Bám sát chủ trương của Đảng, khắc phục các tồn tại để xây dựng Dự thảo Luật
Sau gần 8 năm thi hành Luật Đất đai 2013, nguồn lực đất đai đã được quản lý, khai thác và sử dụng hiệu quả cho phát triển kinh tế - xã hội; việc cải cách hành chính, phân cấp, phân quyền quản lý và sử dụng đất được đẩy mạnh, bước đầu khắc phục tình trạng lãng phí tài nguyên đất...
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hạn chế như: quy hoạch sử dụng đất chưa đảm bảo tính đồng bộ, tổng thể, hệ thống; thiếu tầm nhìn dài hạn; chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển bền vững; việc tiếp cận đất đai của tổ chức, cá nhân còn nhiều bất cập; thị trường quyền sử dụng phát triển chưa ổn định; cải cách hành chính trong quản lý đất đai chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn; tài chính đất đai và giá đất chưa phản ánh đúng thực tế thị trường… Do đó, để đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong tình hình mới, Quốc hội đã đưa dự án Luật Đất đai (sửa đổi) vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội.
Toàn cảnh Hội thảo góp ý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) ngày 26/8/2022. Ảnh: Phạm Thắng
Theo Bộ TN&MT, để phục vụ cho việc sửa đổi Luật Đất đai năm 2013, tháng 8/2020, Thủ tướng Chính phủ đã thành lập Ban chỉ đạo tổng kết thi hành Luật Đất đai và xây dựng dự án Luật Đất đai (sửa đổi). Ban Chỉ đạo đã Ban hành Kế hoạch, Quy chế hoạt động; đã họp và cho ý kiến về một số nội dung cơ bản của Dự thảo Luật.
Thời gian qua, Bộ đã xây dựng Đề cương tổng kết thi hành Luật Đất đai và có văn bản đề nghị các bộ, ngành, địa phương tổ chức thực hiện tổng kết. Quá trình tổng kết đã được tiến hành song song với tổng kết Nghị quyết 19-NQ/TW.
Bên cạnh đó, Bộ đã thành lập Ban soạn thảo, Tổ biên tập dự án Luật Đất đai (sửa đổi); ban hành Kế hoạch xây dựng dự án Luật Đất đai (sửa đổi); nghiên cứu, xây dựng các nội dung của dự án Luật Đất đai (sửa đổi).
Đặc biệt, Bộ trưởng Bộ TN&MT đã ban hành kế hoạch xây dựng dự án Luật Đất đai (sửa đổi), trong đó, thành lập các nhóm (với các nội dung quan trọng) để giúp Bộ trưởng tổ chức thực hiện trong suốt quá trình xây dựng dự án Luật Đất đai (sửa đổi). Chủ động mời các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý tham gia trong quá trình soạn thảo…
Ngoài ra, Bộ cũng tổ chức nhiều cuộc hội thảo, tọa đàm, các buổi làm việc về Dự thảo Luật với cơ quan, tổ chức có liên quan, chuyên gia, nhà khoa học trong nước và quốc tế; Gửi các bộ, ngành, cơ quan Trung ương và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Đặc biệt, ngay sau khi Nghị quyết số 18-NQ/TW được ban hành, Bộ đã khẩn trương huy động sự tham gia của các chuyên gia, các nhà khoa học, các nhà quản lý, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để thể chế hóa các quan điểm, chủ trương mới vào Dự thảo Luật; tổ chức họp Ban soạn thảo, Tổ biên tập, báo cáo Ban Chỉ đạo tổng kết thi hành Luật Đất đai và xây dựng dự án Luật Đất đai (sửa đổi); báo cáo Ban cán sự Đảng Chính phủ về những định hướng lớn, thể chế trong dự án Luật Đất đai (sửa đổi) và một số nội dung chính sách lớn cần thể chế Dự thảo Luật.
Đồng thời, tiếp tục gửi Dự thảo Luật để lấy ý kiến của các bộ, ngành, địa phương, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đăng Dự thảo lên Cổng Thông tin điện tử của Chính phủ và của Bộ TN&MT để lấy ý kiến đối tượng chịu tác động…
Để xử lý các nội dung chồng chéo giữa các luật, Bộ trưởng Bộ TN&MT đã làm việc với Bộ trưởng các Bộ: Xây dựng, Tài chính, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Kế hoạch và Đầu tư, Tư pháp để thống nhất quy định trong Dự thảo.
Tại các buổi làm việc với các bộ, ngành, địa phương, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà luôn khẳng định, Dự thảo Luật được xây dựng trên tinh thần bám sát Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết số 18-NQ/TW và các Nghị quyết, Kết luận khác có liên quan để thể chế hóa đầy đủ, kịp thời các quan điểm, chủ trương của Đảng về quản lý và sử dụng đất đai; đảm bảo kế thừa, sự ổn định của hệ thống pháp luật. Việc sửa đổi bổ sung các quy định nhằm phát huy nguồn lực đất đai và khắc phục những tồn tại, hạn chế trong chính sách, pháp luật đã được chỉ ra trong quá trình tổng kết Nghị quyết 19-NQ/TW và thi hành Luật Đất đai…
“Trong quá trình xây dựng dự án Luật, Bộ cũng đã chủ động rà soát hơn 100 Luật, bộ Luật có liên quan đến lĩnh vực đất đai để đề xuất sửa đổi ngay trong Luật này hoặc đề xuất sửa đổi các Luật có liên quan nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật theo đúng tinh thần của Nghị quyết 18- NQ/TW”, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.
Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) gồm 237 điều, trong đó, giữ nguyên 48 điều; sửa đổi, bổ sung 153 điều; bổ sung mới 36 điều và bãi bỏ 8 điều. Bố cục được sắp xếp như Luật Đất đai hiện hành, tăng thêm 2 chương (bổ sung thêm 1 chương quy định về phát triển quỹ đất và tách chương thu hồi đất, trưng dụng đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư thành 2 chương).
Nhiều nội dung đổi mới
Điểm mới quan trọng nhất, được xem như bước đột phá của dự luật là bỏ quy định khung giá đất của Chính phủ, thay vào đó, cơ chế, phương pháp xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường. Bảng giá đất được xây dựng định kỳ hằng năm và công bố công khai vào ngày 1 tháng 1 của năm.
Về cơ chế điều tiết hợp lý, hiệu quả nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, có chính sách điều tiết chênh lệch địa tô như: bổ sung các khoản thu tài chính từ đất đai, trong đó có tiền sử dụng đất, tiền thuê đất tăng thêm đối với các dự án chậm tiến độ, không đưa đất vào sử dụng; tiền sử dụng đất khi kết hợp với mục đích khác...
Đặc biệt có quy định, phải hoàn thành bố trí tái định cư trước khi thu hồi đất; việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải đi trước một bước; thực hiện có hiệu quả việc đào tạo nghề, tạo việc làm, tổ chức lại sản xuất, ổn định đời sống cho người có đất bị thu hồi; khai thác hiệu quả quỹ đất phụ cận các công trình kết cấu hạ tầng…
Tại các Hội nghị, Hội thảo lấy ý kiến UBND 63 tỉnh, thành, các đại biểu đã cơ bản thống nhất với nội dung Dự thảo Luật đất đai (sửa đổi) lần này và cho rằng Dự thảo Luật đã đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, thống nhất về nội dung việc ban hành Luật, về thể thức đảm bảo thống nhất của Chương, Điều, khoản… và được điều chỉnh, bổ sung trên cơ sở nền tảng Luật Đất đai năm 2013. Đồng thời đã có nhiều ý kiến góp ý, đề xuất rất cụ thể nhằm hoàn thiện Dự thảo Luật.
Tại buổi làm việc của lãnh đạo Quốc hội với Bộ TN&MT về việc sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai ngày 8/8, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ ghi nhận, thời gian qua, cùng với tổng kết Nghị quyết 19-NQ/TW của Bộ Chính trị, Chính phủ, Bộ TN&MT cũng đã tiến hành nghiên cứu đánh giá, tổng kết thi hành Luật Đất đai 2013 và sau khi có Nghị quyết số 18-NQ/TW thay thế Nghị quyết 19-NQ/TW. Bộ đã tích cực xây dựng Dự thảo, hoàn thiện hồ sơ dự án Luật, lấy ý kiến các cơ quan.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, đây là dự án Luật có quy mô phạm vi lớn, tác động mọi lĩnh vực của người dân, doanh nghiệp, cần phải tập trung đầu tư công sức để có sản phẩm tốt nhất, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, đồng thời, thể hiện trách nhiệm của Chính phủ - cơ quan chủ trì soạn thảo và Quốc hội - cơ quan chủ trì thẩm tra trước Đảng và nhân dân. Nhiệm vụ còn rất nặng nề và khó khăn, không thể chủ quan, cần huy động sức mạnh cả nước, trí tuệ toàn dân, thực hiện kỹ lưỡng, bài bản, khoa học mới có thể bảo đảm xây dựng Luật thiết thực, hiệu quả.
