Hà Nội hôm nay đã khác nhiều. 65 năm sau giải phóng, Thủ đô của chúng ta đã tầm vóc, rộng lớn hơn. Đặc biệt, sau hơn 30 năm đổi mới, Thủ đô đã có một sắc diện mới.Chỉ riêng gần hai thập kỷ đầu của thế kỷ 21 này, Hà Nội đã có những đổi thay kỳ diệu.
Những người Hà Nội đi xa lâu ngày về, bây giờ sẽ phải ngỡ ngàng trước những đổi thay chóng mặt của Thủ đô. Nếu như trong ký ức của họ là một Hà Nội nhiều cây xanh, mặt nước, mái ngói rêu phong; nay đã hiển hiện những tòa nhà cao tầng, sừng sững những khu đô thị mới trên những mảnh ruộng trù phú ngày nào.
Hà Nội ngày hôm nay đã mang trên mình chiếc áo mới với diện tích hơn 3.000km2, rộng gấp 3,6 lần diện tích cũ, số dân lên đến gần 10 triệu người. Hà Nội trong tương lai sẽ phát triển mạnh về phía Bắc sông Hồng, vươn lên những dãy núi trùng điệp hùng vỹ phía Tây. Sông Hồng sẽ chảy giữa lòng thành phố với 9 cây cầu hiện đại nối hai bờ vui.
Tầm vóc mới nên thách thức cũng lắm. Sau hơn 30 năm đổi mới, trong sự phát triển ấy, niềm vui thật nhiều, nhưng cũng không ít ưu tư. Hôm nay, ngắm nhìn diện mạo Thủ đô trong một tư thế mới, một tầm vóc mới, trong rộng mở ta chợt tự hỏi: Thành phố sẽ ra sao trong 5, 10, 20 năm tới?! Ngay như việc để biến 3 - 4 triệu nông dân thành người Thủ đô thanh lịch và làng xóm của họ thành những phố phường văn minh vẫn là một bài toán lớn cho những nhà lãnh đạo của Thủ đô nghìn năm văn vật.
Ai đó bảo: Đó là điều tất yếu của phát triển. Song nếu bạn bè nơi xa hỏi: Hà Nội bây giờ ra sao? - thật khó trả lời. Đẹp hay không đẹp? Hiện đại hay cổ kính? Đặc trưng của kiến trúc đô thị Hà Nội hôm nay là gì?… Cứ thế, Hà Nội đang phát triển trong thế ăn dần vào chính xương thịt của mình… Cái cũ có giá trị cứ dần mất đi, cái mới đang mọc lên nhanh quá nhưng chưa rõ hình hài.
Chưa bao giờ Hà Nội lại đối mặt với nhiều thách thức như hôm nay. Bề dày truyền thống, lịch sử nghìn năm không thể mãi là cái bóng để những cư dân sống ở đây hưởng thụ. Phải bảo vệ, phát huy và gìn giữ. Nhưng làm thế nào, ra sao thì vẫn chưa có câu trả lời thỏa đáng!(?)
Cái khó nhất trước mắt là môi trường sống. Bây giờ, những không gian xanh, mặt nước đang ngày một ít đi. Sau 30 năm đổi mới, bên cạnh sự đổi thay về lượng, những ai yêu Hà Nội phải xót xa khi điểm lại bỗng thấy mất đi thật nhiều những khoảng không gian xanh, những vùng mặt nước quý giá. Hồ Tây biếc xanh thuở nào nay không còn trong lành như trước nữa. Đàn sâm cầm nhỏ đã vỗ cánh đi hẳn theo mặt trời. Hà Nội đang phải đối mặt với những dòng sông rác, dòng sông bụi, dòng sông ô tô và xe máy. Đã mất rồi một Tô Lịch trong mát, một Kim Ngưu soi bóng Trâu vàng… Đến những hoa bèo mộc mạc chẳng thể sống nổi!
Khi người ta còn tranh cãi nhau về môi trường, đòi chi hàng ngàn tỷ cho các con sông, cho việc khôi phục cái này, cái khác thì những dòng sông của Hà Nội đang dần qua đời.
Khi mà đã no đủ hơn một chút, chúng ta lại khao khát tìm lại một dòng sông, một khoảng xanh yên bình. Nhưng những dòng sông đã không còn, đã chẳng thể có đường về!
Nỗi ám ảnh tiếp theo là tình trạng tắc đường. Triền miên... Dù được đầu tư không ít, song giao thông Hà Nội vẫn chỉ là những tuyến đường dở dang… Những con đường xuyên tâm cũng bị cụt cả đầu ra, đầu vào. Cứ điểm qua sẽ thấy, hầu hết những con đường huyết mạch đều đang bị nghẹn ứ trong bụi, trong tiếng ồn với muôn vàn lý do… Vành đai 1, 2, 3 chẳng thể nào khép kín! Vành đai xanh đô thị theo đó cũng “mờ” dần. Lượng phương tiện thì vẫn gia tăng mạnh. Khi xe chồng lên xe, người chồng lên người, đường phố Hà Nội biến thành những con đường chết. Một trở ngại thật lớn để dựng xây Thủ đô tầm vóc hơn!
Lại thêm, việc “cấy” thêm quá nhiều cao ốc trong vùng lõi Thủ đô đang làm quá tải khu vực này. Một quy trình ngược đang “cứ tự nhiên” diễn ra, thay vì giãn dân ra ngoại ô, Hà Nội lại tạo thêm các “cực nam châm” thu hút hàng trăm ngàn dân đổ bộ vào trung tâm thành phố. Và vì vậy, mọi nỗ lực cải thiện giao thông nội đô có nguy cơ sẽ trở về con số âm.
Thủ đô Hà Nội đã có hàng vạn công trình đủ loại được tích đọng qua thời gian, và còn hàng vạn công trình khác nữa tiếp tục mọc lên trong tương lai… Tất cả, nếu không được đặt trong một khuôn khổ rõ ràng và minh bạch sẽ trở thành một mớ hỗn độn khổng lồ và nhức nhối cho đô thị mai sau.
