Hải Dương: Rác thải "ngập ngụa" trên các tuyến đê

Hầu hết các tuyến đê trên địa bàn tỉnh Hải Dương đều tồn tại những bãi rác tự phát, chủ yếu là rác thải sinh hoạt. Dù đa số các địa phương đều có tổ thu gom rác, nhưng do các tổ chỉ hoạt động định kỳ, nên khi phát sinh nhiều rác thải, một số hộ dân thường mang ra triền đê vứt, do đê ở xa khu dân cư nên ít bị phát giác. Ban đầu chỉ vài ba đống rác nhỏ, với: vỏ bao dứa, túi nilon, giẻ lau… dần dần những triền đê đã trở thành điểm tập kết rác. Để phục vụ công tác phòng chống lũ cũng như nhu cầu đi lại của người dân, nhiều đoạn đê đã được bê tông hóa. Chính việc đi lại thuận tiện đã khiến "bệnh" vứt rác ra đê ngày một nghiêm trọng hơn.

Rác ngập đê hữu sông Thái Bình, đoạn thôn Thượng Hải, xã Bình Lãng, huyện Tứ Kỳ

Chị Nguyễn Thị Phương, xã Phượng Hoàng, huyện Thanh Hà, chia sẻ: Những năm trước tôi thường hay đi đường đê để tới chỗ làm vì đây là con đường ngắn nhất. Nhưng bây giờ tuyến đê tả sông Thái Bình đầy rác thải. Không chỉ người dân địa phương mà những người ở nơi khác hay đi lại trên đoạn đê này cũng tiện đường mang rác ra vứt. Vì rác thải mà tuyến đê trải nhựa phẳng phiu trở nên nhem nhuốc và bốc mùi khó chịu, nên ít người qua lại cũng chỉ vì đống rác thải “lù lù” chảy nước bẩn ra lênh láng.

Chúng tôi qua các tuyến đê thuộc các xã Thanh Hải, Tiền Tiến (huyện Thanh Hà), Việt Hưng (huyện Kim Thành), Nhân Huệ (TX. Chí Linh)... đều thấy có những đống rác thải cao chất ngất. Khi có mưa, nước từ các bãi rác chảy xuống kênh, ruộng... ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nước tưới. Việc tập kết rác bừa bãi là đe dọa trực tiếp đến an toàn của thân đê, bởi đây là điều kiện thuận lợi cho các loại côn trùng, chuột, mối trú ngụ. Hơn nữa, những bãi rác ở triền đê phía ngoài bãi sông khi nước lũ lên cao sẽ bị phân tán ra các nơi mang theo nhiều mầm bệnh gây hại. Mặc dù hậu quả đã rõ ràng nhưng việc xóa bỏ được nạn đổ rác trên đê vẫn còn nhiều bất cập.

Ví như, huyện Tứ Kỳ là địa phương kiên quyết “xử” nạn đổ rác thải ra đê nhưng chỉ được thời gian và rồi “đâu lại đóng đấy”. Hạt Quản lý đê Tứ Kỳ đã phối hợp với chính quyền những xã trên thuê máy móc, nhân lực vận chuyển rác thải ra khỏi hành lang đê, sau đó cắm biển cấm đổ rác. Thời gian đầu, Hạt Quản lý đê phân công nhân viên quản lý địa bàn xuống túc trực, nhắc nhở người dân. Nhưng do lực lượng mỏng nên chỉ có thể theo dõi vào thời điểm cố định. Vì vậy, một số hộ dân lại tiếp tục lén lút đổ trộm rác. Nên giờ, dọc tuyến đê hữu sông Thái Bình chạy qua huyện tiếp tục phát sinh nhiều bãi rác tại các xã Bình Lãng, Đại Đồng, An Thanh...

Rác thải công nghiệp đổ ven đường đê xuống đò hàn thuộc phường Bình Hàn, TP. Hải Dương

Tại thị xã Chí Linh, dọc tuyến đê tả sông Kinh Thầy qua các xã, phường: Văn An, Đồng Lạc, Tân Dân, Phả Lại, Nhân Huệ những năm trước cũng tràn ngập rác. Sự vào cuộc của chính quyền địa phương và cơ quan chuyên môn đã phần nào hạn chế được việc xả rác bừa bãi trong hành lang bảo vệ đê. Mặc dù vậy, việc xử lý cũng mới chỉ giải quyết được phần ngọn, là lượng rác thải tồn đọng từ lâu chứ khó có thể ngăn chặn được hành vi của người dân vẫn thừa cơ đổ trộm rác.

Còn lại, các huyện Thanh Hà, Kinh Môn thì vẫn đang loay hoay tìm giải pháp khắc phục.

Đổ rác thải ra đê là hành vi vi phạm Luật Đê điều, gây nhiều ẩn họa tới an toàn đê nhưng việc xử lý vấn đề này ở mỗi nơi lại có những vướng mắc riêng - ông Nguyễn Khắc Nguyên, Trưởng Phòng Quản lý công trình, Chi cục Quản lý đê điều và phòng chống lụt bão Hải Dương, cho biết: Huyện Tứ Kỳ và TX. Chí Linh quyết liệt tìm cách khắc phục, để có thể chủ động trong việc xây dựng tuyến đê kiểu mẫu. Tuy nhiên giải pháp mới chỉ xuất phát từ một phía, vì người dân vẫn chưa thực sự nhận thức được đầy đủ tác hại của việc vứt rác ra đê, nên tình trạng này vẫn còn tái diễn. Còn một số địa phương ở các huyện Thanh Hà, Kinh Môn, mặc dù các Hạt Quản lý đê thường xuyên đi kiểm tra, đánh giá thực trạng rác thải trên đê và gửi văn bản đốc thúc chính quyền địa phương hợp tác để xử lý, nhưng việc xử lý vẫn còn mang tính hình thức, nửa vời... Vì vậy, tình trạng vứt rác ra đê ở những nơi này không những không được khắc phục mà ngày còn nặng thêm.

Để xử lý triệt để tình trạng vứt rác thải vào hành lang bảo vệ đê, bên cạnh việc nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ thu gom rác, quy hoạch bãi rác tập trung hợp lý thì các địa phương tỉnh Hải Dương cần quan tâm tuyên truyền để nâng cao nhận thức của người dân. Như vậy mới có thể giải quyết được tận gốc vấn đề, nếu không sẽ rơi vào vòng luẩn quẩn: những bãi rác tồn đọng cũ vừa được xử lý thì lại phát sinh thêm nhiều bãi rác mới.

Phạm Hoàng