Đột nhập “công trường” khai thác cát trái phép thượng nguồn sông Hương

“Rút ruột” cát xuyên đêm

Thời gian qua, PV liên tiếp nhận được phản ánh của người dân sống ở thượng nguồn sông Hương - tỉnh Thừa Thiên Huế về việc “cát tặc” ngày đêm lộng hành bất chấp lệnh cấm khiến họ bức xúc.

1h khuya ngày 15/3, cả một dòng sông Hương kéo dài... tối mịt, tĩnh mịch, gió nhè nhẹ và mặt nước nhấp nhô gợn sóng. Khi người người nhà nhà đang chìm trong giấc ngủ, PV liền ngược dòng, có mặt tại thượng nguồn sông Hương, một bên bờ là địa phận phường Hương Hồ (thị xã Hương Trà) và bờ bên kia thuộc phường Thủy Biều (thị xã Hương Thủy).

Tại đây, sự yên ắng, thơ mộng của sông Hương không còn mà thay vào đó là rất nhiều tàu thuyền lớn, nhỏ “dàn trận”, âm thành ầm ĩ vang dội cả một vùng.

Qua quan sát từ xa, “cát tặc” đưa “vòi rồng” xuống đáy sông, cho máy chạy rồi hút những khối cát đưa lên khoang thuyền. Sau khi “no” cát, những chiếc tàu này nhanh chóng theo dòng nước chạy về xuôi, nhường chỗ cho tàu khác... Cứ thế và cứ thế...

Khu vực này nằm xa khu dân cư nên các đối tượng ngang nhiên khai thác cát trái phép mà không sợ bị ai ngăn cản. “Công trường” hoạt động xuyên đêm khiến sông Hương đục ngầu, ô nhiễm. Lo sợ cảnh giới, nhiều thời điểm PV phải tắt nguồn điện thoại.

PV tiếp tục theo chân những con thuyền chở đầy cát “lậu” về tới Bến Than (đối diện Điện Hòn Chén, thuộc thôn Cư Chánh 2, xã Thủy Bằng, thị xã Hương Thủy). Tại đây, sau khi dừng thuyền thì  “cát tặc” đưa cát lên bãi trong đêm tối.

Có tới 5 bãi tập kết cát, máy móc hoạt động inh ỏi trong chừng diện tích khoảng 500m. Tầm 5h sáng, xe tải nối đuôi nhau vào chở cát đi tiêu thụ. Khoảng 6h30 - 7h sáng, thuyền “biến mất” khỏi những bãi tập kết cát. Những ngày sau, sự việc vẫn tiếp tục có dấu hiệu tái diễn...

Qua quan sát vào ban ngày, hầu hết các bãi cát được tập kết ngổn ngang, bừa bãi, thậm chí không có tường rào bao quanh. Mỗi bãi được trang bị một máy xúc cỡ trung và những chiếc cẩu điện dài gần chục mét với hệ thống dây cáp và gàu múc vươn xuống những chiếc tàu. Trong khuôn viên tập kết từ vài trăm đến hàng nghìn khối cát, cứ bán hết cát trong bãi thì vài ngày sau cát được đổ đầy bãi...

“Những bãi cát này tồn tại nhiều năm nay nhưng không thấy dẹp bỏ, nhiều lần dân cũng thấy đoàn kiểm tra về nhưng sau đó thì đâu lại vào đấy. Xe tải ra vào lấy cát cứ chạy ầm ầm, bụi bay mù mịt, chẳng mấy chốc mà con đường thôn nát hết. Việc khai thác cát bừa bãi không những làm thất thoát tài nguyên khoáng sản, gây ô nhiễm mà còn dẫn đến tình trạng sạt lở bờ sông, đe dọa vườn tược, nhà cửa khiến bà con chúng tôi rất vô cùng...”, một người dân cho hay.

Được biết, không chỉ khu vực trên, nhiều nơi trên sông Hương cũng đã và đang tồn tại rất nhiều sà lan, thuyền... trốn tránh các cơ quan chức năng để hút cát, sỏi trái phép. Sự việc diễn ra trong một thời gian rất dài; phải chăng có một “thế lực” nào đó đang “bật đèn xanh” cho cát tặc ngang nhiên lộng hành?.

Chính quyền bất lực?

Ông Nguyễn Thanh Nguyên - Phó chủ tịch UBND xã Thủy Bằng thông tin, những bãi tập kết cạnh Bến Than hoạt động từ rất lâu. Lãnh đạo xã đã nhiều lần chỉ đạo cán bộ địa chính, công an vào cuộc xử lý. Từ năm 2015 đến 2017, năm nào xã cũng ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính, mỗi lần 2 triệu đồng/trường hợp vì tập kết cát sỏi trái phép.

“Từ năm 2018 đến nay chúng tôi không phạt. Dù xã đã lập biên bản, các hộ cam kết không tái phạm nhưng sau đó chủ bãi lại không tuân thủ, xã đành chịu vì vượt quá thẩm quyền. Nhiều lần, UBND xã cũng đã gửi công văn lên Sở TN&MT để giải quyết vấn đề này. Sở cũng đã cử đoàn thanh tra về đình chỉ, lập biên bản vụ việc nhưng đến nay vẫn không xử lý dứt điểm được. Mong các cấp có thẩm quyền vào cuộc quyết liệt hơn...” - ông Nguyên chia sẻ.

Theo ông Lê Ngọc Sơn - Chủ tịch UBND thị xã Hương Thủy, thị xã vẫn thường xuyên chỉ đạo việc quản lý khai thác cát trái phép dọc sông Hương.

“Ngoài thường xuyên tuần tra kiểm soát bằng đò, thị xã còn thành lập đoàn liên ngành gồm các thành viên công an thị xã, Phòng TN&MT cùng phối hợp. Tuy nhiên do các đò hoạt động chủ yếu vào rạng sáng, lực lượng chức năng của xã còn mỏng nên gặp khó khăn...” - ông Sơn nói.

Được biết, qua nhiều cuộc họp của tỉnh, để chống lại tình trạng khai thác cát sỏi trái phép đang diễn ra một cách phức tạp, ông Lê Trường Lưu - Bí thư Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế luôn đề nghị UBND tỉnh và các cơ quan liên ngành phải chỉ đạo quyết liệt, ngăn chặn nạn nạn khai thác cát sỏi trên sông Hương, sông Bồ và các sông trên địa bàn tỉnh nhằm đảo bảo đời sống bình yên cho người dân, tránh ô nhiễm môi trường...

Báo Điện tử Tài nguyên & Môi trường sẽ tiếp tục thông tin.