Giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tài sản phải căn cứ chứng cứ cụ thể

(TN&MT) - Bà H’Ngep Nie Hra – trú tại Buông Weo A, thị trấn Krông Năng, huyện Krông Năng, tỉnh Đăk Lăk trình bày: Do quen biết nhau từ trước, bà H’Ngep một vài lần vay mượn tiền của bà Ưng Thị Mẫn (người cùng Buôn), nhưng đã thanh toán xong.

Ngày 04/04/2012, bà H’Ngep có nhu cầu vay 500 triệu đồng của bà Mẫn, thời hạn vay 1 tháng, lãi suất không ghi trong hợp đồng vay nhưng 2 bên thỏa thuận là 3%/tháng. Để đảm bảo số tiền vay, bà H’Ngep thế chấp cho bà Mẫn giấy chứng nhận quyền sử dụng đất 250m² (thửa đất số 276 tờ bản đồ số 17) tọa lạc tại thị trấn Krông Năng, huyện Krông Năng, tỉnh Đăk Lăk. (thực tế bà H’Ngep có ký hợp đồng vay tiền và thế chấp tài sản để bà Mẫn đi vay tiền Ngân hàng dùm).

Hợp đồng vay vốn được công chứng tại phòng công chứng Đại An, TP Buôn Ma Thuột, tỉnh Đăk Lăk. Trong khi đi công chứng (cùng ngày), bà Mẫn chỉ đưa cho bà H’Ngep 500.000 đồng (năm trăm ngàn đồng - đưa trước tiền đổ xăng xe đi từ huyện Krông Năng lên TP Buôn Ma Thuột và tiền nạp card điện thoại). Bà Mẫn nói khi nào vay được tiền sẽ giao lại nốt cho bà H’Ngep 499,5 triệu đồng.

Sau một thời gian chờ đợi, bà Mẫn thông báo cho bà H’Ngep rằng Ngân hàng không cho người dân tộc thiểu số vay tiền. Đến nay, bà Mẫn chưa trả giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã thế chấp nên bà H’Ngep không trả lại 500.000 đồng đã nhận cho bà Mẫn.

Từ đó tranh chấp xảy ra, phía bà Mẫn vì ghét nhau nên thách đố đã giao đủ 500 triệu đồng cho bà H’Ngep (vì đã có hợp đồng công chứng). Bà Mẫn còn cho rằng việc giao nhận tiền cho nhau không lập thành văn bản (vì tin tưởng nhau) và đã có hợp đồng công chứng vay tiền nên bà không trả lại “bìa đỏ” cho H’Ngep. Hai bên đôi co, phía bà Mẫn thách thức bà H’Ngep phải trả đủ 500 triệu đồng cho bà theo như hợp đồng đã ký trước đó, nếu không bà sẽ khởi kiện tại Tòa án.

Quyết định kháng nghị Giám đốc thẩm của TAND tối cao về vụ án.

Vụ việc đã được giải quyết ở hai cấp Tòa án (xét xử sơ thẩm tại TAND huyện Krông Năng và phúc thẩm tại TAND tỉnh Đăk Lăk) nhưng đều buộc bà H’Ngep phải trả nợ 500 triệu đồng cho bà Mẫn. Bà H’Ngep không đồng ý với phán quyết của Tòa án vì cho rằng bà không vay và chưa bao giờ nhận 500 triệu đồng của bà Mẫn. Bà H’Ngep làm đơn yêu cầu kháng nghị 02 bản án nói trên lên TAND cấp trên. Ngày 07/03/2016, TAND tối cao có kháng nghị giám đốc thẩm số 31/2016/KH-DS quyết định kháng nghị bản án dân sự phúc thẩm số 120/2014/DS-PT ngày 15/9/2014 của TAND tỉnh Đăk Lăk về hợp đồng vay tài sản nói trên  và Đề nghị Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại Đà Nẵng xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, hủy 02 bản án sơ thẩm và phúc thẩm nói trên xét xử sơ thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật.

Thực tế, để TAND Tối cao ra quyết định hủy 02 bản bán nói trên là căn cứ vào các chứng cứ có trong hồ sơ vụ án. Vì tại các lời khai của bà Mẫn có mâu thuẫn về việc giao tiền: Tại biên bản hòa giải và đối chất ngày 04/04/2013, bà Mẫn khai sau khi hợp đồng vay tiền được ký kết, bà đã giao đủ 500 triệu đồng cho vợ chồng bà H’Ngep; việc giao nhận tiền cho nhau hai bên không thành lập văn bản, vì tin tưởng nhau và đã có hợp đồng vay tiền làm chứng cứ…

Tại phiên tòa sơ thẩm bà Mẫn khai “vào ngày 04/04/2012 vợ chồng bà H’Ngep có đến nhà bà mượn 500 triệu đồng, việc giao tiền và bìa đỏ ở nhà bà xong sau đó hai bên lập hợp đồng vay tiền và thế chấp tài sản tại phòng công chứng Đại An”. Cuối phiên tòa sơ thẩm bà Mẫn lại khai “Hôm đó bà đi Buôn Ma Thuột với đứa em có việc, vợ chồng bà H’Ngep gọi điện cho bà, bà nói vợ chồng chị H’Ngep chạy lên, bà giao tiền trên đó rồi vào phòng công chứng làm luôn. Bà giao tiền cho bà H’Ngep tại quán café vỉa hè sát Phòng công chứng”.

Tuy nhiên bà Mẫn chưa xuất trình được tài liệu chứng minh đã giao 500 triệu đồng cho vợ chồng chị H’Ngep. Còn vợ chồng bà H’Ngep chỉ thừa nhận có nhận 500.000 đồng tiền đổ xăng xe, chứ chưa thừa nhận số tiền 500 triệu đồng như bà Mẫn trình bày; đồng thời cho rằng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bà Mẫn đang giữ là do vợ chồng bà H’Ngep thế chấp cho bà Mẫn để bà Mẫn đảm bảo số nợ vay 30 triệu đồng của “Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất vay tiền” ngày 28/12/2010 (trước đó).

Vì Tòa án cấp sơ thẩm và phúc thẩm chưa làm rõ bà Mẫn đã giao đủ 500 triệu đồng theo hợp đồng vay tiền ngày 04/04/2012 cho vợ chồng bà H’Ngep hay chưa, giao nhận ở đâu, trước hay sau khi kí kết hợp đồng và có ai chứng kiến việc giao nhận tiền đó; Nếu giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của vợ chồng bà H’Ngep và bà Mẫn đang giữ là tài sản đảm bảo cho hợp đồng vay 500 triệu đồng thì vì sao hai bên không thành lập biên bản giao nhận theo quy định tại Điều 4 của hợp đồng vay tiền…

Các vấn đề trên chưa được làm rõ mà Tòa án cấp sơ thẩm và phúc thẩm đã giải quyết vụ án là chưa đủ chứng cứ, chưa chặt chẽ vì thế vụ án bị kháng nghị giám đốc thẩm. Những vấn đề bà H’Ngep trình bày như nói trên sẽ được xét xử sơ thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật.

Vũ Đình Năm