"Cát tặc" đục khoét sông Đà

(TN&MT) - Hàng ngày, một số đối tượng trên địa bàn bản Két, xã Tạ Bú, huyện Mường La, tỉnh Sơn La ngang nhiên dùng thuyền cỡ lớn hút cát trái phép từ dưới sông Đà lên... bán. Khi được hỏi, một số chủ bãi cát này thản nhiên cho biết: “Chúng tôi chả có giấy phép, cả chục bãi ở xã này đều như nhau cả thôi. Không giấy phép. Thuyền đã sắm về rồi, lại không hút à”. Thậm chí, một chủ bãi tên Long còn nói: “Ai đến thì chúng tôi “chiêu đãi, làm luật”, xong lại làm”.  

Hàng loạt bãi cát của chủ bãi tên Long, ở Bản Két, xã Tạ Bú, huyện Mường La, tỉnh Sơn La

Bãi cát của chủ bãi tên Long, ở Bản Két, xã Tạ Bú, huyện Mường La, tỉnh Sơn La

Bãi cát của chủ bến tên Long, ở Bản Két, xã Tạ Bú, huyện Mường La, tỉnh Sơn La

Trao đổi với một số hộ dân sinh sống xung quanh phía dưới hạ lưu nhà máy thủy điện Sơn La, thuộc địa phận bản Két, xã Tạ Bú; hầu hết những người dân làm nông nghiệp này đều bức xúc bởi mấy chủ bãi cát này.

Bà Lương Thị Khắm có nhà ngay cạnh bãi cát của ông Long, ông Thành và ông Thỏa cho biết: “Bãi cát này hoạt động mấy năm rồi. Hàng ngày, cứ chiều chiều là tàu của nhà các ông này lại nổ máy xình xịch bơm cát lên bán. Tiếng máy móc kêu đinh tai, nhiếc óc, váng cả một khúc sông. Nhà tôi ở gần đây cũng bị ảnh hưởng, nhưng chẳng biết là sao, là hàng xóm nên đành phó mặc vậy”.

Còn anh Lò Văn T, một người dân cho biết: “Chủ bãi cát tên Long quê ở Thái Thụy, Thái Bình, lên đây làm ăn. Đã có nhiều đoàn kiểm tra cấp tỉnh, lẫn cấp huyện lên xuống... nhưng cứ đến xong lại về. Và cuối cùng, bãi cát vẫn hoạt động đến mấy năm nay. Cứ ngày chỉ có xúc bán cho xe tải chở ra TP Sơn La, các huyện khác để bán, còn đêm về, đây là một công trường đúng nghĩa. Cát hút từ giữa sông, cho lên thuyền tải trọng lớn rồi lại bơm tiếp lên khu tập kết của mấy chủ bãi”. Anh T cho biết hiện có tất cả khoảng 10 bãi, dọc xã Tạ Bú này.

Tàu khai thác cát của ông Thỏa, một chủ bãi đang hút, bơm từ dưới dòng sông Đà lên

Bà Lương Thị Khẳm, một người dân sinh sống gần đây, hàng ngày phải chịu tiếng máy nổ, bụi cát bay

Tiếp xúc với ông Thỏa, một chủ bãi thừa nhận, đúng là bãi của ông cũng như các bãi cát của ông Long, ông Thành và 5 bãi cát phía dưới, dọc sông Đà đều chưa có giấy phép. 5 chủ bãi kia đều là ở ngoài TP Sơn La, phía trong bãi này chỉ có quân cửu làm thuê thôi. Khi PV đang trao đổi với ông Thỏa thì ông Long, một chủ bãi khác hùng hổ chạy đến. Ông Long giọng đầy thách thức nói: “Bọn tôi làm ở đây nhiều năm rồi, giấy phép chẳng có, nhưng cũng chẳng sao, bởi vì chúng tôi không nộp thuế này, thì nộp thuế khác”…

Liên hệ với ông Cà Văn Sinh, Chủ tịch UBND xã Tạ Bú để hỏi về việc các đối tượng đang khai thác cát trái phép, đang ngang nhiên trái phép trên địa bàn do ông Sinh phụ trách, ông Sinh thừa nhận, đúng là có các đối tượng đang khai thác cát tại bản Két, xã Tạ Bú. Nhưng ông Sinh lại viện dẫn lý do, nguyên nhân là thẩm quyền của xã có hạn, không thể bắt tàu, hay hỏi giấy phép của họ được nên chỉ biết thế. Và ông Sinh còn nhấn mạnh: Trách nhiệm xử lý vấn đề này là thuộc về Phòng TN&MT huyện Mường La và trên nữa là UBND huyện Mường La.

Ông Thỏa, một chủ bãi cát ở Bản Két, xã Tạ Bú, huyện Mường La.

Phóng viên tiếp tục liên hệ với ông Vũ Minh Thái, Chánh Văn phòng UBND huyện Mường La. Sau khi nghe phóng viên kể lại những diễn biến của nạn khai thác cát trên địa bàn bản Két, xã Tạ Bú, về những chủ bãi đang lộng hành ở đây; thì ông Thái trả lời là không nắm được vấn đề.

Phóng viên tiếp tục xin đặt lịch làm việc với ông Nguyễn Đức Thành, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Mường La để hỏi về trách nhiệm của người đứng đầu địa phương khi để nạn khai thác khoáng sản trái phép hoành hành; đặc biệt, có hay không việc bao che cho các chủ bãi... Tuy nhiên, sau khi nghe phóng viên đặt vấn đề, ông Thái lấy lý do đang họp, hẹn hôm khác trả lời cụ thể.

Trao đổi với Luật sư Ngụy Thành Thắng (Đoàn Luật sư TP Hà Nội), Luật sư Thắng phân tích: Việc địa phương để xảy ra nạn khai thác cát trái phép diễn ra trong suốt một thời gian dài là hành động không thể chấp nhận được, đặc biệt là người đứng đầu, mà cụ thể là Chủ tịch UBND huyện Mường La. Sau đó là đến trách nhiệm của cấp tỉnh đến đâu khi để nạn khai thác khoáng sản trái phép diễn ra thường xuyên đến vậy?. Trong khi đó, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều văn bản, chỉ thị phải xử lý nghiêm nạn khai thác khoáng sản, đặc biệt là khai thác cát trái phép.  

Báo điện tử Tài nguyên và Môi trường sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc.

Bài & ảnh: Nhật Lam – Tây Bắc