Đà Nẵng: Đầu tư cho môi trường tốn tiền cũng phải làm

Nói đến những “điểm nóng” về ô nhiễm tại Đà Nẵng thì người ta nghĩ ngay đến Âu thuyền Thọ Quang, Cửa xả Phú Lộc, kênh sông Phú Lộc, bãi rác Khánh Sơ... Một thành phố môi trường nhưng không ít điểm nóng về ô nhiễm. Trong đó có những điểm ô nhiễm nghiêm trọng, dai dẳng kéo dài, được mệnh danh là “vùng đau thương” người dân ăn cơm phải chui vào màn, đi ngủ phải đeo khẩu trang.

Nước tại kênh sông Phú Lộc tại trạm xử lý nước thải Phú Lộc vẫn bị ô nhiễm quanh năm

Đã tìm ra nguyên nhân và giải pháp tạm thời

Vấn nạn ô nhiễm tồn tại trên kênh sông Phú Lộc đã gần 10 năm, hàng trăm hộ dân sống dọc hai bên bờ sông bắt đầu từ bãi rác Khánh Sơn tại phường Hòa Khánh Nam (quận Liên Chiểu, Đà Nẵng) kéo dài mãi ra đến cửa xả Phú Lộc tại phường Thanh Khê Đông (quận Thanh Khê, Đà Nẵng), ngày cũng như đêm sống chung với mùi hôi thối nồng nặc. Lâu nay, người dân cũng như chính quyền địa phương đều cho rằng việc ô nhiễm trên kênh sông Phú Lộc là do nước thải từ các nhà máy, cơ sở sản xuất, xí nghiệp giết mổ gia cầm, gia súc.

Việc xử lý ô nhiễm tại sông Phú Lộc được xem là công trình trọng điểm của thành phố năm 2015. Nhiều giải pháp đưa ra như: Nâng cấp Trạm xử lý nước thải Phú Lộc với tổng kinh phí khoảng 200 tỷ đồng, dự án đậy nắp sông Phú Lộc (đoạn cửa sông) với kinh phí 126 tỷ đồng. Sau vụ hàng trăm hộ dân phường Hòa Khánh Nam (quận Liên Chiểu, Đà Nẵng) kéo ra đường Hoàng Văn Thái ngăn cản đoàn xe chở rác vào bãi Khánh Sơn ngày 21/10/2015, với lý do là lượng xe chở rác lưu thông cả ngày đêm gây ô nhiễm môi trường, đồng thời rác lộ thiên tại bãi Khánh Sơn bốc mùi hôi thối khiến cuộc sống của khoảng 500 hộ dân xung quanh bị ảnh hưởng. Cũng chính những người dân nơi đây đã chỉ ra được nguyên nhân chính gây ra ô nhiễm nặng, dai dẳng cho dòng sông Phú Lộc là nước ngầm nhỉ ra từ bãi rác Khánh Sơn mới và cũ.

Nước đầu nguồn sông Phú Lộc tại tổ 14 Hòa Khánh Nam, Liên Chiểu, gần khu vực bãi rác bị ô nhiễm nặng

Theo đó, ngày 23/10/2015, đồng chí Nguyễn Xuân Anh-Bí thư Thành ủy Đà Nẵng đã tiến hành kiểm tra thực tế tại khu vực bãi rác Khánh Sơn, Đồng chí Bí thư đã chỉ đạo ngành chức năng phải có giải pháp nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường khu vực và có một số chính sách an sinh xã hội nơi đây.

Trao đổi với chúng tôi, bà Phan Thị Hiền, Chi cục phó Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở TN&MT Đà Nẵng) cho biết, thực hiện sự chỉ đạo của Bí thư Thành ủy, UBND TP, Sở đã yêu cầu 4 đơn vị xử lý chất thải tại khu vực Khánh Sơn gồm, Công ty CP Môi trường đô thị Đà Nẵng, Công ty TNHH Khoa học, Công nghệ, Môi trường Quốc Việt, Công ty CP Môi trường Việt Nam, Công ty TNHH TMDV môi trường Ánh Dương thực hiện các giải pháp tạm thời, nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường, phối hợp với chính quyền địa phương, người dân giám sát việc triển khai thực hiện.

Cụ thể, Công ty CP Môi trường Đô thị Đà Nẵng, để giảm thiểu mùi hôi và lượng nước rỉ rác, công ty đã tiến hành phủ đất, phủ bạt 3 hộc chôn lấp rác đã đóng cửa tạm thời. Tăng tần xuất phun chế phẩm khử mùi hôi trong quá trình chôn lấp rác tại các hộc đang đổ rác (thời gian phun 3 giờ/1 lần). Xử lý phân bùn bể phốt, tạm dừng tiếp nhận bùn bể phốt để nạo vét bùn tại bể cô đặc, nạo vét bùn hồ xử lý ban đầu nước rỉ rác. Đảm bảo xử lý khí thải đạt quy chuẩn môi trường trước khi xả thải.

Đối với nhà máy tái chế rác thải của Công ty CP môi trường Việt Nam, triển khai xây thêm nhà xưởng để chứa toàn bộ rác sau khi phân loại, tăng cường phun chế phẩm khử mùi. Hệ thống xử lý nước rỉ rác của Công ty Quốc Việt đã tiến hành cải tạo một số công đoạn xử lý và điều chỉnh quy trình vận hành, bổ sung vôi để tăng hiệu quả xử lý nước rỉ rác. Cho đến thời điểm hiện tại, mùi hôi từ bãi rác và chất lượng nước rỉ rác đã có cải thiện hơn thời gian trước.

Bãi rác Khánh Sơn với sức chứa 750 tấn/ ngày, là nguyên nhân chính gây ô nhiễm khu vực cũng như kênh sông Phú Lộc, mặc dù đã phủ bạc che các hộc chứa nhưng không hạn chế ô nhiễm

Tìm giải pháp lâu dài

Bà Phan Thị Hiền cho biết thêm, hiện nay trong quá trình chôn lấp rác tại bãi rác Khánh Sơn chưa đầu tư hệ thống thu gom và xử lý khi phát sinh từ quá trình phân hủy rác như các bãi rác khác trên thế giới. Các loại khí gây mùi phát tán vào không khí, gây mùi hôi ảnh hưởng đến các khu dân cư. Bãi rác này cũng chưa có vùng đệm và khoảng cự ly đảm bảo theo quy chuẩn Việt Nam, chưa quy hoạch phân khu chi tiết khu vực bãi chôn lấp rác. Hệ thống nước rỉ rác không đồng bộ và chắp vá. 

Không chỉ gây ô nhiễm ảnh hưởng đến khu vực xung quanh bãi rác, chúng tôi còn được các cán bộ ngành chức năng thành phố cho biết, lượng nước thải từ bãi rác đã gây ô nhiễm đến hơn 50% kênh Phú Lộc. Ngay từ đầu năm 2016, Sở TN-MT đã đề xuất UBND thành phố các giải pháp để giải quyết các tồn tại nêu trên như sau: Đầu tư xây dựng hệ thống thu gom xử lý khí phát sinh tại các hộc chôn rác (kinh phí khoảng 15 tỷ đồng). Đầu tư xây dựng nhà máy xử lý phân bùn bể phốt thành phân bón (kinh phí khoảng 50 tỷ đồng). Đầu tư xây dựng nhà máy nước rỉ rác mới, (kinh phí khoảng 35 tỷ đồng). Thực hiện quy hoạch, chọn vị trí, thiết kế, khởi công xây dựng vào năm 2017 bãi rác mới, thay thế bãi rác Khánh Sơn hiện nay, (kinh phí khoảng 50 tỷ đồng). Thực hiện quy hoạch lại toàn bộ bãi rác Khánh Sơn mới (tỷ lệ 1/500), chú trọng khoảng cách ly, giải tỏa các hộ dân khu vực cách ly, trồng cây xanh xung quanh tường bãi rác tạo vùng đệm nhằm giảm thiểu mùi hôi.

Nước tại cửa xả ra biển của kênh sông Phú Lộc tại Thanh Khê, có màu đen ngòm, bốc mùi nồng nặc

Để cứu sông Phú Lộc giảm ô nhiễm, đồng thời xóa điểm nóng, trả lại môi trường trong lành cho hàng trăm hộ dân tại Khánh sơn. Chính quyền và ngành chức năng cần gấp rút, sớm thực hiện kế hoạch, quy hoạch một bãi rác mới có quy trình công nghệ xử lý khoa học, hiện đại, hợp quy chuẩn.

Bài & ảnh:Võ Hà