Cần lồng ghép, xây dựng nhóm chính sách về biến đổi khí hậu

   

   

  Theo bà Mai, thực tế, hiện nay chúng ta có khá nhiều chiến lược, chương trình đối với biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh… nhưng chưa lồng ghép thành nhóm chính sách. Nếu để như hiện nay thì rất dàn trải. Ngoài ra cần đưa ứng phó BĐKH thành chỉ tiêu trong kinh tế-xã hội, mới thúc đẩy các cấp, các ngành, các địa phương cùng vào cuộc, mới phát triển mạnh mẽ.

   

   

  Theo Báo cáo về việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống BĐKH ở ĐBSCL do Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng trình bày, BĐKH tác động đến ĐBSCL rất phức tạp, có sự khác nhau giữa các địa phương ngay trong một tỉnh, thậm chí trên cùng một huyện, xã, một khu vực ven biển. Có nơi mối đe dọa chủ yếu là sạt lở như ở Trà Vinh, Bến Tre, Cà Mau cũng có nơi chịu ảnh hưởng lớn từ nước biển dâng và triều cường như TPHCM, Vĩnh Long, thành phố Cần Thơ...

   

   

  Nhiều vùng bảo tồn đất ngập nước như Tràm Chim, U Minh Thượng, Láng Sen, Trà Sư, Hà Tiên, Vồ Dơi, Bãi Bồi, Đất Mũi, Lung Ngọc Hoàng sẽ bị đe dọa. Diện tích đất canh tác nông nghiệp, cây ăn trái và nuôi trồng thủy sản sẽ bị thu hẹp, năng suất và sản lượng sẽ suy giảm ở vùng Tứ giác Long Xuyên – Hà Tiên, vùng Đồng Tháp Mười, vùng giữa sông Tiền và sông Hậu. Tài nguyên rừng, đất, nước, sinh vật hoang dã, khoáng sản (than bùn, cát, đá xây dựng,...) sẽ bị xâm lấn và hủy hoại. Ngoài những tác động của BĐKH, ĐBSCL có thể chịu sự tác động lớn của việc xây dựng các đập thủy điện trên sông Mê Kông cần được nghiên cứu, đánh giá và dự báo cụ thể.

   

  Biến đổi khí hậu làm cho nền nhiệt độ trung bình tăng, ảnh hưởng đến các hệ sinh thái tự nhiên, cây trồng, vật nuôi, làm tăng khả năng phát triển sâu bệnh, gia tăng sức ép lên con người, các bệnh về đường ruột, virut tăng, làm giảm khả năng đề kháng.

   

  Dự báo vào năm 2030, nếu không có giải pháp ứng phó quyết liệt thì khoảng 45% diện tích của khu vực này sẽ bị nhiễm mặn cục độ và gây thiệt hại về nông nghiệp nghiêm trọng do lũ lụt và ngập úng, thiệt hại ước tính sẽ khoảng 17 tỷ USD.

   

  Dự báo sau 2030, với việc không kiềm chế được sự gia tăng hiệu ứng nhà kính, thiên tai sẽ là vấn đề lớn và ĐBSCL sẽ là khu vực bị tổn thương nhiều nhất.

   

   

  Tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà nhấn mạnh, cần rất nhiều tiền cho ứng phó với biến đổi khí hậu. Theo tổng hợp, chỉ riêng xây dựng đê biển đã có 29 tỉnh đề nghị 63 dự án với kinh phí khoảng 50 nghìn tỷ đồng. Chính phủ đã lượng hóa được nhu cầu đến 2020. Theo đó, các dự án thích ứng (đê, kè…) cỡ khoảng 17.000 tỷ, kèm theo đó là các dự án về rừng phòng hộ, rừng đầu nguồn… thì kinh phí dự báo 1,7 tỷ USD.

   

  Tuy nhiên, việc bố trí, sử dụng kinh phí vào ứng phó với BĐKH còn bất cập. Thứ trưởng Trần Hồng Hà thừa nhận, nguồn lực cho ứng phó với BĐKH còn rất hạn chế, phân tán từ nhiều nguồn, cơ chế phân bổ vốn cho BĐKH còn bất cập. Bộ TN&MT là cơ quan quản lý Nhà nước có nhiệm vụ giúp Chính phủ thống nhất quản lý, chỉ đạo tổ chức thực hiện ứng phó với BĐKH nhưng lại không phải là cơ quan chủ trì phân bổ các nguồn vốn ứng phó với BĐKH từ ngân sách Trung ương. Việc cắt giảm vốn Chương trình mục tiêu Quốc gia ứng phó với BĐKH năm 2014 dẫn đến tình trạng nhiều dự án đang triển khai thực hiện nhưng không được bố trí vốn đã gây lãng phí lớn.

   

  Thứ trưởng Hà cho biết, nguồn vốn hiện nay chủ yếu dựa vào các nhà tài trợ quốc tế. Trong tương lai, cần có đầu tư từ Nhà nước cũng như những biện pháp huy động kinh phí từ doanh nghiệp, từ xã hội.

   

   

  Bên cạnh các tồn tại về nguồn vốn, ứng phó với BĐKH còn có những bất cập về chính sách.

   

  Trước tiên phải ghi nhận hệ thống chính sách từ định hướng, chủ trương, luật, chiến lược quy hoạch, chương trình hành động, mục tiêu… được hoàn thiện trong thời gian ngắn, khoảng 5-6 năm.

   

  Tuy nhiên, Đoàn giám sát nhận định, mặc dù số lượng  các văn bản pháp luật liên quan đến BĐKH từ Trung ương đến địa phương khá nhiều; song đã xuất hiện một số chồng chéo, trùng lắp, hiện tượng chưa đánh giá kết quả thực hiện văn bản hiện hành thì đã ban hành văn bản mới, làm cho việc phân công, phân cấp cơ quan đầu mối, cơ quan chủ trì, cơ quan phối hợp chưa thực sự rõ ràng, mạch lạc, gây khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện.

   

  Đoàn giám sát kiến nghị cân nhắc đề xuất của Chính phủ là ban hành Nghị quyết của Quốc hội về đẩy mạnh thực hiện chính sách, pháp luật ứng phó với BĐKH. Theo đó, nâng nội dung giám sát chuyên đề này thành chương trình giám sát tối cao của Quốc hội. Đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành chủ trì, phối hợp với các tỉnh vùng ĐBSCL nghiên cứu, rà soát các dự án về ứng phó với BĐKH và trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư dự án, công trình quan trọng quốc gia về ứng phó với BĐKH ở ĐBSCL (theo nghị quyết số 49/2010/QH12, ngày 19/6/2010 của Quốc hội).