Đông Nam bộ: Hồ tiêu mọc lên, cao su ngã xuống

   

   

   

   

  Đến với “thủ phủ hồ tiêu” Lộc Ninh (tỉnh Bình Phước) trong những ngày cuối năm này, hầu như nhà nông nào cũng bàn luận về câu chuyện trồng hồ tiêu để làm giàu. Huyện Lộc Ninh hiện có khoảng 4.000ha hồ tiêu (tập trung ở các xã Lộc An, Lộc Thạnh, Lộc Quang, Lộc Hòa và Lộc Tấn), chiếm 30% diện tích hồ tiêu của cả tỉnh Bình Phước. Việc Cục sở hữu trí tuệ Việt Nam vừa chứng nhận “Nhãn hiệu tập thể hồ tiêu Lộc Ninh” như kích thích bà con nông dân trong huyện ồ ạt mở rộng diện tích.

   

  Lão nông Nguyễn Văn Pha (71 tuổi), người dân xã Lộc An (huyện Lộc Ninh) thổ lộ, những năm trước, khi mủ cao su có giá cao, bà con trong xã chuyển nhiều diện tích hồ tiêu sang trồng loại cây này. Hơn một năm qua, khi giá hồ tiêu tăng đột biến, đã có rất nhiều hộ dân thẳng tay loại bỏ cây cao su, có lúc được xem là “vàng trắng” để chuyển sang trồng loại cây có mùi vị cay nồng. Tuy không đều, song có hộ trong xã thu tiền tỷ từ hạt hồ tiêu.

   

   

  Theo ghi nhận của phóng viên Báo Tài nguyên & Môi trường online, trong việc mở rộng diện tích hồ tiêu ở Bình Phước, điểm nóng nhất là huyện Bù Gia Mập. Từ cuối năm 2013 đến cuối năm 2014, người dân đã trồng mới hàng ngàn ha hồ tiêu. Tại huyện Bù Đăng cũng có vài trăm ha hồ tiêu trồng mới. Chỉ riêng xã Nghĩa Bình (huyện Bù Đăng), từ đầu năm 2014 đến nay, người dân đã chặt bỏ trên 100ha các loại cây trồng đang cho thu hoạch, để trồng tiêu.

   

  Ở địa phương lân cận, tỉnh Bình Dương khá gắn bó với cây cao su trong suốt thời gian dài, nay người người, nhà nhà đốn hạ cao su, đổ xô trồng hồ tiêu. Trên đường liên huyện khu vực xã Định Hiệp (huyện Dầu Tiếng), chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng khi chứng kiến cảnh một vài hộ dân tại đây cắt ngang những vườn cây cao su gần 10 năm tuổi, chừa lại khoảng 3m thân cây để làm trụ tiêu. Khắp các huyện Dầu Tiếng, Phú Giáo, Bắc Tân Uyên…, những trụ hồ tiêu thay nhau vươn mình trên những diện tích cao su vừa đổ xuống.

   

   

  Ông Bùi Quang Chánh, Trưởng phòng Nông nghiệp - Sở Nông nghiệp & Phát triển nông thôn tỉnh Bình Dương cho biết, trong quy hoạch phát triển ngành nông nghiệp của tỉnh, hồ tiêu không phải là loại cây trồng ưu tiên. Vì theo nghiên cứu, cây này không phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của Bình Dương; cho năng suất thấp hơn rất nhiều so với các nơi khác trong cả nước. Trồng cây hồ tiêu ở Bình Dương xưa nay chỉ là tự phát theo kiểu phong trào chứ không hề theo quy hoạch, định hướng nào của cơ quan quản lý nhà nước. Hiện nay, bà con nông dân trong tỉnh chạy theo thị trường, chặt bỏ cây cao su để trồng hồ tiêu là không nên. Điều này dễ mang lại những hậu quả khó lường về sau.

   

   

  Thời gian qua, giá mủ cao su giảm mạnh đã khiến nhiều hộ trồng cao su tiểu điền gặp khó khăn. Để khắc phục tình trạng này, thay vì đốn sạch vườn cao su như ở các tỉnh Bình Phước, Bình Dương, Đắk Nông…, nhiều hộ trồng cao su trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã chọn giải pháp trồng xen canh cây tiêu và lấy cây cao su làm trụ.

   

  Chọn giải pháp này, bà con nông dân tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu hy vọng vẫn giữ lại vườn cao su, chờ thời điểm giá mủ cao su sẽ tăng trở lại. Gia đình ông Lê Kiếm, ở ấp 3, xã Hòa Hội (huyện Xuyên Mộc), có hơn 1ha cao su tiểu điền đang cho thu hoạch. Khi giá mủ cao su xuống mức dưới 30 triệu đồng/tấn như hiện nay, ông đã có “sáng kiến” trồng hồ tiêu dưới gốc cao su. Thấy hồ tiêu phát triển tốt, ông tỉa cành cây cao su, thân cây còn sống ông tận dụng làm trụ cho cây tiêu. Hiện nay, với mô hình này, tại các xã Phước Thuận, Hòa Hội (huyện Xuyên Mộc), đã có gần 100ha cao su của bà con nông dân trong vùng được đốn tỉa để làm trụ sống cho cây hồ tiêu phát triển. Qua khảo sát, các vườn tiêu đều phát triển tốt, thân cây thẳng giúp tiêu bám tốt.

   

   

  Ở một diễn biến khác, bà Nguyễn Thị Lê Thanh ở xã Phước Thuận (huyện Xuyên Mộc), một hộ trồng cao su tiểu điền lâu năm cho biết, bà sẽ giữ lại vườn cao su 1,5ha đang thời kỳ kinh doanh của gia đình, với hy vọng giá mủ sẽ tăng trở lại. Kinh nghiệm trên thị trường những năm qua cho thấy, giá cao su ở mức thấp, sau vài năm sẽ tăng cao, rồi sẽ lại giảm đều. Do vậy, bà Thanh cùng gia đình dừng lại không cạo mủ nữa, chờ giá nhích lên sẽ cạo tiếp. Đến nay, vườn cao su vẫn được gia đình bà chăm sóc kỹ. Bà Thanh khẳng định, nếu thấy giá giảm thấp mà người dân đua nhau chặt cây ngay thì cứ mãi loanh quanh với điệp khúc “trồng rồi chặt-chặt rồi trồng”.

   

  Trong lúc giá cao su đang diễn biến không thuận lợi như hiện nay, để người nông dân nói chung, người trồng cao su nói riêng tránh được điệp khúc “chặt-trồng”, ngành Nông nghiệp các tỉnh vùng Đông Nam bộ cần có định hướng và quy hoạch phát triển các loại nông sản cũng như cây cao su chung cho toàn tỉnh. Bên cạnh đó, bà con nông dân cũng cần phải có sự chủ động trong việc tìm các đầu mối liên kết với các doanh nghiệp trong việc bảo đảm đầu ra cho sản phẩm.