Còn nhiều trường hợp sử dụng đất sai mục đích

Tại Nghệ An có 33 cụm công nghiệp đã thực hiện các bước đầu tư xây dựng (lập, phê duyệt quy hoạch chi tiết; lập, phê duyệt dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật; thực hiện đầu tư hạ tầng kỹ thuật và tổ chức thu hút đầu tư sản xuất kinh doanh). Trong đó, chỉ có 9 cụm đã lấp đầy, 5 cụm đang thực hiện đầu tư và có doanh nghiệp đi vào đầu tư sản xuất kinh doanh, 8 cụm đang thực hiện đầu tư xây dựng hạ tầng, 11 cụm mới lập và phê duyệt quy hoạch chi tiết.

Đầu tháng 12/2016, Vụ Quản lý các khu kinh tế, Bộ KH&ĐT cho biết, cả nước có 324 khu công nghiệp được thành lập với tổng diện tích đất tự nhiên 91,8 nghìn ha. Song, diện tích đất công nghiệp của các khu công nghiệp có thể cho thuê mới chỉ được 61,7 nghìn ha, chiếm khoảng 67% tổng diện tích đất quy hoạch khu công nghiệp. Tổng diện tích đất công nghiệp đã cho thuê của các KCN đạt 31,8 nghìn ha, tỷ lệ lấp đầy các KCN đạt 51%.

Nhiều dự án sử dụng đất sai mục đích, cho thuê, chuyển nhượng trái phép và chậm tiến độ. Ảnh: Hoàng Minh

Cũng tại nhiều địa phương lớn, trải qua thời kỳ khó khăn, nhiều dự án Khu đô thị đã bắt đầu nở rộ. Tuy vậy, tại nhiều khu còn tình trạng xây dựng không đúng quy hoạch, sai mục đích, gây nhiều bức xúc…

Thời gian qua, Bộ TN&MT đã ban hành các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến xử lý vi phạm trong quản lý, sử dụng đất đai là khá đầy đủ và đồng bộ. Cơ bản đảm bảo tính thống nhất của hệ thống pháp luật và đã có tác dụng răn đe, giáo dục các chủ thể có ý thức tôn trọng thực hiện đúng pháp luật, từng bước hạn chế phát sinh và loại trừ hiện tượng vi phạm pháp luật đất đai, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước về đất đai.

Tuy vậy, hành vi vi phạm pháp luật trong quản lý, sử dụng đất còn diễn ra phổ biến ở nhiều địa phương, trong khi phát hiện của các cơ quan có thẩm quyền còn chậm, nhiều vụ việc vi phạm nội cộm được phát hiện chủ yếu thông qua các cơ quan báo chí, khiếu nại, tố cáo của công dân.

Theo TS. Nguyễn Tiến Cường, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý đất đai, để chấn chỉnh những vấn đề này, Luật Đất đai 2013 và các Nghị định hướng dẫn thi hành đã khắc phục tình trạng chậm đưa đất vào sử dụng của các dự án như kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện, điều kiện giao đất, cho thuê đất cần chú trọng  nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước về đất đai, trong đó, trọng tâm là tăng cường chế tài xử lý vi phạm đủ mạnh để răn đe, phòng ngừa; tăng cường biện pháp kinh tế để điều tiết vĩ mô các hành vi trong sử dụng đất…

Đối với một số quy định liên quan tới dự án đầu tư phát triển kinh tế cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện nâng cao chất lượng, tính khả thi của quy hoạch sử dụng đất. Đây là giải pháp quan trọng để hạn chế tình trạng dự án treo, chậm tiến độ; xây dựng, vận hành hệ thống giám sát đánh giá quá trình thực hiện quy hoạch với chỉ tiêu, tiêu chí rõ ràng.

Bên cạnh đó, phải đảm bảo sự công bằng, minh bạch trong thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất trên cơ sở bình đẳng giữa các nhà đầu tư nhằm thu hút đầu tư, do đó cần đẩy mạnh thực hiện cơ chế chuyển dịch đất đai tự nguyện gắn với tăng cường vai trò của Nhà nước, nhất là với các dự án đầu tư vì lợi nhuận…

Ngoài ra, tiếp tục đổi mới công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, trong đó, chú trọng việc công khai, minh bạch trong quá trình thực thi với sự tham gia của cộng đồng nơi có dự án; hoàn thiện các quy định hỗ trợ từ lợi nhuận của dự án cho người dân với chế tài cụ thể… Công khai minh bạch trong tài chính và giá đất, đẩy mạnh định giá đất độc lập; phát triển hệ thống dịch vụ định giá đất và tài sản chuyên nghiệp, độc lập với chính quyề; hình thành hệ thống theo dõi, cập nhật giá đất thị trường.

Tuyết Nhi