Hội thảo góp ý dự thảo đề án thành lập các ủy ban lưu vực sông

(TN&MT) - Sáng 20/4, tại tỉnh Đắk Lắk, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Chu Phạm Ngọc Hiển đã chủ trì hội thảo lấy ý kiến góp ý dự thảo đề án thành lập các Ủy ban lưu vực sông (UBLV) và đề án thành lập UBLV sông Sê San – Sêrêpốk.

Thứ trưởng Bộ TN&MT Chu Phạm Ngọc Hiển phát biểu tại Hội thảo.

Trong những năm qua, nền kinh tế Việt Nam có mức tăng trưởng mạnh mẻ, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp và công nghiệp. Để có được những thành tựu đó, có sự đóng góp tích cực và vô cùng quan trọng của tài nguyên nước. Tuy nhiên, cùng với sự gia tăng dân số nhanh chóng và phát triển kinh tế, tài nguyên nước đang phải đối mặt với nguy cơ thiếu hụt và cạn kiệt dần. Bên cạnh đó, việc khai thác tài nguyên nước ở nước ta còn chưa hợp lý, cơ chế kiểm soát các nguồn gây ô nhiễm, các hoạt động chặt phá rừng chưa hiệu quả, sự tác động của biến đổi khí hậu đã và đang gây ảnh hưởng gay gắt và nghiêm trọng đến tài nguyên nước…

Trước những thách thức đó, việc thành lập UBLV sông, thực hiện các cơ chế phối hợp để điều phối, giám sát các hoạt động về tài nguyên nước và xử lý các vấn đề phát sinh trên phạm vi toàn lưu vực sông là rất cấp thiết nhằm tăng cường hơn nữa công tác quản lý tài nguyên nước hiệu quả.

Ông Hoàng Văn Bẩy - Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ TN&MT) phát biểu tại Hội thảo.

Căn cứ vào thực tiễn phân bổ lưu vực sông ở nước ta, tại Đề án, Bộ TN&MT đề xuất thành lập 6 UBLV gồm: UBLV sông Hồng - Thái Bình (chịu trách nhiệm đối với lưu vực sông Hồng - Thái Bình, Bằng Giang, Kỳ Cùng, Tiên Yên, Ba Chẽ), UBLV sông Cửu Long (chịu trách nhiệm đối với hệ thống sông thuộc đồng bằng sông Cửu Long), UBLV sông khu vực Bắc Trung Bộ (chịu trách nhiệm đối với 9 lưu vực sông Mã, Cả, Hương, Tống, Yên, Lạch Bạng, Gianh, Bến Hải và Ô Lâu), UBLV sông khu vực Nam Trung Bộ (chịu trách nhiệm đối với 9 lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn, Ba, Trà Khúc, Kôn – Hà Thanh, Lại Giang, Kỳ Lộ, Cái Ninh Hòa, Cái Nha Trang), UBLV sông Sê San – Sêrêpốk (chịu trách nhiệm đối với lưu vực sông Sê San và Sêrêpốk), UBLV sông Đồng Nai (chịu trách nhiệm đối với 8 lưu vực sông Đồng Nai – Sài Gòn, Cạn, Trâu, Cái Phan Rang, Lũy, Cái Phan Thiết, Dinh, Đu Đủ, Ray).

UBLV sông có chức năng kiến nghị việc điều hòa, phân phối nguồn nước, giám sát các hoạt động khai thác, sử dụng, bảo vệ tài nguyên nước, bảo vệ môi trường lưu vực sông, phòng chống và khắc phục hậu quả, tác hại do nước gây ra, tham gia, phối hợp giải quyết các vấn đề có tính liên ngành, liên vùng, liên địa phương trên các lưu vực sông liên tỉnh thuộc phạm vi trách nhiệm đã phân công.

Ông Bùi Thanh Lam - Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Đắk Lắk phát biểu tại Hội thảo.

Về lưu vực sông Sê San và Sêrêpốk, đây là 02 dòng sông có nguồn tài nguyên nước phong phú (sông Sê San là 12,9 tỷ m3, sông Sêrêpốk là 9,7 tỷ m3) kết hợp với địa hình dốc được xem là lợi thế trong phát triển thủy điện, tưới tiêu, cấp nước phục vụ sản xuất công nghiệp, sinh hoạt, góp phần đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế - xã hội và cải thiện điều kiện sinh sống của người dân 5 tỉnh Tây Nguyên. Tuy nhiên, hiện nay, tình hình khai thác, sử dụng nước trên lưu vực sông Sê San - Sêrêpốk đã ở mức cao, về cơ bản hai ngành sử dụng nước chính của vùng là nông nghiệp và thủy điện đã gần đạt tới mức khai thác tối đa trữ năng cho phép của vùng. Do vậy, việc quản lý tài nguyên nước tại lưu vực đòi hỏi phải được thực hiện nghiêm túc, hiệu quả dựa trên các quy hoạch, kế hoạch cụ thể để bảo vệ nguồn tài nguyên nước trong vùng.

Tại Hội thảo đã có 12 ý kiến phát biểu tham luận, các đại biểu cho rằng: Việc thành lập các UBLV sông là cần thiết để tham mưu, giúp việc cho các cơ quan quản lý nhà nước về tài nguyên nước hiệu quả và bền vững hơn. Song để các UBLV sông hoạt động có hiệu quả sau khi thành lập; cần có quy định rõ ràng về chức năng, quyền hạn của các UBLV sông nhằm đảm bảo sự hài hòa trong việc điều phối nguồn nước, nhất là ở các sông liên tỉnh, ở thượng nguồn và hạ lưu các con sông, tránh tình trạng mang lại lợi ích cho địa phương này nhưng lại gây ảnh hưởng xấu cho địa phương khác. Về cơ chế tài chính nên lấy nguồn thu từ tài nguyên nước để chi cho hoạt động của các UBLV sông và văn phòng UBLV sông  thì hoạt động mới ổn định liên tục và hiệu quả.

Ông Lương Văn Ngự - Phó giám đốc Sở TN&MT tỉnh Lâm Đồng phát biểu tại Hội thảo.

Phát biểu kết luận tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Chu Phạm Ngọc Hiển nhấn mạnh: Về hoạt động sẽ được quy định theo hướng tăng về chức năng - nhiệm vụ để hoạt động có hiệu quả tránh mang tính hình thức. Văn phòng trước mắt chỉ thành lập 1 văn phòng chung đặt tại Bộ TN&MT hoạt động thường xuyên đóng vai trò cầu nối, tham mưu, tư vấn hỗ trợ giúp việc cho các UBLV sông và Bộ TN&MT, về việc quản lý tài nguyên nước. Về thể chế hoạt động theo hướng cơ quan quản lý nhà nước đồng thời cũng có bộ phận hoạt động theo đơn vị sự nghiệp với bộ máy ngọn nhẹ, hiệu quả.

Về kinh phí hoạt động của các UBLV sông và văn phòng điều phối cần trích từ ngân sách trên cơ sở nguồn thu từ tài nguyên nước để chi cho hoạt động của văn phòng điều phối và các UBLV sông để có nguồn kinh phí hạot động ổn định.

Về thành phần tham gia các UBLV sông cần cơ cấu đảm bảo để các địa phương ở lưu vực sông và các đơn vị sử dụng, khai thác tài nguyên nước tại các sông được tham gia để đảm bảo hoạt động quản lý liên ngành nhằm của các ủy ban được nhịp nhàng, hiệu quả.

Dự kiến dự án này sẽ được trình lên Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong tháng 6/2016.

Bài & ảnh: Đình Thắng