(TN&MT) - Một vụ việc đơn giản, nhưng Tòa phúc thẩm đã đưa ra bản án khó hiểu, trái ngược với Tòa sơ thẩm tuyên trước đó và không dựa trên văn bản của UBND huyện Điện Bàn về quyền sử dụng đất 2 nhà, phớt lờ ý kiến của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Nam. Bản án phúc thẩm số 35/2013/DSPT ngày 30/5/2013 của TAND tỉnh Quảng Nam với những nhận định thiếu thuyết phục, không được chính quyền địa phương, người dân và dư luận đồng tình.
Theo đơn trình bày của vợ chồng ông bà Lê Đình Khanh - Trần Thị Thu ở thôn 5, xã Điện Nam Trung (huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam): Trước giải phóng, mẹ ông Khanh là bà Huỳnh Thị Mẹo đến khu vực thôn 5, xã Điện Nam Trung khai khẩn đất hoang và dựng nhà cửa sinh sống. Năm 1988, bà Mẹo xây dựng nhà ở kiên cố trên một phần diện tích đất này. Năm 1995, bà Mẹo được cấp Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) với diện tích 940m2, thuộc thửa số 373, tờ bản đồ số 6. Năm 2004, vợ chồng ông Khanh phá bỏ hàng rào bằng cây keo và trồng 12 cây trụ bê tông (cao 1,5m) làm ranh giới liền kề với thửa đất hộ bà Lê Thị Dân. Hộ bà Dân cũng xây tường gạch cao khoảng 0,5m áp vào thân các trụ bê tông của ông Khanh để làm ranh giới chung giữa hai khu vườn. Ranh giới này đến nay vẫn không thay đổi.
Ngày 9/6/2009, bà Mẹo làm thủ tục tặng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất đối với diện tích đất trên cho vợ chồng ông Khanh. Tuy nhiên, sơ đồ thửa đất trong GCNQSDĐ của vợ chồng ông Khanh được cấp ngày 12/11/2009 thể hiện chiều rộng phía Bắc giáp với đường bê tông là 13m, so với thực tế là thừa 5,8m. Từ đây, hộ bà Lê thị Dân cho rằng, diện tích 120m2 đất mà bà được Nhà nước cấp GCNQSDĐ đã bị vợ chồng ông Khanh lấn chiếm nên đã có đơn khởi kiện ra TAND huyện Điện Bàn đòi hộ ông Khanh tháo dỡ các vật kiến trúc có trên đất để trả lại đất cho gia đình bà.
Tường rào bà Dân xây dựng đã lâu nhưng lại cho rằng ông Khanh lấn chiếm đất
Tại Bản án số 49/2012/DSST ngày 19/9/2012, TAND huyện Điện Bàn đã bác yêu cầu của bà Dân do không có căn cứ xác định ông Khanh lấn chiếm đất. Bà Dân kháng cáo, tại Bản án phúc thẩm số 35/2013/DSPT ngày 30/5/2013 của TAND tỉnh Quảng Nam lại cho rằng: “Ngoài thửa đất 120m2 được cấp GCNQSDĐ, bà Dân còn khai hoang thêm 329,5m2 đất… Hiện nay bà Dân cho rằng 120m2 đất trên đã bị ông Khanh lấn chiếm. Ngày 5/12/2012, TAND tỉnh thẩm định, xem xét tại chỗ thì thấy diện tích đất ở ông Khanh là 1.122m2, thừa so với “sổ đỏ” là 182m2, chiều rộng mặt tiền giáp đường bê tông thừa 7,65m. Tổng diện tích đất bà Dân đang sử dụng là 326m2, so với “sổ đỏ” thì thừa 246m2 đất”.
Tòa phúc thẩm còn đưa ra nhận định: “Bà Dân có thời gian đi làm ăn xa, sau khi về lại địa phương thấy đất của mình được cấp bị ông Khanh lấn chiếm hết, nên bà phải khai hoang diện tích đất bờ tre và lối đi để làm nhà ở cho đến nay”. Từ đó, Tòa chấp nhận kháng cáo của bà Dân, buộc ông Khanh trả lại cho bà Dân 100m2 đất thuộc thửa số 374, có chiều rộng mặt tiền 5m và chiều dài là 20m, mà ông Khanh đã xây dựng nhà và chuồng heo, trồng một số loại cây khác từ lâu. Đồng thời, Tòa buộc ông Khanh trả bà Dân 25 triệu đồng (theo định giá thị trường đối với 20m2 đất còn lại vì phần này ảnh hưởng đến kết cấu nhà ông Khanh đang ở) (?)
Qua tìm hiểu, được biết ngày 23/2/2013, UBND huyện Điện Bàn có Công văn số 161/UBND về việc trả lời Văn bản số 02/CV-TA ngày 17/1/2013 của TAND tỉnh. Trong đó, UBND huyện Điện Bàn nhận định việc hộ ông Lê Đình Khanh thừa diện tích 182m2 và thừa chiều rộng 7,65m là do trong quá trình đo đạc và lập bản đồ không đúng theo hiện trạng sử dụng đất nên diện tích sử dụng thực tế của hộ ông Khanh tăng lên so với GCNQSDĐ chứ không phải do lấn chiếm đất của bà Dân mà có. Việc sử dụng đất của hộ bà Dân tại thửa số 374, tờ bản đồ số 6 sau khi đo đạc lại thực tế vào ngày 15/3/2013 cũng đã tăng 209,59m2 so với GCNQSDĐ mà hộ bà được cấp. Tuy nhiên, TAND tỉnh không căn cứ vào văn bản của UBND huyện Điện Bàn, mà cho rằng UBND huyện Điện Bàn đã không thực hiện đầy đủ các yêu cầu có liên quan của Tòa khiến cho việc xác định sự thật của vụ án gặp nhiều khó khăn và Tòa cũng bỏ qua ý kiến vị đại diện Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Quảng Nam: “Qua hồ sơ và thẩm vấn tại phiên tòa phúc thẩm cho thấy không đủ cơ sở chấp nhận kháng cáo của bà Lê thị Dân, nên đề nghị HĐXX phúc thẩm bác kháng cáo, giữ nguyên bản án sơ thẩm số 49/DSST ngày 19/9/2012 của TAND huyện Điện Bàn”.
Có một tình tiết liên quan đến vụ án này: Do nhiều lần bị bà Dân gây gổ, đập phá tường rào, nên vợ chồng ông Khanh khởi kiện ra TAND huyện Điện Bàn đòi bồi thường thiệt hại. Ngày 10/7/2012, Tòa sơ thẩm xét xử và tuyên chấp nhận yêu cầu của ông Khanh, buộc bà Dân phải bồi thường cho ông Khanh với số tiền gần 1,1 triệu đồng. Đến ngày 20/9/2012, TAND tỉnh Quảng Nam xử phúc thẩm vụ án theo kháng cáo của bà Dân và có Bản án số 58/2012/DSPT, trong đó nhận định: “… Có đủ căn cứ xác định bà Dân đã thực hiện hành vi trái pháp luật, đập phá tường rào thuộc quyền sở hữu của gia đình ông Khanh, gây thiệt hại 1,087 triệu đồng. Nguyên nhân đập phá là do bà Dân cho rằng tường rào của nhà ông Khanh nằm trong diện tích đất của bà quản lý sử dụng, nhưng bà Dân không đưa ra được chứng cứ để chứng minh tường rào đó do ông Khanh xây trên đất nhà bà. Bên cạnh đó, theo lời khai của 2 bên đương sự thì ranh giới giữa 2 vườn được xác định bằng 1 bờ tường rào chung xây dựng năm 2003 của 2 bên: Gia đình ông Khanh trồng trụ bê tông, gia đình bà Dân xây gạch theo hàng trụ của gia đình ông Khanh trồng. Mặt khác, vào năm 2009, UBND xã Điện Nam (cũ) lập thủ tục thừa kế cấp sổ đỏ cho ông Khanh, bà Dân đã ký xác nhận ranh giới. Việc hai bên đã có tường rào chung và bà Dân ký xác nhận ranh giới thể hiện sự thừa nhận của bà đối với tường rào theo đường bê tông của gia đình ông Khanh. Cho nên, cấp sơ thẩm buộc bà Dân phải bồi thường thiệt hại hoàn toàn có căn cứ, đúng pháp luật. Tòa cấp phúc thẩm không chấp nhận kháng cáo của bà Dân, giữ nguyên bản án sơ thẩm”. Rõ ràng, Bản án phúc thẩm số 35/2013/DSPT ngày 30/5/2013 của TAND tỉnh Quảng Nam V/v “tranh chấp quyền sử dụng đất” thiếu thuyết phục, không được sự đồng thuận khi nhận định bản chất sự việc trái với nhận định của đồng nghiệp mình tại Bản án phúc thẩm số 58/2012/DSPT ngày 20/9/2012 của TAND tỉnh Quảng Nam V/v “bồi thường thiệt hại do tài sản bị xâm phạm”.
Ông Khanh tiếp tục kháng cáo theo thủ tục, Giám đốc thẩm và Tòa Dân sự - Tòa án nhân dân tối cao đã có Thông báo đã nhận đơn thụ lý số 549/TB-TDS ngày 31/7/2013. Được biết, Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Nam cũng đã chỉ đạo Ban Pháp chế HĐND tỉnh đưa vào giám sát và kiến nghị bản án phúc thẩm trên. Đề nghị lãnh đạo TAND tối cao và Viện KSND tối cao sớm kháng nghị theo trình tự giám đốc thẩm vụ án trên, để tránh oan sai và bảo vệ quyền lợi chính đáng của công dân.
Bài và ảnh: XUÂN LAM – VÕ HÀ
.jpg "Chủ động, sáng tạo, ứng dụng khoa học tạo nền tảng cho sự phát triển")
.jpg "Sụt lún đất bất thường tại Mai Sơn, Sơn La: Khoanh vùng ảnh hưởng, xác định nguyên nhân")
