Đắk Nông: Suối Đắk Dao có nhiều thông số vượt quy chuẩn

(TN&MT) - Ngày 3/8, bà Tôn Thị Ngọc Hạnh - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông, cho biết sẽ báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh sớm tổ chức họp báo để cung cấp những thông tin liên quan đến “sự cố” tràn hóa chất tại Nhà máy Alumin Nhân Cơ và hiện tượng cá chết tại suối Đắk Dao (xã Nhân Cơ, huyện Đắk R’lấp).

Người dân phát hiện có nhiều cá chết bất thường tại suối Đắk Dao

Hai sự kiện trùng hợp

Vào chiều 23/7, một số người dân địa phương phát hiện nước trên dòng suối Đắk Dao (xã Nhân Cơ) có màu sẫm đen, trên bề mặt có lớp váng và xuất hiện tình trạng tôm cá chết hoặc bị tê liệt. Một số người dân và trẻ em khi lội xuống suối bắt cá thì có cảm giác ngứa, sau đó nhiều vùng da bị phồng rộp và đau rát như bị bỏng nước sôi. Một số dân cảm thấy rất lo lắng và đã đến các cơ sở y tế để khám sức khỏe.

Theo tìm hiểu, suối Đắk Dao chảy qua các thôn 5, 8, 9, 11, 12 và bon Bù Dấp của xã Nhân Cơ. Một đoạn suối này chảy vòng quanh Khu Công nghiệp Nhân Cơ và phía trên có 3 cống xả nước mưa của nhà máy Alumin Nhân Cơ. Trước hiện tượng bất thường trên, ông Điểu Ôn (bon Bù Dấp) lo lắng: “Chúng tôi ở đây bao nhiêu năm, cũng chưa thấy xuất hiện tình trạng cá chết và nước bị dị ứng như vậy. Suối Đắk Dao không chỉ là nguồn nước phục vụ sản xuất, cung cấp cá tôm mà còn là nguồn nước sinh hoạt của hàng trăm hộ dân đồng bào dân tộc thiểu số. Người dân trong bon chúng tôi rất hoang mang trước việc nguồn nước của suối có nguy cơ bị ô nhiễm”.

Cũng trong buổi sáng 23/7, tại Nhà máy Alumin Nhân Cơ đã xảy ra sự cố tràn xút. Theo đó, vào khoảng 8 giờ 14 phút cùng ngày, trong quá trình vận hành, nhân viên Nhà máy Alumin Nhân Cơ phát hiện cổ ống đẩy của bơm bị vỡ làm một lượng kiềm từ bồn A03-YH1S001b chảy ra ngoài. Công ty đã nhanh chóng có các biện pháp khắc phục và chỉ sau 4 phút đã khống chế hoàn toàn tình trạng kiềm thoát ra ngoài. Theo kết quả làm việc của Tổ giám sát (Bộ TN&MT), sự cố đã làm 9,58m3 kiềm tràn vỡ đã tràn ra khu vực nhà máy sân nhà máy. Trong đó một phần được thu hồi, một phần thẩm thấu xuống nền đất xốp (có diện tích 600m2 liền kề) và một phần theo hệ thống thoát nước mưa chảy tràn và chảy ra suối Đắk Dao qua cửa xả số 3 về phía hạ du. Đến sáng ngày 25/7, đoàn phát hiện có một số con cá chết tại suối Đắk Dao, cách điểm xả số 3 của nhà máy Alumin Nhân Cơ khoảng 1.500m.

Theo ông Ngô Xuân Lộc - Chánh văn phòng UBND tỉnh Đắk Nông, sự cố vỡ ống dẫn kiềm tại nhà máy sản xuất Alumin Nhân Cơ trùng với thời điểm người dân phản ánh cá chết. Tuy nhiên, liệu hai sự kiện này có liên quan với nhau không thì ông Lộc cho rằng “có thể” có. Ông Lộc khẳng định sự cố vỡ đường ống dẫn kiềm đã được khắc phục bằng các biện pháp khẩn cấp. Còn việc sự cố này có ảnh hưởng đến môi trường, sức khỏe của dân hay không, thì tỉnh đang tiếp tục kiểm tra và sẽ có biện pháp giải quyết (nếu có).

Đến thời điểm hiện tại, đã có 13 người (12 trẻ em và 1 người lớn) bị dị ứng do tiếp xúc với nguồn nước tại suối Đắk Dao. Một số người bị dị ứng mạnh, lo lắng và đã đi xuống các bệnh viện tại TP. Hồ Chí Minh để khám. Theo ông Nguyễn Văn Hiệp - Phó Giám đốc Sở TN&MT Đắk Nông, hiện chính quyền địa phương đã hỗ trợ mỗi người bị dị ứng 300.000 đồng để đi khám sức khỏe. Tuy nhiên, nhiều người dân ở địa phương vẫn tỏ ra bất an trước những hiện tượng bất thường tại suối Đắk Dao.

Cống xả nước mưa số 3 của Nhà máy Alumin Nhân Cơ chảy ra suối Đắk Dao

Hàm lượng sắt, crôm vượt chuẩn

Vào ngày 1/8, Sở TN&MT Đắk Nông đã có báo cáo về việc kiểm tra, khảo sát khu vực có hiện tượng cá chết tại suối Đắk Dao và tình hình khắc phục sự cố hóa chất xảy ra tại Nhà máy Alumin Nhân Cơ (Công ty Nhôm Đắk Nông - TKV). Theo báo cáo, kết quả kiểm tra độ kiềm (pH) trong suối Đắk Dao phía sau cống xả nước mưa số 3 của Nhà máy sản xuất Alumin Nhân Cơ ngày 29/7 đều thấp hơn kết quả ngày 24/7 và trong giới hạn cho phép (pH từ 5,5 - 9). Trong khi đó, các chỉ số về hàm lượng sắt (Fe) và hexavalent crôm (Cr6+) theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước mặt của nước suối Đắk Dao đã vượt quy chuẩn cho phép.

Kết quả phân tích nước mẫu ngày 24/7 tại cửa xả nước mưa số 3 của Nhà máy Alumin Nhân Cơ có thông số BOD5 (lượng oxy cần thiết để oxy hóa hết các chất hữu cơ và sinh hóa do vi khuẩn gây ra, với thời gian xử lý nước là 5 ngày ở điều kiện nhiệt độ 200C) vượt 1,2 lần;  cách cửa xả 150m về phía hạ lưu có hàm lượng Fe vượt 1,22 lần, Cr6+ vượt 1,5 lần và cách cửa xả 250m về phía hạ lưu có hàm lượng Fe vượt 1,48 lần. Kết quả phân tích ngày 25/7 tại vị trí cách cổng số 3 của nhà máy 1500m về phía hạ lưu có hàm lượng Fe vượt 1,7 lần, thông số BOD5 vượt 1,2 lần và tại điểm cách cửa xả 1.100m có hàm lượng Fe vượt 1,06 lần.

Theo ông Nguyễn Văn Hiệp - Phó Giám đốc Sở TN&MT Đắk Nông, phần lớn hàm lượng trong nước tại suối Đắk Dao đều nằm trong giới hạn cho phép của quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước mặt. Qua khảo sát ngày 29/7 tại phía hạ lưu suối Đắk Dao (thuộc bon Bù Dấp), đoàn kiểm tra (do Sở TN&MT chủ trì) ghi nhận không có bất cứ hiện tượng bất thường nào xảy ra cho cây cối và sinh vật gần đó. Ngoài việc giám sát Nhà máy Alumin sớm khắc phục sự cố, Sở TN&MT Đắk Nông sẽ phối hợp với Đoàn giám sát của Bộ TN&MT tiếp tục theo dõi chặt chẽ các vấn đề môi trường tại suối Đắk Dao.

Cũng theo ông Hiệp, Nhà máy Alumin Nhân Cơ đang trong quá trình vận hành thử và chưa lập kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường, khắc phục ô nhiễm và khôi phục môi trường. Trong thời gian tới, khi đưa vào vận hành, Nhà máy sẽ phải lập phương án phòng ngừa sự cố cho cả dự án và cho rừng hạng mục trong dự án này.

Lê Phước