tình trạng đốt vàng mã vẫn diễn ra như một điều hiển nhiên, đặc biệt là vào dịp cuối năm cũ, đầu năm mới.
Bài và ảnh:Minh Anh