Kiểm soát chặt việc khai thác cát để đảm bảo an toàn cho người dân

Thiếu hụt nguồn cát, nhiều công trình bị chậm trễ

Theo Bộ Giao thông Vận tải, thực hiện chủ trương về tăng cường quản lý Nhà nước trong hoạt động khai thác cát, nên nguồn cung cấp cát ngày càng khan hiếm, do đó đã ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ triển khai các dự án ở các địa phương và các dự án của Trung ương.

Phó Thủ tướng Chính phủ, Trịnh Đình Dũng phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.

Tại hội nghị, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Lâm Quang Thi cho rằng, trục sông Mekong qua tỉnh An Giang, Đồng Tháp có trữ lượng lớn nguồn cát phục vụ cho xây dựng và san lấp, nhưng xảy ra tình trạng khan hiếm như hiện nay là cung không đủ cầu, nguồn cung bị bóp lại thông qua việc ngừng cấp phép khai thác cát các mỏ cát mới, các dự án nạo vét sông luồng lạch cũng tạm dừng, do đó nguồn cung không đủ cầu, nên có nơi giá cát tăng từ 200 đến 300%, các công trình đầu tư của trung ương và địa phương ở khu vực chi phí đầu tư tăng lên.

Còn ông Nguyễn Trung Hoàng, Phó Chủ tich UBND tỉnh Trà Vinh cho biết: "Việc tham vấn người dân trong việc cấp mỏ cát theo quy định của pháp luật là rất khó, vì khi lấy ý kiến thì không có hộ dân nào đồng ý cho khai thác cát cả". Cũng theo ông Nguyên Trung Hoàng, hiện nay tỉnh Trà Vinh có tổng cộng 36 mỏ cát và nay đang xem xét 6 mỏ nữa. Giá cả mặt hàng cát tăng đột biến như hiện nay các công trình gặp nhiều khó khăn. Vừa qua, tỉnh Trà Vinh cũng như các tỉnh, thành khác thực hiện nghiêm chỉ đạo của chính phủ trong việc khai thác cát, nhưng giải pháp giúp các địa phương tháo gỡ khó khăn này thì lại chưa có. "Nếu Chính phủ không giải quyết được vấn đề cát và giá cát thì không có công trình nào triển khai nhanh được. Giá cát tăng từ 100% lên 300% thì làm sao giải quyết được. Từ đó sẽ dẫn tới ách tắc các công trình không chỉ năm nay mà nhiều năm tới"- Bí thư tỉnh uỷ tỉnh Sóc Trăng Nguyễn Văn Thể cho biết. 

Việc kiểm soát chặt chẽ việc khai thác cát trên các tuyến sông không chỉ đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản cho người dân,vừa phục vụ phát triển kinh tế- xã hội.

Dự án đường cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận dài 51km, với tổng vốn đầu tư khoảng 9.000 tỉ đồng, nhưng nếu với giá cát như hiện nay thì dự án này đội chi phí lên cả trăm tỉ đồng.

Theo ông Phan Anh Dũng, Giám đốc Công ty CP BOT tuyến đường cao tốc Trung Lương- Mỹ Thuận, dự án này cần khoảng 6 triệu m3 cát, theo dự toán giá cát của dự án này là trên 80.000đ/m3. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây giá cát đã tăng hơn 200% (khoảng 200.000đ/m3), khiến cho tổng kinh phí đầu tư đội lên khoảng 720 tỉ đồng ( chỉ tính riêng về cát). Nếu tình hình này không được cải thiện thì đến năm 2019 sẽ khó hoàn thành được dự án đường cao tốc Trung Lương- Mỹ Thuận như kế hoạch đã đề ra. 

Thứ trưởng bộ Giao thông và Vận tải, Nguyễn Nhật cho rằng, hiện nay nhu cầu vật liệu cát để thi công các công trình giao thông rất lớn, tuy nhiên thực hiện chủ trương về tăng cường quản lý nhà nước trong hoạt động khai thác cát nên nguồn cung cấp cát ngày càng khan hiếm, chỉ đáp ứng khoảng hơn 23% so với nhu cầu, trong khi đó hiện giá cát tăng cao khoảng 200% so với tháng 10/2016. Do đó, "Thủ tướng Chính phỉ chỉ đạo cac Bộ, ngành và các địa phương hỗ trợ bố trí mỏ cát mới hoặc cấp phép tăng công suất khai thác cát để có thể đáp ứng nhu cầu cho các dự án đang triển khai trong vùng như Dự án xây dựng tuyến Lộ Tẻ -Rạch Sỏi, tuyến cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận.... Đồng thời cung cấp cho các thông tin chính thức, số liệu thực tế của các mỏ cát hiện nay về trữ lượng và công suất để các dự án có giải pháp phù hợp” - Thứ trưởng Bộ Giao thông và Vận tải, Nguyễn Nhật kiến nghị.

Tháo gỡ những nút thắt về giao thông.

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Giao thông và Vận Tải, Nguyễn Nhật kiến nghị Chính phủ cần xem xét bổ sung nguồn vốn dự phòng của Chính phủ giai đoạn 2016-2020 nguồn ngân sách Nhà nước với kinh phí khoảng 1.500 tỉ đồng để triển khai hoàn thành 6 dự án đang thi công sử dụng nguồn vốn ngân sách Nhà nước; 22.645 tỉ đồng để triển khai khởi công mới 17 dự án sử dụng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ (TPCP) trong vùng. Đối với các dự án dự kiến sử dụng nguồn vốn ODA, sau khi Bộ GTVT hoàn thành hồ sơ dự án, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét bổ sung vào danh mục đầu tư công trung hạn để có cơ sở triển khai Dự án. Đối với việc sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ còn dư các dự án để đầu tư bổ sung một số hạng mục nhằm phát huy hiệu quả đầu tư của các dự án, đề nghị Thủ tướng Chính phủ chấp thuận để Bộ Giao thông Vận tải tiếp tục thực hiện…

Theo Phó Thủ tướng Chính phủ, Trịnh Đình Dũng, những năm qua vùng ĐBSCL được quan tâm đầu tư mạnh về cơ sở hạ tầng, giao thông phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội. Đầu tư cho kết cấu hạ tầng của vùng ĐBSCL hết sức quan trọng, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh các mặt hàng lúa gạo, tôm, cá tra..., chất lượng cuộc sống của người dân trong vùng được nâng lên. Tuy nhiên, hệ thống giao thông vẫn còn một số lĩnh vực chưa khai thác triệt để, việc triển khai đầu tư xây dựng chậm các dự án, việc thực hiện các dự án ưu tiên chưa đạt yêu cầu so với đòi hỏi, đặc biệt là những nút thắt dọc trục lớn nhất là tuyến cao tốc TP. HCM - Cần Thơ, nút thắt quốc lộ 60, nút thắt N2 Cao Lãnh-Trung lương…

Hiện nay, hệ thống cảng biển tại vùng ĐBSCL được đầu tư dư công suất, nhưng việc kết nối giữa bên trong và bên ngoài chưa tốt, những cảng chuyên dùng, đặc biệt là cảng than, nếu không có cảng trung chuyển lớn dẫn tới đầu vào vận chuyển sẽ tăng.

Nhu cầu vốn để đầu tư các dự án rất lớn, nhưng việc đáp ứng của Chính phủ lại rất ít chỉ khoảng 30%. Nhiều dự án lớn dở dang đang triển khai 26 dự án với tổng đầu tư 80.000 tỉ đồng, trong khi đó vốn ngân sách chỉ khoảng 20.000 ngàn tỉ đồng. để giúp cho hệ thống hạ tầng giao thông của vùng đồng bộ, đáp ứng nhu cầu phát triển, "Trước tiên phải xử lý được các nút thắt của giao thông, các địa phương, bộ ngành cần vào cuộc và sự quan tâm của Chính phủ. Tập trung tháo gỡ những nút thắt chính về giao thông của vùng ĐBSCL. Đầu tiên là xây dựng tuyến đường cao tốc TP. HCM về Cần Thơ, quyết định việc kết nối vùng với TP. HCM, vừa đối nội lẫn đối ngoại"- Phó Thủ tướng Chính phủ, Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh

Bên cạnh đó, đề nghị Bộ GTVT tổng hợp các nút thắt về giao thông những thuận lợi, khó khăn để có báo với với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Đề nghị bộ Giao thông và Vận tải và các bộ liên quan sớm báo cáo Chính phủ về dự án cảng than để đáp ứng yêu cầu cung ứng than cho khu vực. Huy động, rà soát các nguồn đầu tư, nạo vét cửa sông, cửa biển, luồng lạch giao thông thuỷ nội địa. Các Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ NN&PTNT rà soát lại quy hoạch khai thác cát, sỏi lòng sông, cửa sông, bổ sung, điều  chỉnh quy họach nếu thấy cần thiết.

Về vấn đề khai thác cát, Phó Thủ tướng Chính phủ, Trịnh Đình Dũng cho biết Việc khai thác cát ảnh hưởng đến sạt lở bờ sông, ảnh hưởng đến tính mạng và tài sản của người dân, vì vậy cần được kiểm soát chặt chẽ làm sao vừa đảm bảo an toàn người dân, nhưng vẫn đảm bảo phát triển kinh tế và đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng. Hiện chúng ta đang thiếu nguồn cát để phục vụ xây dựng cần phải tập trung tháo gỡ khó khăn,  Bộ Xây dựng nghiên cứu các vật liệu thay thế cát xây dựng và cát san lấp...

Lê Hùng