Diên Khánh, Khánh Hòa: Khai thác cát trái phép trên sông Cái vẫn phức tạp!

Các đối tượng ngang nhiên khai thác cát trái phép giữa ban ngày tại địa phận xã Diên Lâm 1, Diên Khánh

Không phải mùa xây dựng, nhưng tỉnh lộ 8, thị trấn Diên Khánh ngược lên các xã Diên Sơn, Diên Lâm, Diên Xuân, xe tải chở vật liệu, cát vẫn nhộn nhịp như mắc cửi.

Bắt đầu từ địa phận xã Diên Sơn, đường vắng, các phương tiện vận tải thả ga, chạy với tốc độ cao.

Nhiều bến bãi tập kết cát dọc bờ sông và tỉnh lộ 8

Rất nhiều con đường nối từ tỉnh lộ 8 dẫn ra các bến bãi phía bờ sông. Dọc tỉnh lộ 8, nhiều bãi tập kết vật liệu, đầy cát. Những vệt nước ngoằn ngoèo và cát sạn vương vãi hiện trên những con đường dẫn ra bờ sông, đã minh chứng cho nguồn gốc của nguồn cát vận chuyển.

Từ trên đường lộ, có thể nghe những tiếng máy nổ bành bạch của những ghe hút cát.

Đường dân xuống sông Cái tiếp tục được mở

Bờ sông Cái tại vị trí gần cầu Hồ Văn Hớn và mỏ cát Hòn Ngang, thuộc xã Diên Lâm 1, giáp ranh với xã Diên Sơn, hai chiếc ghe đang hối hả hút cát. Một người dân cho biết, các đối tượng hoạt động thường xuyên. Nếu có đợt kiểm tra, chúng chuyển làm đêm. Từ Diên Lâm 1 ngược lên các xã Diên Xuân, Diên Thọ, trên chiều dài cỡ mười lăm cây số, cứ vài trăm mét lại có một bãi, điểm hút cát. Ngay gần vị trí hai ghe đang hút cát, có các hai bến bãi, một của người tên Đông, một của người tên Tám Trung. Họ thuê đất của dân, tự mở đường xuống sông, lập bến, tổ chức khai thác cát và trực tiếp bán cát.

Qua địa bàn xã Diên Lâm 1 về phía hạ lưu, tại địa phận thôn Tây 2, xã Diên Sơn, giáp ranh xã Diên Lâm 1, hai chiếc ghe khác cũng thả ga hết công suất. Những chiếc ghe chỉ cách bờ chừng hơn chục mét. Vị trí ghe đang hút cát, bờ sông đã bị lở. Bên mép sông, đám cỏ voi còn chưa rớt hẳn, chơi vơi trên bờ ta luy dựng đứng, cao đến cả chục mét so với mặt nước. Thấy ống kính máy ảnh, các đối tượng thu ống, rồ ga tháo chạy.

Các phương tiện khai thác cát trái phép tại thôn Tây 2, xã Diên Xuân, Diên Khánh

Ông Nguyễn Yến (Sâm), chủ khu đất kể: “Mùa mưa năm ngoái lở mất 0,25 ha, là ruộng trồng cỏ voi. Ghe hút cát cứ nhằm sát bờ moi cát, khiến đất lở. Tháng 6 vừa rồi, chúng huy động gần chục ghe, dàn quân hút cát như đánh trận, tôi xót quá ra cản. Ghe của ông Trí không đi, chúng nhảy lên bờ nhè đầu tôi mà phang. Tôi bất tỉnh đến gần hai mươi phút, rồi nhập viện. Vết thương phải khâu 13 mũi. Công an đến ghi nhận hiện trường. Cả chủ ghe- ông Trí, chủ bãi- ông In và người đánh tìm đến tôi năn nỉ, xin bỏ qua. Tôi cũng vì bốn chữ, dĩ hòa vi quý mà không làm tới, chỉ yêu cầu họ buông tha chỗ tôi, đừng đến hút cát nữa. Nhưng chưa được ba mươi ngày, chúng đã quay lại, ngang nhiên, thách thức hơn. Các chú thấy rồi đấy. Chắc lại phải đổ máu thôi!”.

Một điểm tập kết cát quy mô lớn

Cán bộ địa chính xã Diên Sơn, ông Hồ Đắc Thuần cung cấp thông tin: chiều dài sông chạy qua địa bàn xã khoảng 2 cây số. Trên địa bàn không có doanh nghiệp nào được cấp phép khai thác cát, chỉ có khai thác trái phép với 4 bến bãi, 12 ghe hành nghề khai thác cát. Khai thác cát chui có giảm, nhưng còn phức tạp, mặc dù lực lượng của xã có lịch kiểm tra hàng tuần. Thời gian gần đây tỉnh, huyện chỉ đạo ráo riết, xã lập barie, đổ đá hộc lấp đường ra bãi cát, giải tỏa bến tự tạo, nhưng các đối tượng đều có biện pháp đối phó, lập lại. Sau mỗi đợt làm mạnh, tình hình có giảm, nhưng rồi lại tái diễn. Đến cuối tháng Mười, trên địa bàn xã có 7 phương tiện bị xử lý, gồm 6 phương tiện vận chuyển cát, một xe múc, xử phạt hành chính lĩnh vực hoạt động thương mại, mức 300.000 đ/trường hợp, tịch thu số cát vận chuyển không rõ nguồn gốc.

Một điểm sạt lở bờ sông Cái tại xã Diên Sơn, vị trí các đối tượng đang tập trung khai thác cát trái phép

“Ghe thuyền ở dưới sông làm sao mà bắt, chỉ có lực lượng thẩm quyền của tỉnh, huyện mới xử lý được. Nhưng lực lượng tổ chức rầm rộ, đến nơi, các đối tượng đã kịp rút êm. Còn lực lượng xã, nghe tin báo, có đến chỉ đứng trên bờ. Có vấn đề, mỗi khi xe tải chở cát bị bắt, điện thoại về xã tới tấp. Thế thì chúng tôi làm sao mà xử lý”- ông Thuần thẳng thắn nói.

Trái với những gì diễn ra trong thực tế, trả lời về tình hình khai thác cát trái phép trên địa bàn, ông Đinh Văn Thiệu- Chủ tịch UBND huyện Diên Khánh nói: “Huyện đang tập trung làm. Công an tỉnh cũng có hẳn một chuyên án. Các cơ quan thẩm quyền kiểm soát được tình hình. Khai thác cát trái phép chỉ lén lút”.

Ông Võ Thành Nhân- Trưởng phòng Tài nguyên & môi trường huyện Diên Khánh chia sẻ, quản lý tài nguyên khoáng sản, đặc biệt là cát rất phức tạp. Trên địa bàn có đến máy chục ghe thuyền chuyên hành nghề khai thác cát chui. Mười tháng qua, có 5 ghe và 1 phà hút cát trái phép đã bị lực lượng chức năng địa phương phát hiện, tịch thu, xử phạt 59 trường hợp vận chuyển cát trái phép. Sắp tới, huyện trang bị ca nô, bố trí lực lượng tuần tra đường thủy. Tuy nhiên, đánh giá về tình hình khai thác cát trái phép trên địa bàn, ông Nhân có cùng nhận định với lãnh đạo huyện. Ông Nhân nói: “Khai thác cát trái phép kiểu ngang nhiên là không có. Chúng tôi mới phối hợp với xã kiểm tra hôm qua xong, có thấy đâu!”.

Nguyễn Văn