Lai Châu: Ai "bật đèn xanh" cho "cát tặc"?

Bà Lò Thị Bằng, người dân bản Nậm Nhùn bức xúc chỉ tay về phía bãi cát không phép của ông Phạm Văn Khôi, giám đốc DNTN Trường Thành 588

Đá bóng trách nhiệm...

Không chỉ gây ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân, hoạt động khai thác cát không phép diễn ra trong thời gian dài còn gây mất an toàn đường tỉnh lộ 127. Các chủ khai thác cát đã dùng những máy xúc hạng nặng đào hố, tạo bẫy lấy cát, làm thay đổi dòng chảy và tạo thành những bãi sỏi chắn dọc, ngang con suối Nậm Nhùn. Mùa lũ, dòng chảy không được thanh thải lên nước lớn sói lở vào tận chân đường tỉnh lộ 127 gây nguy hiểm và mất an toàn cho công trình.

Việc khai thác cát không phép kéo dài một phần nguyên nhân đến từ việc không phân định trách nhiệm rõ ràng  giữa đất quản lý thuộc Ban quản lý dự án Thủy điện Sơn La – Lai Châu và UBND huyện Nậm Nhùn.

Theo Ban quản lý dự án Thủy điện Sơn La – Lai Châu, đơn vị quản lý dự án đường tỉnh lộ 127 cho biết: “Khu vực khai thác cát không phép rầm rộ nằm chủ yếu ngoài phạm vi quản lý của Ban quản lý. Huyện Nậm Nhùn cho rằng Ban có trách nhiệm với hoạt động khai thác cát không phép là không đúng. Xét về mặt quản lý nhà nước, Ban quản lý dự án không phải là đơn vị quản lý hoạt động khoáng sản mà trách nhiệm chính ở đây là UBND huyện Nậm Nhùn. Hơn thế nữa, Ban quản lý dự án đường tỉnh lộ 127, không lý do gì để Ban quản lý dự án cho phép các hoạt động khai thác cát không phép diễn ra ngang nhiên trong phạm vi đất mà đơn vị quản lý để lại gây ảnh hưởng đến chính công trình của ban”.

Phản bác lại quan điểm này, ông Nguyễn Đức Hiền, Trưởng phòng TN&MT huyện Nậm Nhùn lại cho rằng: “Mặt bằng cắt ngang từ khu vực mỏ đá về phía cầu Nậm Nhùn thuộc phạm vi quản lý của Ban quản lý dự án Thủy điện Sơn La – Lai Châu nên việc xảy ra tình trạng khai thác cát không phép là thuộc trách nhiệm quản lý của Ban. Như huyện chúng tôi muốn triển khai xây dựng công trình nào đó mà nằm trong phạm vi của Ban quản lý Thủy điện Sơn La – Lai Châu thì cũng đều phải xin phép Ban quản lý. Hiện nay chúng tôi cũng đã có văn bản đề nghị Ban quản lý dự án sớm bàn giao phần diện tích khu vực khai thác cát mà Ban không sử dụng để rạch ròi trong công tác quản lý của huyện, không còn tình trạng bên này đổ trách nhiệm cho bên kia”.

Dòng chảy bị thay đổi, nước sói vào chân đường tỉnh lộ 127, Ban QLDA thủy điện Sơn La – Lai Châu đã phải xây dựng kè đá để bảo vệ công trình

Không muốn giải quyết dứt điểm?

Theo tìm hiểu, trên địa bàn huyện Nậm Nhùn hiện có 4 công trình trụ sở lớn của các cơ quan đang được xây dựng. Các đơn vị nhà thầu khi trúng thầu “hé lộ” các công trình này đều được Ban quản lý dự án của huyện Nậm Nhùn giới thiệu lấy cát xây dựng ở khu vực đầu bản Nậm Nhùn.

Anh Vũ Hữu H, chỉ huy công trình trường THPT huyện Nậm Nhùn cho biết: “Khi doanh nghiệp trúng thầu xây dựng trường THPT Nậm Nhùn thì huyện lại giới thiệu cho doanh nghiệp lấy cát xây dựng ở khu vực đầu bản Nậm Nhùn. Như của đơn vị tôi lấy cát của doanh nghiệp tư nhân Trường Thành 588 do ông Phạm Văn Khôi làm giám đốc, riêng công trình trường THPT cấp 3 huyện Nậm Nhùn đã lấy hàng nghìn khối cát ở đó”.

Để rộng đường dư luận, PV đã đặt lịch làm việc với Ban quản lý dự án huyện Nậm Nhùn, tuy nhiên sau nhiều ngày chờ đợi không nhận được sắp xếp làm việc từ cơ quan này và chỉ nhận được sự trao đổi ngắn gọn qua điện thoại. Ông Lê Bá Sơn, Giám đốc Ban quản lý dự án huyện Nậm Nhùn cho biết: Ban chỉ xây dựng báo giá cát cho các gói thầu tại huyện Nậm Nhùn còn việc các nhà thầu lấy cát ở đâu chỉ cần đảm bảo cho chất lượng công trình là được!

Công trình trường THPT Nậm Nhùn đang được xây dựng

Để quản lý hoạt động khoáng sản theo đúng quy định của Luật Khoáng sản 2010 và chấm dứt tình trạng khai thác cát không phép tại khu vực bản Nậm Nhùn, ngày 07/07/2016, Sở TN&MT Lai Châu đã có công văn số 476/STNMT-KSN về việc xin ý kiến của một số ngành, địa phương trong đó có huyện Nậm Nhùn đưa khu vực suối Nậm Nhùn vào khu vực đấu giá quyền khai thác khoáng sản để cấp phép lâu dài cho đơn vị có đủ năng lực, kinh nghiệm và thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước.

Nội dung công văn đề nghị rõ các địa phương đồng ý hoặc không đồng ý đề nghị UBND tỉnh Lai Châu phê duyệt khu vực đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Tuy nhiên, văn bản trả lời của UBND huyện Nậm Nhùn khá “lập lờ” cho rằng: “Khu vực có cát ở suối Nậm Nhùn không gọi là điểm mỏ mà gọi là điểm tận thu cát. Vị trí tận thu cát đang nằm trong khu vực mặt bằng thi công của thủy điện Lai Châu do Ban quản lý dự án Thủy điện Sơn La – Lai Châu quản lý” và cũng không hề trả lời đúng trọng tâm là đồng ý hoặc không đồng ý với chủ trương của UBND tỉnh.

Từ đó, dư luận đặt câu hỏi: Có hay không lợi ích của một số cá nhân để tồn tại tình trạng khai thác cát không phép kéo dài nhiều năm qua?.  Thực trạng này rất cần được các cơ quan chức năng của tỉnh Lai Châu làm rõ, để Nhà nước không bị mất đi nguồn tài nguyên và quan trọng hơn là việc khai thác khoáng sản cần phải thực hiện theo đúng những quy định của pháp luật.

Những diễn biến quanh vấn nạn “cát tặc” tại Nậm Nhùn sẽ được Báo điện tử TN&MT tiếp tục thông tin đến bạn đọc.

Bài & ảnh: Minh Phương