Cần một "mái ấm" cho tàu thuyền sau những chuyến vươn khơi

   

   

   

  Chỉ tay ra những con thuyền đậu san sát dòng Hiếu Giang, ông Võ Lới (thị trấn Cửa Việt, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị), một lão ngư dân đã có tuổi trong nghề biển nói như nói với bản thân mình: "Mùa này, ngư dân lại nơm nớp vì trước mắt còn ngồn ngộn những nỗi buồn cùng lo, lo vì khí hậu ngày càng phức tạp, lắm mưa nhiều bão, chẳng thể ra khơi; buồn vì con thuyền từng vào sinh ra tử xông pha sóng gió với mình, khi về đất liền thì chẳng có lấy một 'mái ấm' an toàn".

   

   

   

  Trò chuyện cùng những người ngư dân tại tỉnh Quảng Trị trong những ngày này, khi mà mùa mưa bão sắp tới, trong ánh mắt xa xăm và bàn tay chai sạn đen đúa là chất chứa muôn vàn nỗi lo. "Bữa nay biến đổi khí hậu, bão càng ngày càng lớn, càng dồn dập. Trong khi đó ở đây (Thị trấn Cửa Việt) chưa có một nơi neo đậu tránh trú bão thực sự an toàn cho ngư dân khiến cho chúng tôi chẳng khác nào như đứng đống lửa, ngồi đống than. Lo lắng cho con tàu còn dập dềnh ngoài bến nước"- lão ngư Võ Lới (60 tuổi, ở Thị trấn Cửa Việt) tâm sự.

   

   

  Đối với mỗi gia đình ngư dân ở vùng biển bãi ngang Quảng Trị, mỗi khi nghe radio báo tin bão là cả nhà nhốn nháo tìm nơi neo đậu cho con thuyền mong thoát khỏi nạn gió mưa gây ra bởi cơn thịnh nộ của đất trời. Ngư dân Võ Thanh Khiêm, thuyền trưởng tàu QT 93089 TS (ở khu phố 2, TT. Cửa Việt) rót nước mời khách mà giọng buồn rười rượi: "Ngư dân tụi tui coi con thuyền cũng như thành viên trong gia đình, là “lao động chính” nuôi cả mấy miệng ăn. Mỗi mùa bão về, mình có một ngôi nhà mà con thuyền còn chưa có nơi an toàn để neo đậu thì ai mà có thể ăn ngon ngủ yên. Lâm chung, nếu con thuyền nhà tui mà có mệnh hệ gì, tui và vợ con cũng chẳng có thể sống nổi".

   

  Chúng tôi gặp anh Phan Thanh Đạo, thuyền trưởng tàu QT 9120 TS (ở khu phố An Hòa 2, TT. Cửa Tùng, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị) khi anh đang lắng tai nghe tin đài báo bão từ chiếc radio nhỏ buộc ở thành cabin của tàu rồi thở phào nói với mọi người trên tàu: "May quá, bão tránh mình rồi". Anh Đạo cho biết: Ở đây, người ngư dân từ lâu đã đau đầu về câu chuyện tìm đâu ra khu neo đậu tránh trú bão cho tàu thuyền, nên mỗi khi gió cấp 6 cấp 7 về là tàu thuyền của cả thị trấn phải nối đuôi nhau lên nguồn tìm nơi trú ẩn.

   

   

  Người ngư dân ở vùng bãi ngang ven biển Quảng Trị, lâu nay đã quen với cảnh tàu thuyền chạy bão như "chạy giặc". "Chúng tôi phải chạy tìm chỗ trú khắp nơi, ai ai cũng điện thoại hỏi thăm từng bạn nghề xem có còn chỗ neo không, nếu không còn chỗ thì phải tìm nơi khác làm nơi neo đậu cho an toàn. Tất cả mọi người đều chung một nỗi lo lắng cho con thuyền của mình được neo đậu an toàn nên nhiều khi vì một nơi trú tránh mà xảy ra xích mích, to tiếng với nhau", ông Võ Lới nói.

   

  Chuyện tìm kiếm chỗ neo đậu tránh trú bão an toàn cho tàu thuyền đối với người ngư dân tỉnh Quảng Trị như một gánh nặng đã đeo bám họ từ thuở ông cha dùng tay trần, mái chèo để vươn khơi bằng thuyền nan. Nay, họ bám biển bằng thuyền gỗ máy móc mấy trăm sức ngựa cũng bằng tay, mắt và kinh nghiệm mà tự thân phải loay hoay kiếm nơi tránh trú bão để bảo vệ lấy thuyền, lấy miếng cơm, manh áo của cả gia đình.

   

   

  Đối với mỗi người ngư dân miền biển, tàu thuyền khi mỗi mùa mưa bão đều phải nằm bến, chẳng thể ra vào lộng, ra khơi vì sóng to gió cả. Trong điều kiện không có khu neo đậu tránh trú bão tập trung thì chuyện "thân ai người ấy lo" như một sự thật hiển nhiên.

   

  Toàn tỉnh Quảng Trị hiện có khoảng 2.279 tàu cá với tổng công suất gần 69.480CV, trong đó tàu cá đánh bắt xa bờ công suất từ 90CV trở lên là 178 chiếc.

   

  Đối với người ngư dân con tàu là một tài sản lớn, gắn với cuộc sống của họ như một thành viên trong gia đình. "Chiếc thuyền cũng giống như một bộ phận trên cơ thể chúng tôi, như một thành viên trong đội… nếu tàu thuyền có 'xây xát' gì thì cũng như bản thân mình cũng như bị thương"- anh Võ Thanh Khiêm, thuyền trưởng tàu cá 93089 TS, ở khu phố 2, Thị trấn Cửa Việt khẳng định.

   

  Chưa có khu neo đậu tránh trú bão được xây dựng hoàn tất, người ngư dân tỉnh Quảng Trị đành phải tự lo. Anh Phan Thanh Đạo thuyền trưởng tàu QT 9120 TS (ở khu phố An Hòa 2, TT. Cửa Tùng, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị) nói thẳng: Vào mỗi mùa bão lũ, không riêng gì ngư dân ở TT. Cửa Tùng mà các nơi khác trong tỉnh cũng phải chạy đi tìm chỗ neo đậu, thường là đầu nguồn các con sông lớn như sông Sa Lung, sông Cánh Hòm, có nơi cách xa hàng chục cây số. Những lần như vậy chúng tôi đều phải ở lại tàu để bảo vệ tài sản, việc đó đồng nghĩa với việc phó thác tính mạng của mình cho trời đất.

   

  Trong khi đó, tại Quảng Trị hiện đã có những khu neo đậu tránh trú bão được triển khai xây dựng do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm chủ đầu tư.

   

  Đơn cử là Khu neo đậu tránh trú bão Cửa Việt, tỉnh Quảng Trị được dư luận mỉa mai là khu neo đậu xây mãi chưa xong. Đây là khu neo đậu tránh trú bão được phê duyệt đầu tư theo quyết định số 2698/QĐ-UBND của UBND tỉnh Quảng Trị ngày 23/12/2009, khởi công vào đầu năm 2010, với mục tiêu là "Nhằm đảm bảo an toàn cho người và tàu thuyền ngư dân tránh trú bão an toàn, bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân, hạn chế mức thấp nhất thiệt hại do bão lũ gây ra". Nhưng cho đến nay, sau 2 lần điều chỉnh, bổ sung vào năm 2010 (Quyết định số 1401/QĐ-UBND) và năm 2012 (Quyết định số 831/QB-UBND) khu neo đậu tránh trú bão nói trên mới chỉ hoàn thành một số hạng mục và chưa thực sự phát huy được hiệu quả.

   

  Cũng nằm chung số phận, công trình Khu neo đậu tránh trú bão Cửa Tùng, tỉnh Quảng Trị được phê duyệt theo quyết định số 2016/QĐ-UBND của UBND tỉnh Quảng Trị ngày 29/10/2010, sau 1 lần điều chỉnh vào năm 2013 (Quyết định số 1178/QĐ-UBND) cho đến nay mới chỉ thi công được một phần đê chắn cát.

   

  Ông Nguyễn Hoài Nam, Trưởng Ban Quản Lý dự án phát triển cơ sở hạ tầng khai thác thủy sản là đại diện chủ đầu tư lại phân trần là do thiếu nguồn vốn nên những công trình trú tránh bão tại tỉnh Quảng Trị chưa được hoàn thành. Còn về đánh giá khu neo đậu tránh trú bão Cửa Việt, ông Nam cũng công nhận nếu bão lớn người dân cũng phải di chuyển đi xa, còn vừa vừa thì vùng này mới có thể trú tránh an toàn.

   

  Muốn nối dài cho những chuyến vươn khơi thì hậu phương cho con tàu - cũng cần được chú trọng. Biển thì vời vợi và chuyện khu neo đậu trú tránh bão an toàn cho tàu thuyền không biết khi nào ngư dân bãi ngang Quảng Trị mới được nhẹ gánh lo toan trong bước chân loi thoi thu vén lưới thuyền vào mỗi mùa gió chướng. Một "mái ấm" cho tàu thuyền nghe thì có vẻ xa xôi nhưng đối với người ngư dân hằng ngày mưu sinh với biển để kiếm miếng cơm manh áo là chuyện cốt tử, sát sườn, vì cuộc sống của cả gia đình, thậm chí là sinh mạng của họ luôn nằm phía sau những con tàu. Chợt nghĩ lại câu nói của lão ngư Võ Lới buông ra kèm một tiếng thở dài: "Ai cũng muốn đóng tàu to máy lớn, vươn ra khơi xa…".

   

  Bài và ảnh: Hải Tân